អតីតមេដឹកនាំអូស្ត្រាលីពីររូប យល់ថាទំនាក់ទំនងអូស្ត្រាលី-ចិន ធ្លាក់ចុះក៏ព្រោះគោលនយោបាយរបស់ ស៊ី ជីនភីង និងអ្នកនយោបាយអូស្ត្រាលីមួយចំនួន
ទំនាក់ទំនងចិន និងអូស្ត្រាលីនៅមួយរយៈចុងក្រោយ ហាក់បីដូចជាមានភាពរកាំរកូស និងធ្លាក់ចូលក្នុងចំណុចដ៏ទាបមួយ។ ជាមួយគ្នានេះដែរ អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលីលោក Kevin Rudd និងលោក Malcom Turnbull យល់ឃើញ គោលនយោបាយការបរទេសរបស់ចិនដឹកនាំដោយលោកស៊ី ជីនភីង ក៏ដូចជាកត្តាអ្នកនយោបាយក្នុងស្រុកអូស្ត្រាលី ជាមូលហេតុរុញច្រានឱ្យទំនាក់ទំនងរវាងប្រទេសទាំងពីរស្ថិតក្នុងសភាពបែបនេះ។
កាលពីឆ្នាំ២០១៨ អូស្ត្រាលីក្លាយជាប្រទេសទីមួយ ដែលហាមមិនឱ្យប្រើប្រាស់ប្រព័ន្ធ 5G របស់បណ្ដាញទូរស័ព្ទចិន Huawei ហើយកាលពីឆ្នាំមុន អំឡុងពេលមានផ្ទុះការរាតត្បាតជំងឺកូវីដ-១៩ ជាសកល អូស្ត្រាលីស្ថិតក្នុងចំណោមប្រទេសដែលអំពាវនាវឱ្យធ្វើការស្វែងរកប្រភពនៃជំងឺនេះ។
យ៉ាងណាមិញ ចិនឆ្លើយតបទៅអូស្ត្រាលីវិញ តាមរយៈការដំឡើងពន្ធទំនិញមួយចំនួនដូចជា ស្រា និងគ្រឿងសមុទ្រអូស្ត្រាលី ចំណែកឯអូស្ត្រាលីវិញ ក៏យករឿងនេះទៅប្ដឹងអង្គការពាណិជ្ជកម្មពិភពលោក WTO។
ក្រៅពីរឿងពាណិជ្ជកម្មនេះ កាលពីខែមេសាកន្លងទៅ អូស្ត្រាលីប្រកាសលុបចោលគម្រោងវិនិយោគរបស់ចិនចំនួន ២ នៅរដ្ឋ Victoria ដែលពាក់ព័ន្ធនឹងគំនិតផ្ដួចផ្ដើមខ្សែក្រវាត់ និងផ្លូវ ដែលជាគំនិតផ្ដួចផ្ដើមបង្កើតដោយលោក ស៊ី ជីនភីងផ្ទាល់។ ការលុបចោលនេះ អូស្ត្រាលីប្រាប់ហេតុត្រង់ៗតែម្ដងថា «គម្រោងនេះប្រាសចាកគោលនយោបាយការបរទេសរបស់រដ្ឋាភិបាលសហព័ន្ធអូស្ត្រាលី» ខណៈរដ្ឋាភិបាលនេះប្រកាន់យកគោលជំហរ «តំបន់ឥណ្ឌូ-ប៉ាស៊ីហ្វិកសេរី និងបើកចំហ»។
ចិននៅពេលនោះតាមរយៈអ្នកនាំពាក្យក្រសួងការបរទេសរបស់ខ្លួន ចាត់ទុកអូស្ត្រាលីថា «ប្រកាន់យកស្មារតីសង្គ្រាមត្រជាក់»។
និយាយនៅក្នុងកម្មវិធីអនឡាញមួយ ដែលរៀបចំដោយសាកលវិទ្យាល័យ La Trobe ដែលមានមូលដ្ឋាននៅទីក្រុងម៉ែលប៊ន មេដឹកនាំទាំងពីរលើកឡើងស្រដៀងគ្នាថា គោលនយោបាយការបរទេសជំរុញឱ្យមានស្មារតីជាតិនិយមរបស់លោកស៊ី ជាមូលហេតុធំមួយធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងប្រទេសទាំងពីរធ្លាក់ចុះបែបនេះ។
លោក Turnbull ដែលជាអតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីមកពីគណបក្សសេរីនិយម និងដឹកនាំប្រទេសអំឡុងឆ្នាំ២០១៥ ដល់ឆ្នាំ២០១៨ មើលឃើញថា ចិនប្រកាន់យករបៀបរបបការទូត «អ្នកចម្បាំងចចក» ព្រមទាំងបញ្ចេញសកម្មភាពគំរាមកំហែងនៅសមុទ្រចិនខាងត្បូង ធ្វើឱ្យប៉ះពាល់ទំនាក់ទំនងជាមួយប្រទេសដទៃ។
ទាក់ទិនជាមួយនឹងអូស្ត្រាលី បុរសវ័យ ៦៦ឆ្នាំរូបនេះលើកឡើងថា «ចិនព្យាយាមដាក់សម្ពាធឱ្យអូស្ត្រាលី ដើម្បីឱ្យអូស្ត្រាលីធ្វើតាមចិន»។ លោកយល់ឃើញថា គោលនយោបាយបែបនេះនឹងធ្វើឱ្យចិនខាតបង់វិញទេ។
បន្ថែមពីលើនេះ លោក Turnbull ជឿជាក់ថា ហេតុផលដែលលោក ស៊ី ជ្រើសរើសផ្លូវនយោបាយការទូតនេះ ក៏ព្រោះតែចង់ផ្គាប់ចិត្តសាធារណមតិនៅក្នុងស្រុកចិនតែប៉ុណ្ណោះ។
ចំណែកឯលោក Kevin Rudd ដែលធ្លាប់ធ្វើជានាយករដ្ឋមន្ត្រីកាលពីឆ្នាំ២០០៧ ដល់ឆ្នាំ២០១០ និងម្ដងទៀតនៅឆ្នាំ២០១៣ លើកឡើងថា ចលនានយោបាយរបស់លោក ស៊ី ជីនភីង មានភាពប្រែប្រួលខ្លាំង ដោយមានការបង្កើនឱ្យផ្នត់គំនិតជាតិនិយមនៅក្នុងគោលនយោបាយការបរទេសចិន។
លោកសង្កេតឃើញថា ចិនហាក់បីដូចជាមានបំណងក្នុងការប្រជែងនឹងសណ្ដាប់ធ្នាប់ពិភពលោកបច្ចុប្បន្ន ដែលត្រូវបានបង្កើតឡើងចាប់តាំងពីក្រោយសង្គ្រាមលោកលើកទី២ ហើយថែមទាំងមានបំណងក្នុងការបង្រួបបង្រួមជាមួយកោះតៃវ៉ាន់ តាមរយៈកម្លាំងប្រដាប់អាវុធទៀតផង។ លោក Rudd លើកឡើងថា ប្រសិនបើចិនធ្វើបែបនេះមែន នោះស្ថិរភាពតំបន់ និងពិភពលោកកំពុងតែមានសព្វថ្ងៃនឹងរងការគំរាមកំហែងយ៉ាងខ្លាំង។
លើសពីនេះទៀត អ្វីដែលកំពុងប៉ះពាល់ដល់យុទ្ធសាស្ត្រ និងសន្តិសុខជាតិរបស់អូស្ត្រាលីដោយផ្ទាល់នោះគឺ ការរីកសាយភាពនៃឥទ្ធិពលចិននៅតំបន់អាស៊ីអាគ្នេយ៍ និងតំបន់ប្រជុំកោះភាគខាងត្បូង មហាសមុទ្រប៉ាស៊ីហ្វិក។ នេះបើតាមការយល់ឃើញរបស់អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីអូស្ត្រាលីរូបនេះ ដែលសព្វថ្ងៃធ្វើជាប្រធានវិទ្យាស្ថានគោលនយោបាយសង្គមអាស៊ី ដែលមានមូលដ្ឋាននៅញូវយ៉ក។
ក្រៅពីកត្តាកម្លាំងនយោបាយពីខាងចិន អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីទាំងពីរ ក៏បានបង្ហាញពីក្ដីបារម្ភស្រដៀងគ្នាថា អ្នកនយោបាយអូស្ត្រាលី ដែលកំពុងតែកាន់អំណាចនៅពេលសព្វថ្ងៃនេះ ក៏ធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងចិន-អូស្ត្រាលីមានការធ្លាក់ចុះផងដែរ។
កាលពីដើមឆ្នាំ២០២១ លោក Peter Dutton រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិអូស្ត្រាលីព្រមានត្រង់ៗនៅលើទំព័រសារព័ត៌មាន អំពីលទ្ធភាពនៃការកើតឡើងសង្គ្រាមនៅតៃវ៉ាន់។ រីឯលោក Mike Pezzullo រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងមហាផ្ទៃវិញ ប្រាប់បុគ្គលិករបស់ខ្លួនថា ប្រទេសកាន់លទ្ធិប្រជាធិបតេយ្យទាំងអស់ត្រៀមខ្លួននឹងស្នូរ «ស្គរសង្គ្រាម» ដែលនឹងកើតឡើងឆាប់ៗខាងមុខនេះ។
ទាក់ទិននឹងការលើកឡើងទាំងនេះដែរ លោក Rudd យល់ពាក្យសម្ដីបែបនេះជា «ភាសាខ្វះទំនួលខុសត្រូវធ្ងន់ធ្ងរ និងខ្វះការពិចារណា»។
លោកលើកឡើងថា «ការនិយាយបែបនេះ ធ្វើឱ្យបញ្ហាដែលកំពុងនៅស្ថានភាព ៥ លើ ១០ ទៅជាបញ្ហាដ៏ធំមួយជាមួយនឹងស្ថានភាព ៨ លើ ១០»។
លោក Turnbull វិញបន្ថែមពីលើរឿងនេះថា ពាក្យសម្ដីទាំងនេះល្អមើល តែក្នុងទំព័រមុខសារព័ត៌មានទេ។ លោកលើកឡើងថា «នៅពេលដែលគេចាប់ផ្ដើមប្រើប្រាស់បញ្ហាចិន ជាជំហរលេចធ្លាសម្រាប់លេងនយោបាយក្នុងស្រុក ឬ ជាការពើងទ្រូងដើម្បីបង្ហាញថាខ្លួនឯងខ្លាំង នោះជាការគិតខ្លី និងផ្ទុយស្រឡះពីផលប្រយោជន៍ជាតិអូស្ត្រាលី»។
ជាមួយគ្នានេះដែរ ទាំងលោក Turnbull និងលោក Rudd យល់ថា អូស្ត្រាលីគួរតែបញ្ចេញសកម្មភាព ជាជាងការនិយាយស្ដី។
អតីតនាយករដ្ឋមន្ត្រីទាំងពីររូបក៏បង្ហាញពីក្ដីព្រួយបារម្ភអំពីរឿងរើសអើងពូជសាសន៍ចិន ឬ ដើមកំណើតចិន តាមរយៈពាក្យសម្ដីរបស់អ្នកនយោបាយអូស្ត្រាលីក្នុងពេលសព្វថ្ងៃនេះ ក្រោយឃើញបទពិសោធន៍ «ការស្អប់ខ្ពើមជនជាតិអាស៊ី» នៅសហរដ្ឋអាមេរិក អំឡុងពេលជំងឺរាតត្បាតសកលនេះ។
លោក Turnbull អំពាវនាវថា គ្រប់គ្នាត្រូវបែងចែកឱ្យដាច់ថា គ្រប់យ៉ាងគឺបង្កឡើងដោយរដ្ឋាភិបាលចិន ហើយលើកឡើងថា «ប្រជាជនចិនជាផ្នែកមួយនៃគ្រួសាររបស់យើងគឺ គ្រួសារអូស្ត្រាលី»៕
ប្រភព៖ SCMP
