(ភ្នំពេញ)៖ សត្វស្មោញ ( Oriental Darter) ជាប្រភេទបក្សីដែលមានកវែង​ដូចជា​សត្វពស់ ចំពុះរបស់វាស្រួចដូចដាវ សំបុរពណ៌ខ្មៅ កន្ទុយវែង ឆូតសវែងៗនៅផ្នែកខ្នង។វារស់នៅតាមតំបន់ បឹង វាលភក់ និងទន្លេធំៗ។ សត្វនេះគេសង្កេតឃើញថា មានវត្ត​មាន​ពេញមួយឆ្នាំ និងមានបន្ទាយពងកូនដ៏ធំនៅតំបន់ព្រែកទាល់ បឹងទន្លេសាប និងនៅតាម​តំបន់មួយចំនួននៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសកម្ពុជា។

ស្មោញជាប្រភេទសត្វបក្សីធំ មានកម្ពស់ពី ៨៥ ទៅ ៩៧សង់ទីម៉ែត្រ។បក្សីប្រភេទនេះ​មានលក្ខណះពិសេស ដោយវាអាចហែល និងមុជទឹក មើលទៅដូចជាសត្វពស់អញ្ចឹង។គេអាចសម្គាល់វាដូច្នេះដោយ ក វាមើលទៅវែងដូចពស់ ជាពិសេស ពេលវាចុះហែលក្នុង​ទឹក ចំណែកចំពុះស្រួចដូចដាវ និងមានសម្បុរពណ៌ខ្មៅ កន្ទុយវែង ឆូតសវែងៗនៅផ្នែក​ខ្នង។ ស្មោញជាប្រភេទជិតទទួលរងការគំរាមកំហែង តាមចំណាត់ថ្នាក់របស់អង្គការ IUCN។

តាមរយៈទំព័រហ្វេសប៊ុកផ្លូវការ ឯកឧត្តម សាម អ៊ីន រដ្ឋលេខាធិការក្រសួងបរិស្ថានបាន​ឱ្យដឹង​ថា៖ ស្មោញមានវត្តមានពេញមួយឆ្នាំនៅស្រុកខ្មែរ និងទីជម្រករបស់វាស្ថិតនៅ​តំបន់​ព្រៃលិចទឹក បឹង វាលភក់ ទន្លេធំៗ ហើយបន្ទាយពងកូនដ៏ធំជាងគេ គឺនៅតំបន់​ស្នូលព្រែកទាល់នៃបឹងទន្លេសាប ដែលជាតំបន់ឋបនីយជីវមណ្ឌល និងតំបន់តូចៗ​មួយចំនួននៅភាគខាងជើងនៃប្រទេសកម្ពុជា។ វារកចំណីដោយមុជទឹកចាប់ត្រីជា​អាហារ។ រដូវបន្តពូជរបស់ស្មោញ គឺចាប់ពីខែកក្កដា ដល់ខែមីនា ហើយ​ស្មោញ​ញីមានពងចំនួនពី ៣ ទៅ៦។

គួរបញ្ជាក់ថាគម្រោង USAID ព្រៃឡង់បៃតងកន្លងមកបានឱ្យដឹងថាគម្រោងមួយនេះ​កំពុងធ្វើ​ការជាមួយ ប្រជាសហគមន៍ និងអ្នកភាគីពាក់ព័ន្ធទាំងអស់ ដើម្បីការពារ សត្វនេះក៏ដូចជាសត្វ ដែលរងគ្រោះជិតផុតពូជទាំងអស់ ដែលស្ថិតនៅ​ក្នុង​តំបន់ទេសភាពព្រៃឡង់និងតំបន់ជុំវិញ។

បើយោងតាមឯកសារ របស់ក្រសួងបរិស្ថានបានឱ្យដឹងថា៖សត្វស្មោញជាសត្វបក្សី​ដែលកំពុងជិតផុតពូជ នៅលើពិភពលោក ចំនួនវាមានត្រឹមតែប្រមាណជា ១ម៉ឺន​ក្បាលប៉ុណ្ណោះ។ សត្វស្មោញចូលចិត្តហែលទឹកណាស់។ ដោយសាររោមវាជ្រាបទឹក វាមិនសូវអណ្ដែតទឹកទេ។ បន្ទាប់ពីមុជ ឬហែលទឹកហើយ វាតែងរលាស់ទឹកចេញ និងត្រូវទៅត្រដាងស្លាបអាំងថ្ងៃលើមែកឈើ ដើម្បីសម្ងួតរោម។ សត្វស្មោញ​ចូលចិត្ត​រកចំណីក្នុងទឹក តែមិនសូវជ្រៅ។ ក្នុងមួយរដូវ សត្វស្មោញពងបាន៤ទៅ៦ស៊ុត និងញាស់ក្នុងរយៈពេល២៥ទៅ៣០ថ្ងៃ។ ពេលកើតមកភ្លាម កូនញាស់មានរោមសំឡី​ពណ៌ស ហើយបានប្ដូរពណ៌បន្តិចម្ដងៗទៅជាពណ៌ត្នោត។ វាដុះរោមពេញខ្លួននៅអាយុ​៧សប្ដាហ៍ ពេលនោះវាអាចហើរចេញពីសំបុកបានហើយ៕

ដោយ៖ម៉ាដេប៉ូ