កាលពីចុងឆ្នាំ២០២២ ជប៉ុនក្រោមរដ្ឋបាលរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី Fumio Kishida បានប្រកាសដាក់ចេញនូវយុទ្ធិសាស្រ្តសន្តិសុខជាតិថ្មី ក្នុងការពង្រឹងសមត្ថភាពការការពារសន្តិទាំងថ្នាក់ជាតិ និងតំបន់ក៏ដូចជាពិភពលោកទាំងមូលផងដែរ។ ក្នុងកិច្ចសម្ភាសន៍នេះ បណ្ឌិត Neth Thida Chanthima បានពន្យល់ជាមូលដ្ឋានអំពីសន្តិសុខជាតិរបស់ជប៉ុន និងសារៈសំខាន់ចំពោះវិស័យការពារជាតិរបស់ប្រទេសជប៉ុន ក៏ដូចជាផលប៉ះពាល់នៃយុទ្ធសាស្រ្តថ្មីនេះចំពោះតំបន់ និងពិភពលោកទាំងមូលផងដែរ។

សំណួរទី១៖ ប្រទេសជប៉ុនទើបតែបង្ហាញយុទ្ធសាស្ត្រថ្មីរបស់ខ្លួនស្តីពីសន្តិសុខជាតិកាលពីថ្ងៃទី១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ២០២២ ក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រី Fumio Kishida។ ជាដំបូង ដើម្បីពង្រីកការយល់ដឹងអំពីប្រធានបទនេះ សូម (វាគ្មិន) សង្ខេប និងពន្យល់អំពីនិយមន័យនៃយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិរបស់ប្រទេសជប៉ុននេះ ហើយតើវាមានសារៈសំខាន់យ៉ាងណាចំពោះវិស័យការពារជាតិរបស់ប្រទេសជប៉ុន ក៏ដូចជាក្នុងតំបន់?

ដូចដែលយើងដឹងនៅថ្ងៃទី ១៦ ខែធ្នូ ឆ្នាំ ២០២៣ ប្រទេសជប៉ុនបានបង្ហាញយុទ្ធសាស្រ្តសន្តិសុខជាតិនិងការពារជាតិថ្មីមួយ ដែលជាសញ្ញាមួយនៃយោធាដ៏ធំបំផុតដែលបានបង្កើតឡើងចាប់តាំងពីសង្គ្រាមលោកលើកទីពីរ ក្នុងគោលបំណងដើម្បីស្វែងរកការឆ្លើយតបរបស់ប្រទេសទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូរដ៏សំខាន់នៅក្នុងបរិយាកាសសន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក ដែលរាប់បញ្ចូលទាំងការឈ្លានពានរបស់រុស្ស៊ីមកលើអ៊ុយក្រែន និងឆ្លុះបញ្ចាំងពីភាពងាយរងគ្រោះកាន់តែខ្លាំងឡើងរបស់ជប៉ុនជាមួយប្រទេសជិតខាង។

ជាផ្នែកមួយនៃយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខថ្មីនេះ ប្រទេសជប៉ុនបានអនុម័តឯកសារថ្មីចំនួនបីគឺ៖ យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិ គោលការណ៍ណែនាំកម្មវិធីការពារជាតិ និងកម្មវិធីការពារពាក់កណ្តាលអាណត្តិ ដែលផ្តល់ការណែនាំជាយុទ្ធសាស្ត្រកម្រិតខ្ពស់បំផុតសម្រាប់ផ្នែកការទូត ការពារជាតិ សន្តិសុខសេដ្ឋកិច្ច បច្ចេកវិទ្យា អ៊ីនធឺណិត និងភាពវៃឆ្លាតក្នុងទសវត្សរ៍ក្រោយ។ យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិថ្មីនេះ គឺជាការធ្វើឱ្យទាន់សម័យដ៏សំខាន់មួយទៅលើយុទ្ធសាស្ត្រដំបូងដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងក្នុងឆ្នាំ ២០១៣។ តាមរយៈយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិថ្មីនេះ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនបានចុះបញ្ជីផ្នែកសំខាន់ៗចំនួនបីស្តីពីផលប្រយោជន៍ជាតិ ព្រមទាំងផែនការអំពីរបៀបដោះស្រាយការគំរាមកំហែងថ្មីៗដែលកំពុងកើតមាន ដល់សន្តិសុខរបស់ខ្លួន និងសន្តិសុខក្នុងតំបន់។

សំណួរទី ២៖ ដូចដែល (វាគ្មិន) បានលើកឡើងថា យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិថ្មីរបស់ជប៉ុននេះនឹងក្លាយជាការប្រមូលផ្តុំយោធាដ៏ធំបំផុតដែលបានបង្កើតឡើងចាប់តាំងពីសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ហើយវានឹងបម្រើជាការឆ្លើយតបទៅនឹងការផ្លាស់ប្តូរដ៏សំខាន់នៅក្នុងបរិយាកាសសន្តិសុខក្នុងតំបន់ និងពិភពលោក។ ដូច្នេះ តើអ្វីជាការផ្លាស់ប្តូរដ៏សំខាន់ចំពោះយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិថ្មីរបស់ជប៉ុននេះ ហើយសូម (វាគ្មិន) ពន្យល់ពីរបៀបដែលវានឹងឆ្លុះបញ្ចាំងពីអនាគតនៃវិស័យសន្តិសុខ និងការពារជាតិរបស់ប្រទេសជប៉ុន និងលើសពីនេះ?

ដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើង ដើម្បីដោះស្រាយការគំរាមកំហែងផ្នែកសន្តិសុខថ្មីទាំងនេះចំពោះប្រទេសជប៉ុន និងក្នុងតំបន់ យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខរបស់ជប៉ុនបានរាយបញ្ជីធាតុមួយចំនួនដើម្បីធ្វើដូចបានលើកឡើង ដែលរួមមានការបង្កើនសមត្ថភាពការទូត និងសមត្ថភាពការពារជាតិផងដែរ។ អ្វី​ដែល​លេចធ្លោ​នោះ​គឺ​ជា​រឿងទីមួយ​ដែល​វា​បាន​គូសបញ្ជាក់​ក្នុង​យុទ្ធសាស្ត្រ​សន្តិសុខ​ថ្មី​នេះ​គឺថា ប្រទេសជប៉ុនបាន​បញ្ជាក់​ថា​សហរដ្ឋអាមេរិក​មាន​តួនាទី​មិនអាច​ខ្វះ​បាន មិន​ត្រឹមតែ​សម្រាប់​សន្តិភាព និង​សន្តិសុខ​សម្រាប់​តំបន់​ប៉ុណ្ណោះ​ទេ ប៉ុន្តែ​សម្រាប់​សហគមន៍​អន្តរជាតិ​ផងដែរ។ ប្រទេសជប៉ុនបានប្តេជ្ញាពង្រឹងបន្ថែមទៀតនូវការសម្របសម្រួលទ្វេភាគីរបស់ពួកគេលើគ្រប់វិស័យ រួមទាំងគោលនយោបាយការពារជាតិ និងសេដ្ឋកិច្ចផងដែរ។ ជាងនេះទៅទៀត ដើម្បីបង្កើនសមត្ថភាពការទូត យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខថ្មីក៏នឹងជំរុញប្រទេសជប៉ុនឱ្យធ្វើកិច្ចសហប្រតិបត្តិការបន្ថែមទៀតជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តដែលមានគំនិតដូចគ្នាដូចជា QUAD សាធារណរដ្ឋកូរ៉េ កាណាដា អាស៊ាន និងប្រទេសជាសមាជិក NATO សហភាពអឺរ៉ុប និងប្រទេសដទៃទៀត។

ប៉ុន្តែអ្វីដែលលេចធ្លោជាងគេនោះគឺការបន្ថែមថ្មីទៅលើសមត្ថភាពការពាររបស់ខ្លួន ដែលជាការអនុញ្ញាតឱ្យមានសមត្ថភាពប្រឆាំងការវាយប្រហារដើម្បីបង្កើនការការពារ និងការទប់ស្កាត់ពីបច្ចេកវិទ្យាអាវុធរបស់សត្រូវ។ តាមទ្រឹស្តីនេះអាចឱ្យជប៉ុនអាចបង្កើនការវាយប្រហារប្រឆាំងប្រកបដោយប្រសិទ្ធភាពដោយឱ្យមានការបាញ់ចូលទៅក្នុងមូលដ្ឋានសត្រូវដើម្បីការពារការវាយប្រហារបន្ថែមទៀត ខណៈពេលដែលមានការការពារប្រឆាំងនឹងមីស៊ីលដែលចូលមកដោយបណ្តាញការពារចម្ងាយឆ្ងាយ។

ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ អ្នកវិភាគបានថា នេះជាការផ្លាស់ប្តូរដ៏សំខាន់នៃគោលនយោបាយសន្តិភាពរបស់ប្រទេសជប៉ុន ហើយថានេះអាចរំលោភលើមាត្រា៩នៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញជប៉ុន។ យ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងការឆ្លើយតបនឹងការលើកឡើងនេះ លោកនាយករដ្ឋមន្ត្រីបានសង្កត់ធ្ងន់ថា បើទោះបីជានេះគឺជាការផ្លាស់ប្តូរដ៏សំខាន់ពីគោលនយោបាយសន្តិសុខក្រោយសង្គ្រាមរបស់គាត់ក៏ដោយ ក៏មាគ៌ារបស់ប្រទេសជប៉ុនជាប្រទេសសន្តិភាពនឹងនៅតែមិនផ្លាស់ប្តូរ ហើយថាការបន្ថែមថ្មីនេះ គឺស្ថិតនៅក្នុងវិសាលភាពនៃរដ្ឋធម្មនុញ្ញរបស់ជប៉ុនដោយការជួបប្រជុំគ្នានូវលក្ខខណ្ឌ៣ សម្រាប់ការប្រើប្រាស់កម្លាំងដែល ទីមួយ៖ ការវាយប្រហារប្រដាប់អាវុធបានកើតឡើង ឬជិតមកដល់ ទីពីរ៖ គ្មានជម្រើសផ្សេងទៀតដើម្បីបញ្ឈប់ការវាយប្រហារ និង ទី៣៖ ការប្រើប្រាស់កម្លាំងត្រូវបានកំណត់ត្រឹមការចាំបាច់។ អ្វីដែលគួរឱ្យកត់សម្គាល់មួយទៀតនៃយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខថ្មីនេះ គឺប្រទេសជប៉ុនក៏បានប្រកាសថាខ្លួននឹងបង្កើនថវិកាចំណាយលើវិស័យការពារជាតិរបស់ខ្លួនពី ១ ភាគរយទៅ ២ ភាគរយដែលស្មើនឹង ៣១៤ ពាន់លានដុល្លារអាមេរិកក្នុងដំណើរការឆ្នាំ២០២៣ ដល់ឆ្នាំ២០២៧ ។

ជប៉ុន​នឹង​ទទួល​បាន​កាំជ្រួច​ទប់ទល់​ជា​ច្រើន​ដែល​អាច​ប្រើ​សម្រាប់​ការ​វាយ​ប្រហារ ​ដែល​រួម​មាន​កាំជ្រួចTomahawkផលិត​ដោយ​អាមេរិក។ នេះគឺងាកទៅក្នុងស្តង់ដារ NATO នៃការចំណាយលើវិស័យការពារជាតិ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នេះត្រូវបានឆ្លើយតបដោយការមិនពេញចិត្តពីពលរដ្ឋជប៉ុន ព្រោះដើម្បីឆ្លើយតបនឹងការកើនឡើងនៃថវិកាការពារជាតិនេះ រដ្ឋាភិបាលជប៉ុនក៏នឹងត្រូវដំឡើងពន្ធផងដែរ។ ហើយបើថានេះមានន័យយ៉ាងណាសម្រាប់តំបន់ គឺវាអាស្រ័យលើទស្សនវិស័យរបស់អ្នកដែលកំពុងសម្លឹងមើល។ សហរដ្ឋអាមេរិក ទោះបីជាគេមិនស្ថិតនៅក្នុងតំបន់ក៏ដោយ គេគឺជាតួអង្គដ៏ធំ និងសំខាន់នៅក្នុងតំបន់ ហើយចំពោះពួកគេ ពួកគេបានជួបការផ្លាស់ប្តូរនៅក្នុងយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខរបស់ជប៉ុន ដោយគ្មានអ្វីក្រៅពីការសរសើរនោះទេ។

យោងតាមរដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអាមេរិក លោក Anthony Blinken បានមានប្រសាសន៍ថា ការសម្រេចចិត្តរបស់ជប៉ុនក្នុងការទទួលបានសមត្ថភាពប្រឆាំង នឹងធ្វើទំនើបកម្ម និងពង្រឹងសម្ព័ន្ធភាពរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងជប៉ុន។ ជាងនេះទៅទៀត ទោះបីជាយើងមិនទាន់មានការឆ្លើយតបជាផ្លូវការពីNATO និង EU ប៉ុន្តែយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខថ្មីរបស់ជប៉ុននេះគឺស្រដៀងទៅនឹងយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខរបស់ EU ហើយ NATO ផងដែរ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការដាក់ឈ្មោះប្រទេសចិនគឺជាបញ្ហាប្រឈមជាយុទ្ធសាស្ត្រធំបំផុតរបស់ខ្លួន និងការកើនឡើងនៃការវិនិយោគយោធា។

ប៉ុន្តែជាថ្មីម្តងទៀត ដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើងពីអត្ថន័យសម្រាប់តំបន់ គឺជាទស្សនៈដែលយើងកំពុងសម្លឹងមើល។ ដូចដែលខ្ញុំបាននិយាយ ពីសហរដ្ឋអាមេរិក ពួកគេកំពុងមើលវាថាជាការអភិវឌ្ឍន៍វិជ្ជមាន។ ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ផ្ទុយទៅវិញ ប្រសិនបើយើងក្រឡេកមើលវាពីទស្សនៈរបស់ប្រទេសចិន ប្រទេសចិនបានជួបនឹងការឆ្លើយតបភ្លាមៗទាំងពីរ ទី​១៖ វា​បញ្ជាក់​ថា ដោយ​ជនជាតិ​ជប៉ុន​និយាយ​បែប​នេះ​ក្នុង​ឯកសារ នេះពិតជាបំភ្លៃការពិត រំលោភលើគោលការណ៍ និងស្មារតីនៃឯកសារនយោបាយទាំងបួនរបស់ចិន-ជប៉ុន ធ្វើឱ្យមានការគម្រាមកំហែងរបស់ចិនដោយគ្មានហេតុផល និងបង្កភាពតានតឹង និងការប្រឈមមុខដាក់គ្នាក្នុងតំបន់។

ប្រទេសចិនក៏បានឆ្លើយតបទៅនឹងការអភិវឌ្ឍន៍នេះផងដែរ ដោយបានបញ្ជូនយានជំនិះ៦ជាន់ ដែលដឹកនាំដោយនាវាផ្ទុកយន្តហោះចុះចតរបស់ខ្លួនចូលទៅក្នុងមហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក បន្ទាប់ពីការឆ្លងកាត់ច្រកសមុទ្រ Miyako រវាងកោះធំ Okinawa និងកោះ Miyako ។ ដូចគ្នានេះដែរ រុស្សីក៏បានចោទប្រកាន់ជប៉ុនថាបានបោះបង់ចោលនូវគោលនយោបាយការបរទេសសន្តិភាពនិយមរាប់ទសវត្សរ៍របស់ខ្លួន ហើយបាននិយាយថា នេះគឺជាការបដិសេធដោយរដ្ឋបាល Kishida នៃការអភិវឌ្ឍន៍ដោយសន្តិភាពរបស់ប្រទេស ដែលត្រូវបានប្រកាសយ៉ាងខ្ជាប់ខ្ជួនដោយអ្នកនយោបាយជំនាន់មុន និងការវិលត្រឡប់ទៅកាន់ផ្លូវនៃយោធា ដែលមិនអាចប្រកែកបាន។

ការឆ្លើយតបដ៏រសើបបំផុតគឺមកពីប្រទេសកូរ៉េខាងជើង ដែលគេបាននិយាយថា ទង្វើដ៏ល្ងង់របស់ជប៉ុនដែលស្វែងរកអាវុធ ដែលមានចេតនាខ្មៅដែលបង្កើតឡើងសម្រាប់ការឈ្លានពានឡើងវិញ ក្រោមលេសនៃការអនុវត្តស្របច្បាប់របស់ជប៉ុននៃសិទ្ធិការពារខ្លួនឯងមិនអាចត្រឹមត្រូវ និងមិនអត់ឱនបាន។ ប៉ុន្តែ​ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត ប្រសិនបើ​យើង​ក្រឡេក​មើល​ចំណុច​នេះ​ពី​ទស្សនៈ​ផ្សេង​ទៀត ដូចជា​ទស្សនៈ​អាស៊ានសម្រាប់​ការ​អភិវឌ្ឍ​នេះ ដែល​ជា​ផ្នែក​មួយ​នៃ​ការ​ជំរុញ​សមត្ថភាព​ការទូត ជប៉ុន​ក៏​បាន​ប្តេជ្ញា​ពង្រឹង​កិច្ចសហប្រតិបត្តិការ​ជាមួយ​ដៃគូ​សម្ព័ន្ធមិត្ត​ដែល​រួម​មាន​អាស៊ាន​តាម​រយៈ​កិច្ចសន្ទនា​ទ្វេភាគី និង​ពហុភាគី ការហ្វឹកហ្វឺន និងលំហាត់ទ្វេភាគី ការអភិវឌ្ឍន៍រួមគ្នានៃឧបករណ៍ការពារ ការផ្ទេរឧបករណ៍ការពារ និងការគាំទ្រការកសាងសមត្ថភាពបច្ចេកវិទ្យា និងការទំនាក់ទំនងជាយុទ្ធសាស្ត្រ។

នេះពិតជាមានអត្ថប្រយោជន៍ណាស់សម្រាប់ប្រទេសកំពុងអភិវឌ្ឍន៍ដូចជាកម្ពុជា ដែលយើងអាចទាញយកប្រយោជន៍ពីឆន្ទៈរបស់ជប៉ុនក្នុងការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់យើង។ ដូច្នេះម្តងទៀត ដើម្បីឆ្លើយសំណួររបស់អ្នកដោយសង្ខេប តើនេះមានន័យយ៉ាងណាសម្រាប់តំបន់។ វាអាស្រ័យលើតួអង្គណាដែលយើងកំពុងសម្លឹងមើលជាមួយនឹងការអភិវឌ្ឍន៍នេះនៅលើរូបភាពធំជាងនេះ ប៉ុន្តែនៅលើផ្នែកអវិជ្ជមាននៃរូបភាពនោះគឺថាជាមួយនឹងយោធានេះបានបង្កើតឡើង។ ជាអកុសល វាក៏អាចមានន័យថា វាលើកទឹកចិត្តដល់ការប្រណាំងយោធាថ្មីនៅក្នុងតំបន់ ហើយថាវានៅតែអាចទាក់ទាញការយកចិត្តទុកដាក់ច្រើនជាងអ្វីដែលខ្លួនមានឥឡូវនេះ ជាពិសេសទាក់ទងនឹងការឆ្លើយតបពីរុស្ស៊ី និងចិន។

សំណួរទី3៖ ការយកចិត្តទុកដាក់ដ៏គួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយនៃការផ្លាស់ប្តូរទាំងនេះ នៅក្រោមការគ្រប់គ្រងរបស់ Kishida គឺរដ្ឋាភិបាលរបស់គាត់បានសន្យាថានឹងបង្កើនការចំណាយ និងពង្រីកសមត្ថភាពផ្សេងៗគ្នា ហើយទន្ទឹមនឹងនោះយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិថ្មីផ្តល់នូវកម្រិតខ្ពស់បំផុតនៃគោលការណ៍ណែនាំយុទ្ធសាស្ត្រសម្រាប់ការពារជាតិ និងសន្តិសុខទៅទសវត្សរ៍ថ្មីនេះ ហើយយើង ក៏​បាន​ឃើញ​អ្នក​អត្ថាធិប្បាយ​មួយ​ចំនួន​បាន​ពិភាក្សា​លើ​យុទ្ធសាស្ត្រ​ថ្មី​ពី​ទស្សនៈ​នៃ​ការ​ចាកចេញ​ពី​រដ្ឋធម្មនុញ្ញ​សន្តិភាព​របស់​ជប៉ុន។ ដូច្នេះ តើ​ក្នុង​ន័យ​នេះ​មាន​ន័យ​ថា ជប៉ុន​ឥឡូវ​បោះបង់​អ្វី​ដែល​ហៅ​ថាសន្តិភាពនិយម (Pacifism)ឬ?

ចម្លើយនោះអាស្រ័យលើអ្នកណាដែលអ្នកសួរ។ យោងតាមរដ្ឋបាលរបស់នាយករដ្ឋមន្ត្រី Kishida លោកបានទទូចថាពួកគេនៅតែស្ថិតនៅក្នុងរដ្ឋធម្មនុញ្ញសន្តិភាពក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ហើយថានេះគ្រាន់តែជាការធ្វើបច្ចុប្បន្នភាពដើម្បីប្រឈមមុខនឹងការគំរាមកំហែង និងបញ្ហាប្រឈមថ្មីៗសម្រាប់សហគមន៍ក្នុងតំបន់ និងអន្តរជាតិ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ តួអង្គដូចជាចិន និងកូរ៉េខាងជើង ពួកគេមើលឃើញថា នេះជាការដើរចេញពីគោលនយោបាយការបរទេសសន្តិភាពបែបប្រពៃណីរបស់ជប៉ុន។

សំណួរទី៤៖ តើ (វាគ្មិន) យល់ថាការផ្លាស់ប្តូរយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខជាតិនេះនឹងប៉ះពាល់ដល់កិច្ចសហប្រតិបត្តិការជប៉ុនលើវិស័យការពារសន្តិសុខជាមួយសម្ព័ន្ធមិត្តដើមរបស់ខ្លួន ក្នុងការបន្ទន់ការពង្រឹងការប្រកួតប្រជែងមហាអំណាចនៅទូទាំងតំបន់ក៏ដូចជាពិភពលោក?

ប្រសិនបើយើងក្រឡេកមើលរឿងនេះ តាមទស្សនៈរបស់សម្ព័ន្ធមិត្តជប៉ុន ម្តងទៀត អាមេរិកមើលថា នេះជាការវិវឌ្ឍន៍ជាវិជ្ជមាន ក្នុងការប្រជែងគ្នារវាងអាមេរិក និងចិន ដែលកំពុងតែមានភាពតានតឹងខ្លាំងនេះ។ ជា​ថ្មី​ម្តង​ទៀត ចិន​នឹង​ចាត់​ទុក​ថា​នេះ​ជា​ការ​បង្កហេតុ។ ចំពោះប្រទេសផ្សេងទៀតក្នុងតំបន់ ដូចជាអាស៊ាន និងបណ្តាប្រទេសអាស៊ាន នេះអាចជារឿងល្អសម្រាប់យើង ដូចខ្ញុំបានលើកឡើងថា ជាមួយនឹងឆន្ទៈរបស់ជប៉ុនក្នុងការជំរុញកិច្ចសហប្រតិបត្តិការ វាអាចមានន័យថា ប្រទេសតូចៗអាចកាត់បន្ថយការពឹងផ្អែករបស់ពួកគេលើប្រទេសទាំងពីរ សហរដ្ឋ​អាមេរិក ឬ​ចិន ​ដែល​មាន​ប្រទេស​មួយ​ទៀត​ដែល​ពួកគេ​អាច​សហការ​ជាមួយ។ ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ ប្រសិនបើអ្នកក្រឡេកមើលវាឱ្យកាន់តែជិត គោលនយោបាយសន្តិសុខថ្មីរបស់ជប៉ុន គឺមិនឯករាជ្យនោះទេ ព្រោះមើលទៅហាក់ដូចជាកំពុងរងឥទ្ធិពលពីសហរដ្ឋអាមេរិក និងសម្ព័ន្ធមិត្ត។

ដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើង វាស្រដៀងទៅនឹងយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខរបស់សហភាពអឺរ៉ុប និងណាតូ។ ហើយម្តងទៀត នេះអាចមានន័យថាសម្រាប់តំបន់ដែលអាមេរិកគ្រាន់តែបង្កើនដៃ និងការចូលរួមរបស់ខ្លួននៅក្នុងតំបន់ ដែលប្រហែលជាមិនមែនជារឿងអស្ចារ្យសម្រាប់ការប្រកួតប្រជែងរវាងអាមេរិក និងចិននេះទេ។ ប៉ុន្តែ​ជា​ការ​ពិត​ណាស់ យើង​នឹង​មើល​ឱ្យ​បាន​ដិត​ដល់​ចំពោះ​ការ​អភិវឌ្ឍ​នេះ ហើយ​មើល​ថា​វា​ទៅ​ណា។ ជាមួយគ្នានេះ នយោបាយផ្ទៃក្នុងរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក ក៏អាចដើរតួក្នុងរឿងនេះផងដែរ។ សម្រាប់ពេលនេះ លោក Biden បានបង្ហាញប្រតិកម្មវិជ្ជមានដូចដែលខ្ញុំបានលើកឡើង ប៉ុន្តែយើងមិនប្រាកដថានឹងមានអ្វីកើតឡើងជាមួយនឹងការបោះឆ្នោតបន្ទាប់នោះទេ។ ប្រហែលជាមានការផ្លាស់ប្តូរតំណែងប្រធានាធិបតី ហើយសហរដ្ឋអាមេរិកអាចមានមតិខុសគ្នាទាក់ទងនឹងការអភិវឌ្ឍន៍យុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខថ្មីរបស់ជប៉ុននេះ។

សំណួរទី៥៖ ជាចុងក្រោយ តើ (វាគ្មិន) ឃើញពីផលប៉ះពាល់ដែលអាចកើតមាននៃយុទ្ធសាស្ត្រថ្មីនេះរបស់ជប៉ុនចំពោះតំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិកដែរឬទេ?

ឥទ្ធិពលដំបូងនៃយុទ្ធសាស្ត្រសន្តិសុខនេះ តាមគំនិតរបស់ខ្ញុំ សម្រាប់តំបន់ឥណ្ឌូប៉ាស៊ីហ្វិក គឺមិនមានភាពវិជ្ជមានដូចអ្វីដែលពួកគេបានរំពឹងទុកនោះទេ ជាពិសេសដោយសារតែការឆ្លើយតបពីប្រទេសចិន និងកូរ៉េខាងជើងផងដែរ។ ដូច្នេះ ខ្ញុំមានការងឿងឆ្ងល់ និងព្រួយបារម្ភថា នេះនឹងលើកទឹកចិត្តដល់ការប្រណាំងអាវុធថ្មីរវាងប្រទេសទាំងនោះ ដែលនឹងធ្វើឱ្យមានភាពតានតឹងច្រើនជាងអ្វីដែលមានស្រាប់នៅក្នុងតំបន់៕

*****

វាគ្មិនកិត្តិយស៖ Dr. NETH Thida Chanthima អ្នកសិក្សាស្រាវជ្រាវនៃវិទ្យាស្ថានចក្ខុវិស័យអាស៊ី (AVI)

អ្នកសម្របសម្រួល៖ លោក ទន់ លីណាសុផាឬទ្ធិ