មនុស្សជំនិតលោកកឹម សុខា : ការរួបរួមមិនអាចធ្វើជាមួយអ្នកបន្តរំលោភច្បាប់និងបង្កជម្លោះ!
ភ្នំពេញៈ លោកមុត ចន្ថា មនុស្សជំនិតលោកកឹម សុខា បានបញ្ជាក់ថា មូលដ្ឋានគ្រឹះនៃការរួបរួម គឺតម្រូវឱ្យគ្រប់ភាគីពាក់ព័ន្ធគោរពរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់អង្គការ និងស្ថាប័នរដ្ឋ ហើយនិងការកសាងទំនុកចិត្ត ការគោរពនិងការផ្តល់នូវតម្លៃឱ្យគ្នា ភាពស្មោះត្រង់ និងការតម្កល់ឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិ/រួមខ្ពស់បំផុត។ ផ្អែកតាមកត្តាសត្យានុម័តនិងគោលការណ៍ ការរួបរួមទំនងមិនអាចធ្វើបានជាមួយអ្នកដឹកនាំនយោបាយ ឬបុគ្គលណាដែលរំលោភបំពានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ និងស្ថាប័នរដ្ឋ ឬដែលតស៊ូមតិឱ្យមានអំពើហិង្សា ការស្អប់ខ្ពើម ការរើសអើង ការមិនផ្តល់តម្លៃឱ្យគ្នា និងគ្មានភាពស្មោះត្រង់បានឡើយ។លោកមុត ចន្ថា បានសរសេរបែបនេះ នៅលើបណ្តាញសង្គមហ្វេសប៊ុកនៅថ្ងៃទី១៧ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ នេះ។
លោកបានបន្តថា ការរួបរួមពិតប្រាកដចាំបាច់ត្រូវការធាតុទឹកនិងទឹកដូចគ្នា ឬបុគ្គលជាពលរដ្ឋគោរពច្បាប់ដូចគ្នា (law abiding citizens) ទើបអាចបន្ស៉ីគ្នាទៅបាន ប៉ុន្តែការរួបរួមពិតជាមិនអាចធ្វើទៅបានរវាងធាតុទឹក និង ធាតុប្រេង បានឡើយ ហើយបើទោះបីរួបរួមបានក៏មិនមាននិរន្តរភាពបានដែរ។ ដូច្នេះដែរ អ្នកដឹកនាំនយោបាយ ឬបុគ្គលជាពលរដ្ឋបដិបត្តិច្បាប់ មិនអាចរួបរួមជាមួយអ្នកដឹកនាំនយោបាយ ឬបុគ្គលណាដែលរំលោភបំពានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ និងស្ថាប័នរដ្ឋ ឬ ជាជនដែលតស៊ូមតិឱ្យមានអំពើហិង្សា ការស្អប់ខ្ពើម និងការរើសអើង ព្រោះវានឹងនាំឱ្យប្រទាំងប្រទើសជាមួយនឹងបញ្ញត្តិច្បាប់ ហើយបើទោះបីជាចង់ក៏ពិបាកនឹងសម្រេចទៅបានដែរ។ ឧទាហរណ៍ជាក់ស្តែង ច្បាប់ចែងកំណត់អំពីទោសទណ្ឌពាក់ព័ន្ធនឹងបទផ្សំគំនិត ឬរួមគំនិតក្នុងការប្រព្រឹត្តបទល្មើសព្រហ្មទណ្ឌ ឬបទឧក្រិដ្ឋ ដូច្នេះការរួបរួមជាមួយជនទាំងឡាយណាដែលបានបំពានច្បាប់ ឬត្រូវបានតុលាការផ្តន្ទាទោសរួច ពិតជាមិនអាចទៅរួច ព្រោះច្បាប់កំណត់ខ័ណ្ឌសីមាពីរផ្សេងគ្នា។
មនុស្សជំនិតលោកកឹម សុខា បានបន្តទៀតថា ការរួបរួមរិតតែមិនអាចធ្វើទៅបានជាមួយអ្នកដឹកនាំនយោបាយ ឬបុគ្គលទាំងឡាយណាដែលច្បាប់ហាមឃាត់ (មើលច្បាប់វិសោធនកម្ម នៃច្បាប់ ស្តីពីគណបក្សនយោបាយ) លុះត្រាតែក្នុងករណីមាននីតិសម្បទាច្បាប់ឡើងវិញ តាមរយៈការបំពេញទោសពន្ធនាគារចប់សព្វគ្រប់ ឬការប្រោសព្រះរាជទាននូវការលើកលែងទោស ហើយក៏អាចក្នុងលក្ខខណ្ឌដែលពួកគេមានភាពស្មោះត្រង់និងឆន្ទៈសុចរិត ដើម្បីការរួបរួមពិតប្រាកដ ដើម្បីបុព្វហេតុឯកភាពជាតិ និងឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិ។
លោកមុត ចន្ថា បានលើកឡើងថា អ្នកដឹកនាំនយោបាយ ឬអ្នកនយោបាយខ្លះបានដឹងច្បាស់អំពីចេតនានៃច្បាប់ដែលត្រូវបានគេតាក់តែងនិងអនុម័តមក ប៉ុន្តែនៅតែកំដរលេងដោយទង្វើផ្គើនប្រឆាំងនឹងច្បាប់ដែលបន្តក្លាយខ្លួនជាអ្នករំលោភច្បាប់ម្តងហើយម្តងទៀត។ បើសិនជាពួកគេចង់ស្វែងរកការរួបរួម ហេតុអ្វីពួកគេបន្តសាងកំហុសច្បាប់ដដែលៗ ឧទាហរណ៍ រដ្ឋធម្មនុញ្ញ និងក្រមព្រហ្មទណ្ឌបញ្ញត្តិហាមឃាត់ចំពោះការរំលោភបំពានលើអង្គព្រះមហាក្សត្រ ប៉ុន្តែគេនៅតែបន្តរំលោភបំពានលើអង្គព្រះមហាក្សត្រ ទោះបីគេត្រូវបានតុលាការកាត់ទោសម្តងជាពីរដងរួចហើយ ក៏ដោយ។ ការដឹងច្បាស់ថាមានបម្រាមច្បាប់ ប៉ុន្តែនៅតែបន្តរំលោភបំពានដដែលៗ និងមិនទទួលស្គាល់កំហុសរបស់ខ្លួន គឺបង្ហាញពីចេតនានិងបំណងមិនចង់បាននូវការរួបរួមពិតប្រាកដ។ ម្យ៉ាងទៀត ពួកគេមិនអាចទម្លាក់កំហុសឱ្យអ្នកដែលធ្វើនិងអនុម័តច្បាប់ ហើយនិងអ្នកអនុវត្តច្បាប់ ព្រោះពួកគេមិនរាងចាលដោយទង្វើផ្គើនប្រឆាំងនឹងច្បាប់ដដែលៗ។ ការបន្តរំលោភបំពានរបស់ពួកគេក៏បង្កគ្រោះថ្នាក់ដល់សង្គម ជាពិសេសអ្នកដើរតាមដែលត្រូវរងវិធានការច្បាប់និងតុលាការ និងការនិរាសព្រាត់ប្រាសមនុស្សជាទីស្រឡាញ់។ ការរួបរួមផ្ទៃក្នុង ឬបក្សនយោបាយក៏ពិបាកនឹងសម្រេចបានដែរ បើអ្នករំលោភច្បាប់ហើយមិនព្រមទទួលស្គាល់កំហុសដោយប្រើប្រាស់ទ្រឹស្តីៈ «កុំគិតពីម្សិលមិញ គួរចាប់គិតពីថ្ងៃស្អែកតទៅ!»
កច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងឱ្យមានការរួបរួមដែលមិនទទួលបាននូវការជួយជ្រោមជ្រែង ឬឈឺឆ្អាលពីសហគមន៍អន្តរជាតិ ដោយសារអ្នកដឹកនាំនយោបាយ ឬអ្នកនយោបាយខ្លះបានរំលោភគោលការណ៍ប្រជាធិបតេយ្យ (violation of democratic principles), ក្លាយខ្លួនជាអ្នករំលោភច្បាប់ (law-breaker) ឬក្លាយខ្លួនជាអ្នកតស៊ូមតិឱ្យមានអំពើហិង្សា (advocate for violence) ដូចជា ប្រកាសកេណ្ឌកម្លាំងផ្តួលរំលំរដ្ឋាភិបាលតាមរយៈការប្រើប្រាស់កម្លាំង ជាជាងជ្រើសរើសយកមធ្យោបាយប្រជាធិបតេយ្យ តាមរយៈការបោះឆ្នោតដោយសេរី ត្រឹមត្រូវ និងប្រជាធិបតេយ្យ។
លោកបញ្ជាក់ថា បំណងប្រាថ្នាចង់ឱ្យមានការផ្សះផ្សានិងបង្រួបបង្រួមជាតិ ប៉ុន្តែអ្នកដឹកនាំនយោបាយ ឬអ្នកនយោបាយខ្លះបន្តធ្វើសង្គ្រាមវោហាសាស្ត្រយ៉ាងស្រួចស្រាល់ជាមួយអ្នកដឹកនាំប្រទេស។ ពួកគេបន្តជេរ ប្រមាថ ចោទប្រកាន់ លាបពណ៌ ធ្វើឱ្យគេឈឺចាប់ រើសអើង និងបង្ហាញចរិតគុំកួន និងសងសឹកតាមរយៈយុទ្ធសាស្ត្រមានមួយត្រូវអត់មួយ ឬភ្នំមួយមិនអាចមានខ្លាពីរ។ ពេលខ្លះទៀត គេក៏ឆ្លៀតប្រើយុទ្ធសាស្ត្រលាបពណ៌បង្កើតសាច់រឿងក្លែងក្លាយ ឬសេនារិយោបំភ័ន្ត ក្នុងចេតនាញុះញង់ឱ្យក្រុមមួយ ឬបក្សមួយបែកបាក់គ្នា តាមកលល្បិច «ក្តិចគូថសង្អារឱ្យខាំគ្នា» ដោយរំពឹងលទ្ធផលពីការបែកបាក់នោះ។ ល្បិចនេះក្លាយជាកាំបិតចិតដងឯងវិញ! ការរួបរួមផ្ទៃក្នុងបក្សរិតតែពិបាកខ្លាំង ខណៈដែលអ្នកដឹកនាំនយោបាយគិតតែប្រយោជន៍ក្រុមខ្លួន ឬបក្សខ្លួន ដោយមិនគោរពនិងផ្តល់តម្លៃឱ្យក្រុម ឬបក្សដទៃ។ ការវិន្និច្ឆ័យ និងការសម្រេចចិត្តលើបញ្ហារួមគិតខ្លាំងពីប្រយោជន៍ក្រុមខ្លួន ដោយយកប្រៀបសង្កត់បញ្ចុះតម្លៃក្រុមម្ខាងទៀតថាតូចជាងនិងខ្សោយជាងខ្លួន។
ល្បិចចាប់ដៃជាន់ជើងមិនអាចធ្វើឱ្យការរួបរួមកើតបានឡើយ។ បើសិនជាគេចង់ឱ្យមានការរួបរួមពិតប្រាកដ គេត្រូវតម្កល់ផលប្រយោជន៍រួមជាធំ ឱ្យធំជាងផលប្រយោជន៍បុគ្គល ក្រុម និងបក្ខពួក, ត្រូវគោរពនិងផ្តល់តម្លៃឲ្យគ្នា មិនប្រមាថគ្នា មិនធ្វើឲ្យមានការឈឺចាប់ មិនមានតែអញ់ ឬជំងឺតួឯងនិយម, កសាងជំនឿទុកចិត្ត មិនលាភពណ៌ មិនចោទប្រកាន់មួលបង្កាច់គ្នា មិនបោកប្រាសគ្នា, កំណត់យកនិងអនុវត្តគោលការណ៍ជាគ្រឹះ ក្នុងការប្រតិបត្តិនិងវិនិច្ឆ័យ, មិនបង្កបង្កើតបក្សពួក អាងប្រើអំណាចបុគ្គលនិងរំលោភអំណាច ហើយនិងត្រូវចេះអត់ឱនឲ្យគ្នា និងមិនយកគ្នាជាសត្រូវ មិនគុំគួនសងសឹកគ្នា។
សរុបមកវិញ អត្ថប្រយោជន៍នៃឯកភាពជាតិៈ ១) លើកកម្ពស់ការខិតខំប្រឹងប្រែងរបស់ប្រជាពលរដ្ឋចំពោះការផ្តល់សេវាកម្មនិងបំពេញករណីកិច្ច, ២) នឹងមានការអភិវឌ្ឍសេដ្ឋកិច្ច និងវិយោគទុនបរទេស, ៣) លើកកម្ពស់ការអភិវឌ្ឍសង្គមកិច្ច សេដ្ឋកិច្ច និងនយោបាយ, ៤) មានសន្តិសុខគ្រប់គ្រាន់សម្រាប់ប្រជាពលរដ្ឋក្នុងការការពារអាយុជីវិតនិងទ្រព្យសម្បត្តិ ហើយនិង ៥) លើកកម្ពស់សិទ្ធិមនុស្សជាគ្រឹះនិងនីតិរដ្ឋ។
លោកមុត ចន្ថា នៅជឿជាក់ថា ការរួបរួមរវាង ខ្មែរ និង ខ្មែរ ក្នុងចំណោមអ្នកដឹកនាំប្រទេស និងអ្នកដឹកនាំនយោបាយអហិង្សានិងសន្តិវិធីដែលមានឆន្ទៈស្មោះត្រង់ តម្កល់ឧត្តមប្រយោជន៍ជាតិជាធំ នៅតែជាកាលានុវត្តនភាពនិងលទ្ធភាពសក្តានុពលមួយដែលអាចធ្វើទៅបាន វៀរលែងតែអ្នកដឹកនាំនយោបាយ ឬបុគ្គលដែលរំលោភបំពានរដ្ឋធម្មនុញ្ញ ច្បាប់ និងស្ថាប័នរដ្ឋ ឬដែលតស៊ូមតិឱ្យមានអំពើហិង្សា ការស្អប់ខ្ពើម ការរើសអើង ការមិនផ្តល់តម្លៃឱ្យគ្នាបានឡើយ៕ ដោយៈ ពលជ័យ
