រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន៖ ទីជម្រក ចំណីអាហារនិងប្រភពទឹកជាកត្តាចាំបាច់សម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវិតសត្វព្រៃ
ដោយ៖ម៉ាដេប៉ូ
មណ្ឌលគិរី៖យើងត្រូវរួមគ្នាការពារទីជម្រករបស់សត្វព្រៃប្រភពអាហារ និងប្រភពទឹករបស់សត្វព្រៃ ព្រោះកត្តាទាំង ៣ នេះគឺជាភាពចាំបាច់សម្រាប់ជីវិតសត្វព្រៃ ហើយដែនជម្រកស្រែពកគឺជាព្រៃរបោះដ៏ធំជាងគេ។នេះជាប្រសាសន៍របស់ ឯកឧត្តម នេត្រ ភក្ត្រា មន្ត្រីនាំពាក្យ និងជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថាន។
បញ្ជាក់ក្នុងដំណើរទស្សនកិច្ចសិក្សានៅដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក និងភ្នំព្រេចខេត្តមណ្ឌលគិរី ដែល រៀ ប ចំ ដោ យ ក្រសួងបរិស្ថាន និង អង្គការ WWF កាលពីថ្មីៗមកនេះ ឯកឧត្តមនេត្រភក្ត្រា មន្ត្រីនាំពាក្យ និង ជារដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថានបានមានប្រសាសន៍ថា ព្រៃរបោះគឺព្រៃដែលមានដើមឈើមិនធំទេ ហើយវាមានស្មៅ។ព្រៃរបោះគឺមានតម្លៃខាងផ្នែកអភិរក្សនិងការធានានូវប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ី។
ឯកឧត្តមរដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថានបានថ្លែងថា ដើម្បីជីវិតសត្វព្រៃរស់ គឺត្រូវកត្តាបីសំខាន់ ទី១) ទីជម្រក ទី២) ចំណីអាហារ និងទី៣) ប្រភពទឹក។ យើងត្រូវរួមគ្នាការពារទីជម្រករបស់សត្វព្រៃ ប្រភពអាហារ និងប្រភពទឹករបស់សត្វព្រៃ ព្រោះកត្តាទាំង ៣ នេះគឺជាភាពចាំបាច់សម្រាប់ជីវិតសត្វព្រៃ។
រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថានបានមានប្រសាសន៍ថា”ទីជម្រក ចំណីអាហារ និងប្រភពទឹកជាកត្តាចាំបាច់សម្រាប់ទ្រទ្រង់ជីវិតសត្វព្រៃ”។
ជាមួយគ្នានេះឯកឧត្តម នេត្រ ភក្ត្រា បានពន្យល់ថា “ព្រៃរបោះវាមានតម្លៃខាងផ្នែកខាងជីវៈចម្រុះដែលយើងចាំបាច់ត្រូវការពារ ។កិច្ចការពារនេះគឺដើម្បីការពារដល់ជម្រករបស់សត្វព្រៃ ហើយបើព្រៃទាំងនេះបាត់បង់នោះសត្វទាំងអស់វាក៏នឹងបាត់បង់ផងដែរ”។
គួរបញ្ជាក់ព្រៃរបោះឬហៅថាព្រៃល្បោះគឺជាព្រៃដែលមានដើមឈើតូចៗឬធំល្មមហើយដុះរង្វើលឃ្លាតៗពីគ្នា។តាមពិតព្រៃប្រភេទនេះផ្តល់ផលប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនដល់ពពួកសត្វក្រចកជើងចំពាមឬសត្វប្រភេទដទៃទៀតអាស្រ័យរស់នៅ។
ពាក់ព័ន្ធក្នុងរឿងនេះ លោក សេងទៀក ប្រធានអង្គការ WWFបានឱ្យដឹងថាព្រៃរបោះបើទោះបីយើងមើលឃើញដើមឈើតូចៗនិងធំល្មមៗដុះឃ្លាតពីគ្នានេះតាមពិតមានអាយុកាលរាប់សិបឆ្នាំមកហើយនិងបើគិតពីអាយុគឺវាបងមនុស្សយើង៣ទៅ៤តំណមកហើយ។ដើមឈើទាំងនេះមានប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីដែលបង្កឱ្យសត្វងាយរស់នៅ។
ព្រមជាមួយគ្នានេះលោកបានធ្វើការពន្យល់ដែរថា ចំពោះព្រៃពាក់កណ្តាលស្រោងវិញគឺមានសណ្ឋានស្តុកគឺច្រើនដុះដើមស្រឡៅ គគីរ ដើមជ័រទឹកជាដើម។លក្ខណៈនេះហើយទើបគេហៅថាជាប្រភេទព្រៃពាក់កណ្តាលស្រោង។
លោកថាព្រៃរបោះនៅលើពិភពលោកមានចំនួនមិនច្រើនឡើយ។សម្រាប់ព្រៃរបោះដែលនៅសេសសល់ច្រើនគឺនៅភាពខាងកើតប្រទេសកម្ពុជា ក្រៅពីនេះគេឃើញនៅខេត្តព្រះវិហារ កំពង់ធំនិងមួយចំនួនដល់ប្រទេសថៃ។ចំណែកនៅខាងកើតវិញមួយចំនួនមានទៅដល់វៀតណាម។
លោក សេងទៀក ប្រធានអង្គការ WWFបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា”ព្រៃរបោះនៅកម្ពុជាមានច្រើនជាងគេ។សត្វមួយចំនួនវាចូលចិត្តរស់នៅក្នុងព្រៃរបោះនិងមួយចំនួនទៀតចូលចិត្តរស់នៅក្នុងព្រៃ្រស្រោង និងមួយចំនួនទៀតរស់នៅពាក់កណ្តាលស្រោង”។
លោកបានធ្វើការពន្យល់ជុំវិញបញ្ហានេះថាសត្វព្រៃដែលអាចរស់នៅក្នុងព្រៃរបោះបានត្រូវមានលក្ខខណ្ឌ៣យ៉ាងសំខាន់ៗគឺទី១ ម្ហូបដូចជាស្មៅសម្រាប់សត្វជើងចំពាម ទី២គឺបញ្ហាទឹកក្នុងនេះមានទឹកទន្លេ ត្រពាំង អូរនិងទី៣គឺទីជម្រក ស្ងប់ស្ងៀមដែលមានអន្ទាក់ គ្មានកាប់បំផ្លាញព្រៃឈើ។បើក្នុងករណីលក្ខខណ្ឌទាំង៣យ៉ាងនេះមិនត្រូវបានរំខានណាមួយទេគឺសត្វពពួកក្រចកជើងចំពាមនឹងមានកំណើនឡើងជាមធ្យមប្រមាណ៣៥ភាគរយ។
ប្រធានអង្គការ WWFបានបញ្ជាក់បន្ថែមថា”បើសិនគ្មានលក្ខខណ្ឌការគំរាមកំហែងណាមួយទេខាងលើនេះទីគឺសត្វមានកំណើនលឿនណាស់”។
ពាក់ពន្ធទៅនឹងការអភិរក្ស និង ក៏ដូចជាកិច្ចការពារសត្វព្រៃនេះដែរលោកបានលើកឡើងថា បើយើងមានលទ្ធភាពអាចធ្វើរបងហ៊ុមព័ទ្ធក្នុងទំហំណាមួយ ហើយលក្ខខណ្ឌទាំងអស់អាចធ្វើបានក្នុងតំបន់ស្នូលនៃទឹកដីព្រៃទេសភាពខ្ពស់រាបខាងកើតនេះលោកជឿជាក់ថាសត្វព្រៃនឹងកើនចំនួនឡើង។ម្យ៉ាងវានឹងក្លាយទីកន្លែងជម្រកសុវត្តិភាពរបស់ពពួលសត្វរស់នៅ។បន្ទាប់មកពេលដែលយើងធ្វើការបង្កាត់ពូជសត្វបានចំនួនសត្វច្រើនហើយ យើងអាចនឹងដកហូតចំនួនសត្វណាមួយទៅពន្លែងកន្លែងផ្សេង ដែលវិធីនេះនឹងជួយឱ្យកំណើនសត្វក្នុងប្រទេសយើងកើនឡើងនិងមិនផុតពូជផង។
លោកសេងទៀកបានមានប្រសាសន៍ដែរថា វិធីនេះនឹងជួយឱ្យសត្វកម្រៗក្នុងលោកដោយក្នុងនេះដូចជារមាំងជាដើមអាចបង្កើនកំណើតកាន់តែច្រើនឡើង។សត្វរមាំងច្រើនរស់នៅជាក្រុមចាប់ពី៤ទៅ៧ក្បាលឡើងទៅ។ក្រៅពីនេះដូចជាសត្វប្រើស ខ្លាដែលនៅសល់ចំនួនតិចតួចយើងយកវាមកបញ្ចូលក្នុងតំបន់ជម្រកសុវត្តិភាពនោះគឺអាចបង្កាត់ពូជបានច្រើនដោយក្នុងនោះយើងនឹងការពារវាឱ្យបានមាំទាំដែលវិធីនេះអាចជួយឱ្យសត្វកាន់តែសំបូរឡើង ។ព្រៃរបោះជាទីជម្រករស់នៅរបស់សត្វព្រៃដែលមានស្នែងដូចជា រមាំង ប្រើស ឈ្លូស ។ក្នុងករណីមានវត្តមានសត្វព្រៃប្រភេទនេះរស់នៅធ្វើឱ្យវត្តមានប្រភេទសត្វស៊ីសាច់ដូចជាខ្លា ខ្លារខិនក៏កើតមានដែរ។ប្រព័ន្ធអេកូឡូស៊ីព្រៃរបោះនេះគឺជួយអភិរក្សដល់សត្វព្រៃ។ក្រៅពីនេះក៏មានទេសភាពស្អាតដែលជាទីទាក់ទាញភ្ញៀ់វទេសចរណ៍។
លោកបានធ្វើការបញ្ជាក់បន្ថែមថា សម្រាប់អ្នកមិនបានស្គាល់ពីតម្លៃព្រៃរបោះគឺតែងចាត់ទុកថាអត់បានការអ្វីទេ ប៉ុន្តែតាមពិតព្រៃរបោះមានដើរតួនាទីយ៉ាងសំខាន់ណាស់សម្រាប់សត្វព្រៃ ហើយកាលណាមានសត្វព្រៃយើងក៏អាចបង្កើតវិស័យទេសចរណ៍ទៀតផង។
ទោះបីយ៉ាងណាលោកបានលើកឡើងដែរថាចំពោះជម្រកសុវត្តិភាពរបស់សត្វព្រៃក្នុងការធ្វើរបងហ៊ុមព័ន្ធនេះគឺពេលបច្ចុប្បន្នយើងមិនទាន់មានលទ្ធភាពធ្វើបាននៅឡើយទេ។
ទាក់ទិនក្នុងរឿងព្រៃរបោះនេះដែរ ឯកឧត្តមនេត្រភក្ត្រា បានធ្វើការបញ្ជាក់បន្ថែមថានៅតំបន់ព្រៃរបោះក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែកពកនិង ក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃភ្នំព្រេច ខេត្តមណ្ឌលគិរីនេះបើយើងធ្វើការអភិរក្សសត្វបានដូចជា ការធ្វើរបងការពារឬមិនមានឱ្យការបរបាញ់សត្វពីសំណាក់ជនខិលខូចបាននោះវានឹងក្លាយជាកន្លែងតំបន់ទេសចរណ៍យ៉ាងគួរជាទីទាក់ទាញនៅថ្ងៃខាងមុខ។
ឯកឧត្តមរដ្ឋលេខាធិការបានធ្វើការរំលឹកថា” នៅទីនេះតើមានមនុស្សប៉ុន្មាននាក់បានស្គាល់វា តាមពិតទីនេះទេសភាពស្អាតណាស់ និងបើយើងមានការបង្កើនចំនួនសត្វច្រើននៅទីនេះខ្ញុំជឿជាក់ថាវានឹងក្លាយជាតំបន់ទេសចរណ៍យ៉ាងមានសក្តានុពលជាក់ជាពុំខាន”។
គួរបញ្ជាក់ថា នៅក្នុងដែនជម្រកសត្វព្រៃ ភ្នំព្រេច និង ដែនជម្រកសត្វព្រៃស្រែពក ក្នុងខេត្តមណ្ឌលគិរីដែល ដែនជម្រកសត្វព្រៃទាំង ពីរនេះជាតំបន់ការពារធម្មជាតិ ក្នុងចំណោមតំបន់ការពារផ្សេងទៀតនៃតំបន់ព្រៃទេសភាពខ្ពង់រាបភាគ ខាងកើត ដោយគ្របដណ្តប់លើផ្ទៃដីសរុបចំនួន ២៧,៤៦០ គ.ម។ ដែនជម្រក សត្វព្រៃទាំងពីរនេះជាទីជម្រករបស់សត្វដែលកំពុងទទួលរងការគំរាមកំហែងជាសកលជាច្រើនប្រភេទ រាប់បញ្ចូលទាំង ប្រភេទរងគ្រោះថ្នាក់ជិតផុតពូជ រួមមានដូចជា សត្វទន្សោង សត្វដំរីអាស៊ី សត្វក្រពើភ្នំ ដែលមានចំនួនសេសសល់ចុងក្រោយនៅក្នុងប្រទេស សត្វខ្លារខិន ដែលជាចំនួននៅសេសសល់ចុងក្រោយសម្រាប់តំបន់ឥណ្ឌូចិន និងពពួកសត្វស្លាប ដូចជាសត្វត្រយ៉ង សត្វត្មាត និងសត្វក្ងោកបៃតង ព្រមទាំងសត្វព្រៃសំខាន់ៗផ្សេងទៀតរាប់បញ្ចូលទាំងសត្វរមាំង សត្វ ខ្ទីង សត្វឈ្លូស សត្វប្រើស និងពពួកសត្វស្វាជាដើម៕
