អ.ស.ប.៖ ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍនឹងនៅតែប្រឈមបញ្ហាក្រោយកូវីដបិទបញ្ចប់ទៅ
អង្គការសហប្រជាជាតិរំលឹកថា ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍនឹងនៅតែប្រឈមការដើរមិនទាន់គេ ស្របពេលដែលប្រទេសអភិវឌ្ឍនឹងកាន់តែរីកលូតលាស់យ៉ាងឆាប់រហ័សក្រោយកូវីដបិទបញ្ចប់ទៅ ហើយប្រទេសក្រីក្រភាគច្រើននៅតែខ្វះវ៉ាក់សាំងសម្រាប់ចាក់ឱ្យពលរដ្ឋខ្លួន។
ក្រុមប្រឹក្សាសន្និសីទអង្គការសហប្រជាជាតិស្តីពីពាណិជ្ជកម្ម និងការអភិវឌ្ឍន៍ (UNCTAD) និយាយនៅក្នុងរបាយការណ៍មួយចេញផ្សាយកាលពីថ្ងៃពុធថា៖ «ហានិភ័យធំបំផុតសម្រាប់សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកគឺថា ការស្ទុះងើបឡើងវិញនៅប្រទេសលោកខាងជើង នឹងបង្វែរការយកចិត្តទុកដាក់ពីកំណែទម្រង់គ្មានប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍស្ថិតក្នុងស្ថានភាពទន់ខ្សោយ និងងាយរងគ្រោះ ដែលត្រូវការជាយូរមកហើយនោះ»។
របាយការណ៍ព្រមានថា ជំងឺរាតត្បាតជាញឹកញាប់ត្រូវបានគេមើលឃើញថាជាឱកាសដើម្បី «ស្តារឱ្យប្រសើរឡើងវិញ» និងគិតឡើងវិញអំពីគោលការណ៍អភិបាលកិច្ចនៃសេដ្ឋកិច្ចអន្តរជាតិ ប៉ុន្តែឱកាសដែលនឹងកើតឡើងនោះ ធ្លាក់ចុះជាថ្មីម្តងទៀតដូចជាបន្ទាប់ពីវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក។
ក្នុងរបាយការណ៍ដដែល UNCTAD និយាយថា អ្នកបង្កើតគោលនយោបាយនៅក្នុងប្រទេសជឿនលឿន មិនភ្ញាក់ពីទំហំនៃភាពតក់ស្លុតនៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ ឬការតស៊ូរបស់ខ្លួនឡើយ។
លោក Richard Kozul-Wright នាយកផ្នែកយុទ្ធសាស្ត្រសកលភាវូបនីយកម្ម និងការបែងចែកយុទ្ធសាស្ត្រអភិវឌ្ឍន៍របស់ UNCTAD និយាយថា៖ «រឿងមួយដែលនៅតែធ្វើឱ្យខ្ញុំភ្ញាក់ផ្អើល គឺកង្វះការដឹងឮចំពោះការខូចខាតដែលជំងឺរាតត្បាតធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ដល់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍ»។
UNCTAD រំពឹងថា សេដ្ឋកិច្ចពិភពលោកនឹងកើនឡើង ៥,៣ ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២១ ហើយធ្លាក់ចុះមកត្រឹម ៣,៦ ភាគរយនៅឆ្នាំ ២០២២ ប៉ុន្តែការស្ទុះងើបឡើងវិញនឹងមិនស្មើគ្នាទេ។
សហរដ្ឋអាមេរិកត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងកើនឡើង ៥,៧ ភាគរយ និងប្រទេសចិន ៨,៣ ភាគរយនៅឆ្នាំ ២០២១។ ជាមធ្យមប្រទេសនៅអាមេរិកឡាទីន និងប្រទេសក្នុងតំបន់សមុទ្រការ៉ាអ៊ីបត្រូវបានគេរំពឹងថានឹងកើនឡើង ៥.៥ ភាគរយនៅឆ្នាំ២០២១ ដូចគ្នា។ ប៉ុន្តែអនុតំបន់សាហារ៉ាអាហ្វ្រិកត្រូវបានព្យាករណ៍ថានឹងមានកំណើនយឺតជាមធ្យម ក្នុងអត្រាត្រឹមតែ ២,៥ ភាគរយប៉ុណ្ណោះនៅឆ្នាំ ២០២១ ហើយនិងនៅអាស៊ីអាគ្នេយ៍ដែលមានជាមធ្យម ៣.៥ ភាគរយ។
ផ្អែកលើគន្លងកំណើននៃសេដ្ឋកិច្ចរបស់ប្រទេសនីមួយៗក្នុងចន្លោះឆ្នាំ ២០១៧-១៩ UNCTAD ប៉ាន់ស្មានថា ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍនឹងក្រជាង ១២ ទ្រីលានដុល្លារនៅឆ្នាំ ២០២៥ ជាងកម្រិតដែលខ្លួនអាចមានប្រសិនបើគ្មានជំងឺរាតត្បាត។ ប្រទេសក្រីក្របច្ចុប្បន្នរងផលប៉ះពាល់ដោយសារជំងឺរាតត្បាតជាងក្នុងអំឡុងវិបត្តិហិរញ្ញវត្ថុឆ្នាំ ២០០៨ ដោយសារកំណើននៃបំណុល និងការដាក់សម្ពាធលើហិរញ្ញវត្ថុសាធារណៈរបស់ខ្លួន។
លោក Kozul-Wright និយាយថា ខណៈពេលដែលប្រទេសជឿនលឿននិយាយអំពីពិភពលោកក្រោយកូវីដ ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍភាគច្រើនមានស្ថានភាពផ្ទុយពីវោហាសាស្ត្រដែលប្ដេជ្ញាធ្វើការកសាងជាមួយគ្នាឡើងវិញឱ្យល្អជាងមុន។
លោកស្រី Inu Manak អ្នកជំនាញសេដ្ឋកិច្ចនយោបាយអន្តរជាតិនៅវិទ្យាស្ថាន Cato នៅវ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ីនិយាយថា៖ «ក្នុងកំឡុងពេលមានវិបត្តិសេដ្ឋកិច្ច ប្រទេសជឿនលឿនចេញសេចក្តីថ្លែងការណ៍បដិសេធការគាំពារនិយម ប៉ុន្តែក្នុងកំឡុងពេលមានជំងឺរាតត្បាត យើងឃើញមានភាពផ្ទុយគ្នា និងការជំរុញឆ្ពោះទៅរកវោហាសាស្ត្រដែលពឹងផ្អែកលើខ្លួនឯងវិញ»។
យ៉ាងណាមិញ ប្រធានគណៈកម្មការអឺរ៉ុបលោកស្រី Ursula von der Leyen ប្រកាសកាលពីថ្ងៃពុធថា សហភាពអឺរ៉ុបនឹងបង្កើនវ៉ាក់សាំងទ្វេដងជាមួយប្រទេសដែលមានចំណូលទាប និងមធ្យម ដោយនឹងផ្តល់វ៉ាក់សាំងចំនួន ២០០ លានដូសដល់បណ្តាប្រទេសទាំងនេះត្រឹមបំណាច់ឆ្នាំ ២០២១ ប៉ុន្តែរហូតមកដល់ពេលនេះទើបតែផ្គត់ផ្គង់តិចជាងមួយភាគប្រាំនៃចំនួននេះប៉ុណ្ណេះ។
ជាមួយគ្នានេះ គម្រោងគំនិតផ្តួចផ្តើមជាសកល Covax ដែលស្ទើរតែពឹងទាំងស្រុកលើការបរិច្ចាគវ៉ាក់សាំងរបស់ប្រទេសអភិវឌ្ឍន៍ បានផ្ដល់វ៉ាក់សាំង ២៧៦ លានដូសដល់ ១៤១ ប្រទេសចាប់តាំងពីខែមីនា ប៉ុន្តែចំនួននេះទាបជាងគោលដៅ ហើយស្នើសុំឱ្យប្រទេសអ្នកមាននៅតែបន្តផ្ដល់ការបរិច្ចាគរបស់ខ្លួន។ មកទល់ពេលនេះ ប្រជាជនតិចជាង ១% នៅក្នុងប្រទេសដែលមានប្រាក់ចំណូលទាប និង ១០% នៅប្រទេសដែលមានចំណូលមធ្យមកម្រិតទាប បានទទួលវ៉ាក់សាំងពេញលេញ។
បន្ថែមពីនេះ UNCTAD សាទរចំពោះការផ្តល់សិទ្ធិពិសេសចំនួន ៦៥០ ប៊ីលានដុល្លារពីមូលនិធិរូបិយវត្ថុអន្តរជាតិ (IMF) ប៉ុន្តែនិយាយថា ចាំបាច់ត្រូវការចំនួនច្រើនជាងនេះបន្ថែមទៀតដើម្បីដោះស្រាយសម្ពាធសារពើពន្ធ បន្ទុកបំណុល និងកង្វះលទ្ធភាពទទួលបានវ៉ាក់សាំងនៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍជាច្រើន។
របាយការណ៍របស់អង្គការដដែលជម្រុញឱ្យមានការដោះបំណុលរួមគ្នា ហើយក្នុងករណីខ្លះគួរលុបបំណុលចោល ការវាយតម្លៃឡើងវិញមួយនូវតួនាទីនៃគោលនយោបាយសារពើពន្ធនៅក្នុងសេដ្ឋកិច្ចពិភពលោក ការសម្របសម្រួលគោលនយោបាយកាន់តែច្រើននៅទូទាំងសេដ្ឋកិច្ចសំខាន់ៗជាប្រព័ន្ធ និងការគាំទ្រការចែកចាយវ៉ាក់សាំងនៅក្នុងប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍរួមទាំងការលះបង់កម្មសិទ្ធិបញ្ញាដើម្បីពន្លឿនការផលិត និងការផ្គត់ផ្គង់ជាដើម។
