តើការអះអាងរបស់រុស្ស៊ីអំពីអាវុធជីវសាស្ត្រអ៊ុយក្រែនពិតឬយ៉ាងណា?
តើទីក្រុងគៀវកំពុងអភិវឌ្ឍអាវុធជីវសាស្ត្រនៅមន្ទីរពិសោធន៍សម្ងាត់ដោយមានការគាំទ្រពីសហរដ្ឋអាមេរិក ឬក៏គ្រាន់តែជាការអះអាងរបស់រុស្ស៊ីដើម្បីបង្កើតលេសឱ្យមានសង្គ្រាមនៅប្រទេសអ៊ុយក្រែន។ កាលពីចុងខែមេសាប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីបានលើកឡើងថា «បណ្ដាញមន្ទីរពិសោធន៍អាវុធជីវសាស្ត្រលោកខាងលិច» នៅក្នុងអ៊ុយក្រែន គឺជាការគំរាមកំហែងដ៏ធំមួយដែលក្រុងម៉ូស្គូកំពុងប្រឈម ហើយដែលខ្លួនចង់កម្ចាត់ក្នុងការឈ្លានពានក្នុងប្រទេសនេះ។
ទន្ទឹមនឹងនេះ ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ីនិយាយថាខ្លួនមានភស្តុតាងថាក្រុងគៀវកំពុងអភិវឌ្ឍអាវុធជីវសាស្ត្រ «ដោយមានការចូលរួមដោយផ្ទាល់ពីមន្ទីរបញ្ចកោណ (ក្រសួងការពារជាតិអាមេរិក)»។ ក្រុងគៀវ និងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបានច្រានចោលការអះអាងនេះ។
អនុសញ្ញាអាវុធជីវសាស្ត្រ (BWC) ឆ្នាំ ១៩៧៥ បានហាមឃាត់ការអភិវឌ្ឍន៍ ការផលិត ការទិញយក ការផ្ទេរ ការស្តុកទុក និងការប្រើប្រាស់អាវុធជីវសាស្ត្រ និងអាវុធជាតិពុល។ ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញជាច្រើននិយាយថាព្រំដែនរវាងការសិក្សាស៊ីវិល និងយោធា គឺមានភាពស្រពិចស្រពិលខ្លាំងណាស់ ហើយត្រូវបានគេប្រើប្រាស់ដើម្បីធ្វើការឃោសនាញុះញង់ ឬបញ្ចុះបញ្ចូល។
អ្នកជំនាញអាល្លឺម៉ង់ដែលបានធ្វើការវិភាគទៅលើការអះអាងរបស់រុស្ស៊ីសម្រាប់គម្រោងរបស់វិទ្យាស្ថានស្រាវជ្រាវសន្តិភាព និងគោលនយោបាយសន្តិសុខ នៅសាកលវិទ្យាល័យហាំប៊ឺក បាននិយាយថាគោលដៅចម្បងនៃការអះអាងបែបនេះ ដើម្បីបង្កឱ្យមានការភ័យខ្លាចក្នុងចំណោមប្រជាជនទូទៅ ដោយហាក់ដូចជាចោទប្រកាន់រុស្ស៊ីថាបានប្រើប្រាស់ «ព័ត៌មានមិនពិត»។
ការអះអាងរបស់រុស្ស៊ីគឺផ្ដោតទៅលើមេរោគដែលបង្កជំងឺប៉េស្ត ជំងឺអង់ត្រាក់ និងជំងឺខាន់ស្លាក់។ អ៊ុយក្រែនពិតជាមានមន្ទីរពិសោធជីវសាស្ត្រគាំទ្រដោយអាមេរិកពិតមែន ប៉ុន្តែអ្នកជំនាញជាច្រើនចាត់ទុកការសិក្សានៅមន្ទីរពិសោធទាំងនេះថាមានតម្លាភាព ហើយមិនមានលាក់បាំងការសម្ងាត់ដូចការអះអាងរបស់រុស្ស៊ីទេ។
កាលពីដើមទសវត្ស ១៩៩០ រដ្ឋាភិបាលអាមេរិកបានធ្វើការជាមួយប្រទេសជាអតីតរដ្ឋសហភាពសូវៀត ក្រោមកម្មវិធីកាត់បន្ថយការគំរាមកំហែងសហករណ៍ Nunn-Lugar ដើម្បីកម្ចាត់អាវុធប្រល័យលោកដូចជា អាវុធនុយក្លេអ៊ែរ អាវុធគីមី និងអាវុធជីវសាស្ត្រនៅប្រទេសទាំងនេះ។
ក្រោមកម្មវិធីនេះសហរដ្ឋអាមេរិកបានផ្ដល់ថវិកាឱ្យគម្រោងមួយចំនួន ដើម្បីបង្វែរការសិក្សានៅមន្ទីរពិសោធទាំងនេះពីការសិក្សាអាវុធជីវសាស្ត្រ ទៅការសិក្សាផ្សេងទៀតដើម្បីបំពេញប្រយោជន៍ឱ្យសង្គម។
ក្រោយមកនៅឆ្នាំ ២០០៥ ក្រុងគៀវ និងក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនក៏បានចុះកិច្ចព្រមព្រៀងមួយដើម្បី «ទប់ស្កាត់ការរីកសាយភាយនៃមេរោគគ្រោះថ្នាក់ និងជំនាញពាក់ព័ន្ធ និងកាត់បន្ថយការគំរាមកំហែងជីវសាស្ត្រដែលអាចកើតមាន»។ ក្រោមកិច្ចព្រមព្រៀងនេះអ៊ុយក្រែនបានទទួលថវិកាពីសហរដ្ឋអាមេរិកដើម្បីធ្វើទំនើបកម្មលើមន្ទីរពិសោធជីវសាស្ត្ររបស់ខ្លួន។
ការចោទប្រកាន់មួយទៀតរបស់រុស្ស៊ីទៅលើអ៊ុយក្រែន គឺថាក្រុងគៀវគឺកំពុងជួយក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនបង្កើតអ្វីដែលពួកគេហៅថា «អាវុធជីវសាស្ត្រជនជាតិ»។ មន្ត្រីរុស្ស៊ីមួយចំនួន ដែលរួមមានឧត្ដមសេនីយ៍អ៊ីហ្គ័រ គីរីឡូវ មេបញ្ជាការកម្លាំងទប់ទល់វិទ្យុសកម្ម គីមី និងជីវសាស្ត្ររុស្ស៊ី បានអះអាងថាអាវុធជីវសាស្ត្រប្រភេទនេះ គឺត្រូវបានរចនាឡើងដើម្បីវាយប្រហារតែជនជាតិជាក់ស្ដែងណាមួយ ដូចជាជនជាតិរុស្ស៊ីជាដើម។
រហូតមកដល់ពេលនេះគេមិនមើលឃើញមានអាវុធបែបនេះនៅឡើយទេ ហើយអ្នកជំនាញស្ទើរតែទាំងអស់យល់ឃើញថាមេរោគបែបនេះគឺមិនអាចបង្កើតបានដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកវិទ្យាបច្ចុប្បន្ននោះទេ។
កាលពីទសវត្ស ១៩៧០ មេដឹកនាំស្បែកសនៃប្រទេសអាហ្វ្រិកខាងត្បូង បានបើកការសិក្សាអាវុធជីវសាស្ត្រប្រឆាំងនឹងជនជាតិស្បែកខ្មៅ ប៉ុន្តែគម្រោងនេះមិនទទួលបានការសម្រេច ហើយមិនដែលបានអនុវត្តនោះទេ។
អ្នកវិភាគជាច្រើននិយាយថាគោលដៅបង្កការភ័យខ្លាចរបស់រុស្ស៊ីបានជោគជ័យរួចទៅហើយ ប៉ុន្តែគេកត់សម្គាល់ថារុស្ស៊ីនៅមិនទាន់ប្រើប្រាស់មាត្រា ៦ នៃអនុសញ្ញាអាវុធជីវសាស្ត្រ (BWC)ដើម្បីដាក់ពាក្យបណ្ដឹងទៅក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ ប្រសិនបើខ្លួនសង្ស័យថាមានការរំលោភលើកាតព្វកិច្ចសន្ធិសញ្ញាដោយរដ្ឋមួយផ្សេងទៀត។
នេះមិនមែនជាលើកដំបូងទេដែលរុស្ស៊ីបានចោទប្រកាន់ប្រទេសមួយទៀតថាបានអភិវឌ្ឍអាវុធជីវសាស្ត្រដោយមានការគាំទ្រពីសហរដ្ឋអាមេរិក។ កាលពីឆ្នាំ ២០១៨ រុស្ស៊ីបានចោទប្រកាន់ប្រទេសហ្សកហ្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិកថាបានធ្វើការសាកល្បងអាវុធជីវសាស្ត្រនៅក្នុងទឹកដីហ្សកហ្ស៊ី ធ្វើឱ្យមនុស្ស ៧៣ នាក់ស្លាប។ ហ្សកហ្ស៊ី និងសហរដ្ឋអាមេរិកបានច្រានចោលការចោទប្រកាន់នេះ ហើយរដ្ឋាភិបាលហ្សកហ្ស៊ីបានអញ្ជើញអ្នកជំនាញអន្តរជាតិ ដែលរួមទាំងរុស្ស៊ី ឱ្យមកធ្វើទស្សនកិច្ចមកពិនិត្យមន្ទីរពិសោធដែលក្រុងម៉ូស្គូអះអាងថាជាកន្លែងសាកល្បងនេះ។ អ្នកជំនាញដែលបានធ្វើទស្សនកិច្ចទៅទីនោះបានសន្និដ្ឋានថាការងាររបស់មន្ទីរពិសោធនោះគឺមានតម្លាភាព ហើយស្របតាមគោលការណ៍របស់អនុសញ្ញា BWC ខណៈពេលដែលអ្នកជំនាញរុស្ស៊ីបដិសេធការអញ្ជើញមកធ្វើការពិនិត្យនេះ៕
ប្រភព៖ DW
