ប៉េកាំង៖ ប្រទេសចិន និងហ្វីលីពីនបានធ្វើការចោទប្រកាន់គ្នាទៅវិញទៅមក ជុំវិញការប៉ះទង្គិចគ្នាកាលពីថ្ងៃទី២២ ខែតុលា រវាងទូកដឹកស្បៀងអាហាររបស់ហ្វីលីពីន និងនាវាឆ្មាំសមុទ្រចិននៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូងដែលជាដែនទឹកកំពុងមានជម្លោះ​។​

ការប៉ះទង្គិចគ្នានេះគឺបណ្ដាលមកពីនាវាចិនបានបុកជាមួយនឹងទូកហ្វីលីពីនដែលបានដឹកស្បៀងផ្គត់ផ្តង់ដល់ក្រុមយោធាប្រចាំការនៅលើខ្មោចនាវាចម្បាំងដែលគាំងនៅកោះ​ថ្មប៉ប្រះទឹក ​Second Thomas ដែលស្ថិតក្នុង​ប្រជុំកោះ ​Spratley។​

ក្នុងរយៈពេលប៉ុន្មានខែកន្លងមកនេះ ប្រទេសទាំងពីរបានបង្កជម្លោះនឹងគ្នាជាច្រើននៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង ​ជាពិ​សេ​សតំបន់កោះ​ថ្មប៉ប្រះទឹក ​Second Thomas ។ ជារឿយៗ ហ្វីលីពីនតែងតែ​បាន​ដឹកជញ្ជូនស្បៀងអាហារ​ដល់កងកម្លាំង​ដែលកំពុង​ឈរជើងប្រចាំការនៅ​លើ​ខ្មោចនាវា​ចាស់​សម័យ​សង្គ្រាមលោក​លើក​ទី​ពីរ ដែលបានបង្កឱ្យចិនមានការមិនពេញចិត្ត ហើយបានបញ្ជូនឆ្មាំសមុទ្រទៅរំខាន និងរារាំងដល់បេសកកម្មផ្គត់ផ្គង់ស្បៀងអាហាររបស់ហ្វីលីពីនជាច្រើនលើកទៀតផង។​

នៅក្នុងហេតុការណ៍ប៉ះទង្គិចគ្នាលើកនេះ ប្រទេសចិនបានលើកឡើងថា កប៉ាល់របស់ខ្លួនកំពុងរារាំងទូករបស់ហ្វីលីពីន មិនឱ្យធ្វើការដឹកសម្ភារៈសំណង់ខុសច្បាប់ទៅកាន់ខ្មោចនាវាចម្បាំងនោះឡើយ។ ដោយឡែក ហ្វីលីពីនបានឆ្លើយតបថា សកម្មភាពរបស់ចិនគឺជាចេតនាចង់បង្កគ្រោះថ្នាក់ដែលខុសទៅនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ។ រីឯសហរដ្ឋអាមេរិកវិញ ក៏បានគាំទ្រហ្វីលីពីនជុំវិញបញ្ហានេះផងដែរ។

ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកប្រចាំប្រទេសហ្វីលីពីនបានថ្លែងថា ៖ «សហរដ្ឋអាមេរិកគាំទ្រហ្វីលីពីនក្នុងការការពារអធិបតេយ្យភាពរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក»។ ជាការកត់សម្គាល់ ហ្វីលីពីន​បាន​ពង្រឹង​ទំនាក់ទំនង​យោធា​ជាមួយ​អាមេរិក​ចាប់តាំងពី​ប្រធានាធិបតី​ថ្មី លោក ហ្វឺឌីណាន់ ម៉ាកូស (​Ferdinand Marcos) ចូលកាន់​តំណែង​កាលពី​ឆ្នាំមុន​។

អាមេរិកក៏ធ្លាប់បានអះអាងផងដែរថា ខ្លួននឹងការពារហ្វីលីពីន ប្រសិនបើឆ្មាំសមុទ្រហ្វ៊ីលីពីនត្រូវបានវាយប្រហារនៅតំបន់សមុទ្រចិនខាងត្បូង។​

ប្រទេសចិនបានទាមទារចង់គ្រប់គ្រងតំបន់ភាគច្រើននៃសមុទ្រចិនខាងត្បូង ហើយផ្នែកខ្លះបានត្រួតស៊ីគ្នាទៅនឹងតំបន់សេ​ដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខនៃប្រទេសហ្វីលីពីន វៀតណាម ម៉ាឡេស៊ី ប្រ៊ុយណេ និងឥណ្ឌូនេស៊ី។ ប៉ុន្តែ កាលពីឆ្នាំ២០១៦ តុលា​កា​រអាជ្ញាកណ្តាលអចិន្ត្រៃយ៍ បានចេញសេចក្ដីសម្រេចថា ការទាមទាររបស់ចិនមិនមានមូលដ្ឋានច្បាប់នោះទេ។ កាល​ពី​សប្តាហ៍​មុន ហ្វីលីពីន និង​ចិន​បាន​ចោទ​ប្រកាន់​គ្នា​ទៅ​វិញ​ទៅ​មក​អំពី​សកម្មភាព​គ្រោះថ្នាក់ផ្សេងៗដែលបានកើតមានឡើ​ង​នៅ​តំបន់សមុទ្រ​ចិន​ខាង​ត្បូង។​

ចំណែកប្រទេសហ្វីលីពីន​បានលើកឡើងថា ខ្លួននឹងនៅ​តែបន្ត​ផ្គត់ផ្គង់ស្បៀង និងសម្ភារផ្សេងៗទៅកាន់​កងកម្លាំង​រ​បស់​ខ្លួន បើទោះជា​ចិន​កំពុង​ព្យាយាម​បញ្ឈប់​ពួកគេ​ក៏ដោយ​។ បន្ទាប់ពីមានការបើកបុកគ្នាកាលពីម្សិលមិញ ហ្វីលីពីន​បា​ន​ហៅ​សកម្មភាព​របស់​ចិនថា ​ជា​ទង្វើ​បង្កហេតុ​ និងគ្មាន​ទំនួលខុសត្រូវ ហើយជារឿងដែល​ខុសទៅនឹងច្បាប់អន្តរជាតិ។​

ប៉ុន្តែឆ្មាំសមុទ្រចិនបានលើកឡើងនៅក្នុងសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយថា «មូលហេតុនៃការបុកនេះគឺដោយសារតែ​ទូកហ្វីលីពីនមិនបានអើពើនឹងការព្រមានម្តងហើយម្តងទៀតរបស់យើង ហើយបានបើកឆ្លងកាត់ផ្លូវរបស់កប៉ាល់ ដោ​យ​មានចេតនាបង្កបញ្ហា ទើបបានជាបណ្តាលឱ្យមានការប៉ះទង្គិចបែបនេះ»។​

សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ឆ្មាំសមុទ្រចិននោះបានបន្ថែមថា «អាកប្បកិរិយារបស់ហ្វីលីពីនគឺជាការបំពានយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរទៅលើ​ច្បាប់អន្តរជាតិស្តីពីការជៀសវាងការប៉ះទង្គិចគ្នានៅតំបន់សមុទ្រ និងជាការគំរាមកំហែងដល់សុវត្ថិភាពនាវាចរណ៍នៃ​នាវារបស់យើង»។​

គួររំឭកថា ក្នុងឆ្នាំ១៩៩៩ ហ្វីលីពីនបានបោះបង់ចោលនាវាចម្បាំងដែលមានឈ្មោះថា BRP Sierra Madre ដោយចេ​តនានៅកោះ​ថ្មប៉ប្រះទឹក ​Second Thomas ដែលស្ថិតក្នុង​ប្រជុំកោះ ​Spratley ដើម្បីបង្ហាញថាតំបន់នេះគឺស្ថិតនៅក្រោ​មការគ្រប់គ្រងរបស់ពួកគេ ដោយសារតែវាស្ថិតនៅក្នុងតំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់ខ្លួនដែលមានចម្ងាយប្រមាណជា ៣២១ គីឡូម៉ែត្រ ឬ ២០០ ម៉ាយពីឆ្នេរសមុទ្រហ្វីលីពីន៕​

ប្រែសម្រួល៖ធា សុណា

ប្រភពព័ត៌មាន៖ Channel NewsAsia

China, Philippines trade accusations over collision in South China Sea

https://www.channelnewsasia.com/asia/philippines-south-china-see-disputed-shoal-3864271