ជនភៀសខ្លួនអាកាសធាតុ៖ វិបត្តិជនភៀសខ្លួនដ៏ធំបំផុតរបស់ពិភពលោក ដែលគេមិនសូវលើកយកមកនិយាយ
បាតុភូតអាកាសធាតុហួសហេតុ ដែលបណ្ដាលមកពីការឡើងកម្ដៅផែនដី កំពុងបង្ខំមនុស្សរាប់សិបលាននាក់ចេញពីផ្ទះសម្បែងរបស់ខ្លួនជារៀងរាល់ឆ្នាំ ដោយសារតែផលប៉ះពាល់ខ្លាំងរបស់វាលើជីវភាព និងលទ្ធភាពរស់នៅលើទីតាំងរបស់ប្រជាជន។
នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ «ជនភៀសខ្លួន[ដោយសារ]អាកាសធាតុ» មានចំនួនច្រើនជាងជនភៀសខ្លួនដោយសារតែជម្លោះប្រដាប់អាវុធរហូតដល់ទៅ៣ដង ហើយតួរលេខនេះត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងឡើងរហូតដល់ជាង ២០០ លាននាក់នៅឆ្នាំ ២០៥០។
លោក Nhial Tiitmamer មន្ត្រីបរិស្ថានជាន់ខ្ពស់ដែលចូលរួមជាមួយឧត្តមស្នងការអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកជនភៀសខ្លួនប្រាប់កាសែត Nikkei Asia ក្រោយសង្កេតមើលពីលទ្ធផលនៃទឹកជំនន់នៅតំបន់ Old Fangak ភាគខាងជើងស៊ូដង់ខាងត្បូងកាលពីខែមីនាថា «ប្រទេសនេះជួបប្រទះវដ្តទឹកជំនន់ ប៉ុន្តែទំហំ និងភាពញឹកញាប់គឺជាបាតុភូតថ្មី»។
កាលពីឆ្នាំមុន ទឹកជំនន់បានវាយប្រហារលើតំបន់ភាគខាងជើងនៃប្រទេសសូដង់ខាងត្បូង ដែលធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់មនុស្សជាង ៨០០ ០០០ នាក់។ ជម្លោះស៊ីវិលលើបញ្ហាគ្រោះធម្មជាតិ បានក្លាយទៅជាបញ្ហាប្រឈមដ៏ធំសម្រាប់ប្រជាជនរស់នៅក្នុងតំបន់ក្រីក្រនៃប្រទេសមួយនេះ ដោយមនុស្សជាច្រើនបាត់បង់ផ្ទះសម្បែង កសិដ្ឋាន និងសត្វពាហនៈ ហើយត្រូវបង្ខំឱ្យផ្លាស់ទីទៅកន្លែងផ្សេងទៀតដើម្បីស្វែងរកអាហារ។
ខណៈជនភៀសខ្លួនភាគច្រើនត្រូវបានគេស្គាល់ជាទូទៅថាជាប្រជាជនត្រូវផ្លាស់ទីដោយសារតែសង្គ្រាម ឬការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញផ្នែកនយោបាយ ជនភៀសខ្លួនអាកាសធាតុដែលបាត់បង់ផ្ទះសម្បែងរបស់ខ្លួនដោយសារតែគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិ មានកាន់តែច្រើនទៅៗ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០២០ ជនភៀសខ្លួនអាកាសធាតុមានជាង ៣០,៧ លាននាក់ ច្រើនជាង៣ដងនៃចំនួនជនភៀសខ្លួនដោយសារជម្លោះប្រដាប់អាវុធ និងអំពើហិង្សា។ នេះបើយោងតាមមជ្ឈមណ្ឌលត្រួតពិនិត្យការផ្លាស់ទីលំនៅ (IDMC) ដែលជាអង្គការស្រាវជ្រាវមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងហ្សឺណែវ។
កំណើននៃជនភៀសខ្លួនអាកាសធាតុ គឹជាលទ្ធផលនៃការកើនឡើងគ្រោះមហន្តរាយធម្មជាតិហួសហេតុ ដែលបណ្ដាលមកពីការប្រែប្រួសអាកាសធាតុ។ យោងតាមអង្គការឧតុនិយមពិភពលោក (WMO) ទឹកជំនន់ គ្រោះរាំងស្ងួត និងគ្រោះមហន្តរាយផ្សេងទៀតជាង ៣ ០០០ បានកើតឡើងក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ២០១០ កើនឡើងពី ៧១១ ក្នុងទសវត្សរ៍ឆ្នាំ ១៩៧០។
ការរួមបញ្ចូលគ្នានៃកត្តារដូវកាល និងការឡើងកម្ដៅផែនដី នាំឱ្យមានការកើនឡើងនៃគ្រោះមហន្តរាយធំៗ។ នៅតំបន់ភ្នំហិម៉ាឡៃនៃភាគខាងជើងប្រទេសឥណ្ឌា ការធ្លាក់ព្រិល និងទឹកជំនន់ដែលបណ្តាលមកពីផ្ទាំងទឹកកករលាយ បានសម្លាប់មនុស្សរាប់សិបនាក់កាលពីឆ្នាំ ២០២១។ ក្នុងទីក្រុង Durban នៃប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង និងតំបន់ជុំវិញនោះ មនុស្សជាង ១៣ ០០០ គ្រួសារបានបាត់បង់ផ្ទះសម្បែងរបស់ខ្លួនដោយសារតែទឹកជំនន់ និងការរអិលបាក់ដី ដែលបណ្តាលមកពីភ្លៀងធ្លាក់ខ្លាំងកាលពីពាក់កណ្ដាលខែមេសា។
ការកើនឡើងនៃកម្រិតទឹកសមុទ្រ គឺជាការគំរាមកំហែងមួយទៀត។ យោងតាមអង្គការវេទិកាសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក (WEF) រយៈពេល ៣០ ឆ្នាំកន្លងមកនេះ ចំនួនប្រជាជនដែលរស់នៅតំបន់ឆ្នេរដែលរងហានិភ័យខ្ពស់ពីបញ្ហានេះ កើនឡើងពី ១៦០ លាននាក់ ទៅ ២៦០ លាននាក់ ដែល ៩០ ភាគរយមកពីប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍក្រីក្រ និងរដ្ឋកោះតូចៗ។
ដោយសារតែការប្រែប្រួលអាកាសធាតុជះឥទ្ធិពលដល់មនុស្សជុំវិញពិភពលោក ធនាគារពិភពលោកព្រមាននៅក្នុងរបាយការណ៍១កាលពីឆ្នាំមុនថា មនុស្សរហូតដល់ ២១៦ លាននាក់អាចក្លាយជាជនភៀសខ្លួនមិនឆ្លងដែននៅឆ្នាំ ២០៥០ រួមទាំងប្រជាជន ៨៦ លាននាក់នៅអនុតំបន់សាហារ៉ាអាហ្រ្វិក ៤៩ លាននាក់នៅតំបន់អាស៊ីប៉ាស៊ីហ្វិក ៤០ លាននាក់នៅអាស៊ីខាងត្បូង ១៩ លាននាក់នៅអាហ្វ្រិកខាងជើង និងអាមេរិកឡាទីន ១៧ លាននាក់។
នៅភាគនិរតីនៃប្រទេសបង់ក្លាដែស ដែលរងគ្រោះដោយសារខ្យល់ព្យុះកើតឡើងជាញឹកញាប់ មនុស្សរាប់ម៉ឺននាក់ផ្លាស់ទីលំនៅទៅកាន់ទីក្រុងកំពង់ផែ Mongla ក្នុងរយៈពេល១ទសវត្សរ៍កន្លងមកនេះ។ រដ្ឋាភិបាលបង់ក្លាដែស បានបង្កើតតំបន់១/៤នៃទីក្រុង ដែលជនភៀសខ្លួនអាចស្វែងរកការងារធ្វើ និងរស់នៅដោយសុវត្ថិភាព ដោយសាងសង់ទំនប់ទឹក និងប្រព័ន្ធលូ ដើម្បីការពារតំបន់នេះពីគ្រោះធម្មជាតិ។
យ៉ាងណាមិញ មានប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍតិចតួចណាស់ ដែលបានអនុម័តវិធានការប្រឆាំងនឹងព្រឹត្តិការណ៍អាកាសធាតុហួសហេតុ។ លោក Mami Mizutori តំណាងពិសេសរបស់អគ្គលេខាធិការសម្រាប់ការកាត់បន្ថយហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយនៅការិយាល័យអង្គការសហប្រជាជាតិទទួលបន្ទុកហានិភ័យគ្រោះមហន្តរាយ និយាយថា៖ «ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍជាច្រើនផ្តល់អាទិភាពទាបដល់ការការពារគ្រោះមហន្តរាយ ពីព្រោះពួកគេត្រូវដោះស្រាយបញ្ហាដែលជិតមកដល់ ដូចជាកង្វះស្បៀងអាហារ និងជម្លោះប្រដាប់អាវុធ»។
ក្នុងរបាយការណ៍ខែមករារបស់ខ្លួន អង្គការ WEF បានសង្កត់ធ្ងន់លើតម្រូវការសម្រាប់ក្របខ័ណ្ឌអន្តរជាតិដើម្បីការពារជនភៀសខ្លួនអាកាសធាតុ។ ក្នុងឆ្នាំ ២០១៨ អង្គការសហប្រជាជាតិបានអនុម័តឯកសារដែលអំពាវនាវឱ្យប្រទេសជាសមាជិក ជួយសម្រួលដល់ការផ្លាស់ទីលំនៅឆ្លងព្រំដែនរបស់ជនភៀសខ្លួនអាកាសធាតុ ដោយផ្តល់ទិដ្ឋាការ និងជំនួយផ្សេងទៀត។
ប៉ុន្តែឧបសគ្គនៅតែមាន។ អនុសញ្ញាស្តីពីជនភៀសខ្លួនរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ផ្តល់ការការពារដល់ប្រជាជនដែលភៀសខ្លួនចេញពីការធ្វើទុក្ខបុកម្នេញ និងការរំលោភសិទ្ធិមនុស្សផ្សេងទៀត ប៉ុន្តែមិនគ្របដណ្តប់លើជនភៀសខ្លួនអាកាសធាតុទេ។ ប្រទេសអភិវឌ្ឍក៏មានការស្ទាក់ស្ទើរក្នុងការទទួលយកជនភៀសខ្លួនបែបនេះដែរ ព្រោះខ្លាចមានការកើនឡើងលំហូរជនអន្តោប្រវេសន៍ពីប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ។
អង្គការ WMO ប៉ាន់ប្រមាណថា ការខាតបង់សេដ្ឋកិច្ចដែលបណ្តាលមកពីការប្រែប្រួលអាកាសធាតុមានចំនួនសរុប ១,៤ ទ្រីលានដុល្លារក្នុងរយៈពេល ១០ ឆ្នាំគិតត្រឹមឆ្នាំ ២០១៩ ដែលជាការកើនឡើងចំនួន៨ដងក្នុងរយៈពេល ៤០ ឆ្នាំកន្លងមក។
មនុស្សជាច្រើនបានបាត់បង់ផ្ទះ ការងារ និងហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរស់នៅក្នុងសហគមន៍របស់ខ្លួន។ ជនភៀសខ្លួនអាកាសធាតុ មិនគ្រាន់តែជាបញ្ហាសម្រាប់ប្រទេស និងតំបន់ដែលរងផលប៉ះពាល់ដោយផ្ទាល់នោះទេ ព្រោះគ្រោះធម្មជាតិគ្មានព្រំដែននោះទេ។
អ្នកជំនាញជាច្រើននិយាយថា សហគមន៍អន្តរជាតិគួរតែធ្វើការរួមគ្នាដើម្បីកាត់បន្ថយការបំភាយឧស្ម័នផ្ទះកញ្ចក់ និងស្វែងរកទីជម្រកសម្រាប់ជនភៀសខ្លួន។ លោក Mizutori និយាយថា៖ «បណ្តាប្រទេសនានា ចាំបាច់ត្រូវសហការក្នុងការកែលម្អការព្យាករណ៍គ្រោះមហន្តរាយ ការអភិវឌ្ឍន៍ហេដ្ឋារចនាសម្ព័ន្ធរឹងមាំ និងផ្តល់ការអប់រំស្តីពីការការពារគ្រោះមហន្តរាយជាដើម»។
ប្រភព៖ Nikkie Asia
