ដ្រូនអាមេរិក និងយន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ីប៉ះទង្គិចគ្នាលើសមុទ្រខ្មៅ
មូស្គូ៖ ដ្រូនចារកម្មរបស់អាមេរិក និងយន្តហោះចម្បាំងរបស់រុស្ស៊ីបានប៉ះទង្គិចគ្នាពីលើសមុទ្រខ្មៅក្បែរតំបន់គ្រីមៀភាគខាងលិចកាលពីថ្ងៃអង្គារ ក្នុងការប្រឈមមុខយោធាដាក់គ្នាដោយផ្ទាល់ដ៏កម្រ ស្របពេលដែលទំនាក់ទំនងរវាងមហាអំណាចទាំងពីរបានធ្លាក់ចុះដុនដាបរួចទៅហើយ ដោយសារតែការឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនរបស់រុស្ស៊ី។
ក្រោយហេតុការណ៍ដ៏ក្ដៅគគុកចុងក្រោយនេះ ភាគីទាំងសងខាងបានឆ្លើយយកត្រូវក្រោមហេតុផលរៀងៗខ្លួន ខណៈមានការព្រមានពីការកើនឡើងភាពតានតឹងនៃជម្លោះ។
សេចក្ដីរាយការណ៍ផ្សេងៗដែលស្រង់សម្ដីមន្រ្តីនៃប្រទេសទាំងពីរ បានឱ្យដឹងថា ការប៉ះទង្គិចកើតឡើងរវាងដ្រូនចារកម្មរបស់អាមេរិក MQ-9 Reaper ដែលមានតម្លៃជាង ៣០ លានដុល្លារ និងបំពាក់ទៅដោយបច្ចេកវិទ្យាចារកម្មអាមេរិកដ៏រសើបនិងយន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ីធុន Su-27 ចំនួនពីរគ្រឿង ដែលដាក់ពង្រាយដើម្បីស្ទាក់ចាប់ដ្រូនរបស់អាមេរិក។
មន្ទីរបញ្ចកោណបានអះអាងថា យន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ី Su-27 ទាំងពីរគ្រឿងបានស្ទាក់ចាប់MQ-9 Reaper ហើយបន្ទាប់មកចាក់សាំងពីលើវា ខណៈដែលដ្រូនមួយនេះគ្រាន់តែធ្វើការឃ្លាំមើលជាដូចសព្វរាល់ដងនៅលើសមុទ្រខ្មៅក្នុង «ដែនអាកាសអន្តរជាតិ» ប៉ុណ្ណោះ។
បន្ថែមពីលើនេះ មន្រ្តីសហរដ្ឋអាមេរិកបាននិយាយថា យន្តហោះចម្បាំងរបស់រុស្ស៊ីបានហោះជុំវិញ និងនៅពីមុខដ្រូនជាច្រើនដងក្នុងរយៈពេលពី ៣០-៤០ នាទី ហើយបន្ទាប់មកយន្តហោះចម្បាំង Su-27 មួយបានបុកទៅលើស្លាបរបស់ដ្រូនដែលតម្រូវឱ្យកងកម្លាំងអាមេរិកបញ្ជាដ្រូននេះឱ្យទម្លាក់ខ្លួនចូលក្នុងដែនទឹកអន្តរជាតិ។
អ្នកនាំពាក្យបញ្ចកោណអះអាងថា ការប៉ះទង្គិចគ្នាទំនងជាធ្វើឱ្យខូចខាតដល់យន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ីមួយគ្រឿងផងដែរ។ គិតត្រឹមព្រឹកថ្ងៃពុធ មិនទាន់មានការបញ្ជាក់ឱ្យច្បាស់ថាតើវាជាការបុកដោយចេតនាពីកងកម្លាំងរុស្ស៊ី ឬយ៉ាងណានោះទេ ប៉ុន្តែភាគីទាំងសងខាងសុទ្ធតែបានរាយការណ៍ថា ការប៉ះទង្គិចនេះស្ថិតក្នុងប្រតិបត្តិការស្ទាក់ចាប់ដ្រូនរបស់អាមេរិក ដែលក្រុមមន្រ្តីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងប្រទេសសម្ព័ន្ធមិត្ត ទទូចថាហោះលើដែនអាកាសអន្តរជាតិ។
ទោះបីបែបណាក៏ដោយ ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ីបានអះអាងថា ដ្រូនអាមេរិកបានហោះហើរនៅជិតព្រំដែនរុស្ស៊ី រួចមកជ្រៀតជ្រែកចូលទៅក្នុងតំបន់មួយដែលអាជ្ញាធររុស្ស៊ីបានប្រកាសបិទ ហើយយន្តហោះចម្បាំងរបស់រុស្ស៊ីទាំងពីរបានព្យាយាមស្ទាក់ចាប់ដ្រូននោះ។ ចំណែកឯកអគ្គរដ្ឋទូតរុស្ស៊ីប្រចាំអាមេរិក បានអះអាងថា ដ្រូនរបស់អាមេរិកនោះបានបិទឧបករណ៍បញ្ជូនព័ត៌មាន ដែលជាឧបករណ៍អាចឱ្យគេកំណត់អត្តសញ្ញាណនៅលើអាកាសបាន។
ក្រសួងការពារជាតិរុស្ស៊ីបានអះអាងទៀតថា យន្តហោះចម្បាំងរបស់ខ្លួនមិនបានប្រើអាវុធដែលបំពាក់លើយន្តហោះ ដើម្បីបាញ់លើដ្រូនអាមេរិកនោះទេ ហើយក៏មិនបានប៉ះពារលើតួដ្រូននោះដែរ។ ក្រសួងគូសបញ្ជាក់ថា ដ្រូននោះបានធ្លាក់ចុះដោយខ្លួនឯង។
គួររំឮកថា រុស្ស៊ីបានប្រកាសបិទការហោះហើរលើតំបន់ដ៏ធំក្បែរគ្រីមៀដែលក្រុងមូស្គូកាត់យកពីអ៊ុយក្រែនក្នុងឆ្នាំ ២០១៤ ប៉ុន្តែគួរកត់សម្គាល់ថា អាមេរិក និងប្រទេស ៩៩ ផ្សេងទៀត មិនបានទទួលស្គាល់ឧបទ្វីបនេះ ថាជាទឹកដីរបស់រុស្ស៊ីក្នុងសេចក្ដីសម្រេចមហាសន្និបាតអង្គការសហប្រជាជាតិនោះទេ។
ជុំវិញបញ្ហាចុងក្រោយដដែល ឯកអគ្គរដ្ឋទូតរុស្ស៊ីប្រចាំសហរដ្ឋអាមេរិក លោក Anatoly Antonov បានលើកឡើងក្នុងបណ្ដាញតេឡេក្រាមនៅថ្ងៃពុធថា ដ្រូនអាមេរិកបានប្រមូលព័ត៌មានសម្ងាត់ ដើម្បីយកទៅឱ្យកងកម្លាំងអ៊ុយក្រែនប្រើប្រាស់ ក្នុងគោលបំណងវាយប្រហាររុស្ស៊ី។
ក្រសួងការបរទេសសហរដ្ឋអាមេរិកឯនោះវិញបានកោះហៅលោក Antonov ឱ្យជួបជាមួយលោកស្រី Karen Donfried ដែលជំនួយការរដ្ឋលេខាធិការអាមេរិកទទួលបន្ទុកកិច្ចការអឺរ៉ុប។ អ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសអាមេរិក លោក ណេដ ប្រាយស៍ បានថ្លែងថា «យើងកំពុងចូលរួមដោយផ្ទាល់ជាមួយរុស្ស៊ី ដើម្បីបង្ហាញការជំទាស់យ៉ាងដាច់អហង្ការរបស់យើងចំពោះការស្ទាក់ចាប់(ដ្រូន)ដោយគ្មានសុវត្ថិភាព និងគ្មានវិជ្ជាជីវៈនេះ ដែលបណ្តាលឱ្យដ្រូនរបស់អាមេរិកធ្លាក់»។
ក្រោយការកោះហៅរបស់អាមេរិក លោកឯកអគ្គរដ្ឋទូត Antonov បាននិយាយថា រុស្ស៊ីចាត់ទុកការប៉ះទង្គិចរវាងដ្រូន និងយន្តហោះចម្បាំងរុស្ស៊ី ថាជា «ការបង្កហេតុ» ដាក់រុស្ស៊ី។ នេះបើតាមការស្រង់សម្ដីរបស់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មានរដ្ឋរុស្ស៊ី RIA ។
ប៉ុន្តែមេដឹកនាំក្រុមភាគច្រើននៃព្រឹទ្ធសភាអាមេរិក លោក Chuck Schumer បានហៅការប៉ះទង្គិចគ្នាថាជា «ទង្វើមិនប្រុងប្រយ័ត្នមួយផ្សេងទៀត» របស់ប្រធានាធិបតីរុស្ស៊ីលោក វ្ល៉ាឌីមៀរ ពូទីន និងយោធារុស្ស៊ី។ លោកថ្លែងក្នុងសុន្ទរកថាបើកព្រឹទ្ធសភាអាមេរិកកាលពីថ្ងៃអង្គារថា៖ «ខ្ញុំចង់ប្រាប់លោក ពូទីន ឱ្យបញ្ឈប់អាកប្បកិរិយានេះ មុនពេលអ្នកគឺជាហេតុផលចំពោះការកើនឡើងនៃភាពតានតឹងដោយអចេតនាណាមួយ»។
ចំណែកឯ អ្នកជំនាញជាន់ខ្ពស់នៅវិទ្យាស្ថាន American Enterprise នៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនឌីស៊ី លោកស្រី Elisabeth Braw បាននិយាយថា វាជា «ដំណាក់កាលដ៏រសើបក្នុងជម្លោះនេះ ព្រោះវាពិតជាការប្រឈមមុខដាក់គ្នាដោយផ្ទាល់ដំបូងគេ ដែលសាធារណជនដឹងអំពីលោកខាងលិច និងរុស្ស៊ី»។
គួរបញ្ជាក់ជាថ្មីថា ការឈ្លានពានអ៊ុយក្រែនរបស់រុស្ស៊ីបានបង្កើនភាពតានតឹងរវាងទីក្រុងមូស្គូ និងវ៉ាស៊ីនតោន ហើយបានធ្វើឱ្យសមុទ្រខ្មៅប្រែក្លាយជាតំបន់ប្រយុទ្ធយុទ្ធសាស្រ្តដ៏សំខាន់។ សង្រ្គាមនេះក៏បានធ្វើឱ្យអង្គការសន្ធិសញ្ញាអាត្លង់ទិកខាងជើង(ណាតូ)កាន់តែស្អិតរមួតជាមួយគ្នា ដោយការពង្រឹងទំនាក់ទំនងរវាងទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន និងសមាជិកដែលមានព្រំដែនជាប់រុស្ស៊ី ដូចជាប្រទេសប៉ូឡូញ និងបណ្ដារដ្ឋបាល់ទិកជាដើម។ បណ្តាប្រទេសណាតូ ក៏បានចាក់ជំនួយយោធារាប់ពាន់លានដុល្លារទៅឱ្យអ៊ុយក្រែន។ យ៉ាងណាមិញ សម្ព័ន្ធមិត្តយោធានេះបានព្យាយាមជៀសវាងការប្រឈមមុខដាក់គ្នាដោយផ្ទាល់ជាមួយរុស្ស៊ី ដែលជារដ្ឋប្រដាប់ដោយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ។
កន្លងមក មន្ត្រីជាន់ខ្ពស់អាមេរិកមានការព្រួយបារម្ភថា ហេតុការណ៍ ឬទំនាក់ទំនងមិនប្រក្រតីមួយចំនួននៅលើសមុទ្រខ្មៅ អាចនាំឱ្យមានបញ្ហាធំជាងនេះ។ កាលពីខែតុលាឆ្នាំមុន រុស្ស៊ីបានបាញ់មីស៊ីលមួយគ្រាប់នៅជិតយន្តហោះឈ្លបយកការណ៍អង់គ្លេសដែលគ្មានបំពាក់អាវុធ ហើយកំពុងហោះលើសមុទ្រខ្មៅ ដែលធ្វើឱ្យមានប្រតិកម្មយ៉ាងខ្លាំងក្លាពីអង់គ្លេស។
ជុំវិញបញ្ហាចុងក្រោយ រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិចក្រភពអង់គ្លេស Ben Wallace ដូចនឹងមន្ត្រីរបស់សហរដ្ឋអាមេរិកដែរ បានជំរុញឱ្យទីក្រុងម៉ូស្គូ គោរពដែនអាកាសអន្តរជាតិ។ លោកថ្លែងប្រាប់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានរ៉យទ័រក្នុងអំឡុងពេលបំពេញទស្សនកិច្ចនៅទីក្រុងតូក្យូនៅថ្ងៃពុធថា «ចំណុចសំខាន់គឺថា ភាគីទាំងអស់គោរពដែនអាកាសអន្តរជាតិ ហើយយើងជំរុញឱ្យរុស្ស៊ីធ្វើដូច្នេះដែរ»។
ប្រែសម្រួល៖ហួន ឌីណា
ប្រភព៖ US accuses Russian jet of downing US drone: What we know so far https://www.aljazeera.com/news/2023/3/15/us-accuses-russian-jet-of-downing-us-drone-what-we-know-so-far
US says Russian jet caused spy drone crash over Black Sea, Moscow denies collision https://www.reuters.com/world/us-says-russian-jet-caused-spy-drone-crash-over-black-sea-moscow-denies-2023-03-14/
Russian Warplane Hits American Drone Over Black Sea, U.S. Says https://www.nytimes.com/2023/03/14/us/politics/russia-us-drone-black-sea.html
