ស្ថានភាពនៅច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់កំពុងមមាញឹក ចុះអាមេរិក និងចិនមានដំណោះស្រាយអ្វីទេ?
ភាពតានតឹងនៅច្រកសមុទ្រតៃវ៉ាន់ហាក់បីដូចជា កើនឡើងនៅក្នុងខែតុលានេះ ខណៈមានសេចក្ដីរាយការណ៍មួយចំនួនបានឱ្យដឹងថា រដ្ឋាភិបាលរដ្ឋធានីប៉េកាំងបញ្ជូនយន្តហោះចម្បាំងហោះទៅកាន់ដែនអាកាសការពារជាតិរបស់តៃវ៉ាន់ ខណៈភាគីតៃវ៉ាន់បានធ្វើការបដិសេធលើគោលការណ៍ «ប្រទេសមួយ ប្រព័ន្ធពីរ» ដាក់ចេញដោយប្រទេសចិនដីគោក។
កាលពីសប្ដាហ៍មុន មុនទិវាបុណ្យជាតិតៃវ៉ាន់ ដែលបានប្រារព្ធឡើងកាលពីថ្ងៃអាទិត្យមុន កោះតៃវ៉ាន់បានចុះផ្សាយថា យន្តហោះចម្បាំងរបស់កងទ័ពរំដោះប្រជាជនចិន (PLA) សរុប ១៤៨គ្រឿងបានហោះទោកាន់ដែនអាកាសរបស់កោះតៃវ៉ាន់។
នៅពេលនោះដែរ នាយករដ្ឋមន្ត្រីរបស់តៃវ៉ាន់លោក Su Tseng-chang បានហៅសកម្មភាពនេះថា ចិនបានបង្ហាញពីការគំរាមកំហែងផ្នែកយោធា ហើយបង្កជាការប៉ះពាល់ដល់សន្តិភាពតំបន់។
ទន្ទឹមនឹងនេះដែរ រដ្ឋមន្ត្រីក្រសួងការពារជាតិតៃវ៉ាន់លោក Chiu Kuo-cheng បានលើកឡើងកាលពីសប្ដាហ៍មុនថា ភាពតានតឹងនៅតំបន់ច្រកសមុទ្រនៅពេលនេះ កើនកម្ដៅខ្លាំងបំផុតក្នុងរយៈពេល ៤០ឆ្នាំចុងក្រោយនេះ ហើយទីក្រុងប៉េកាំងមានសមត្ថភាពក្នុងការឈ្លានពានតៃវ៉ាន់ពេញទំហឹងនៅឆ្នាំ២០២៥។
កាលពីថ្ងៃសៅរ៍ ក្នុងឱកាសនៃខួប ១១០ឆ្នាំនៃបដិវត្តន៍ឆ្នាំ១៩១១ ដែលជាការធ្វើបដិវត្តន៍ដឹកនាំដោយលោក ស៊ុន យ៉ាត់សេន រំលាយរបបរាជានិយមចំណាស់ ៥ពាន់ឆ្នាំរបស់ចិន លោក ស៊ី ជីនភីង ប្រធានាធិបតីចិនបានលើកឡើងថា «ការបង្រួបបង្រួមជាតិ [រវាងចិនដីគោក និងតៃវ៉ាន់] ដោយមធ្យោបាយសន្តិភាពអាចផ្ដល់ផលប្រយោជន៍ដល់ប្រជាជាតិចិនទាំងមូល ដែលរាប់បញ្ចូលទាំងបងប្អូនរួមជាតិរបស់យើងនៅកោះតៃវ៉ាន់ផងដែរ»។
លោក ស៊ី បានសង្កត់ធ្ងន់ថា គោលនយោបាយបង្រួបបង្រួមជាតិជាមូលដ្ឋានគឺផ្អែកលើ គោលការណ៍ប្រទេសមួយ ប្រព័ន្ធពីរ និងប្រកាន់ខ្ជាប់គោលការណ៍ប្រទេសចិនតែមួយ ព្រមទាំងគោលការណ៍ពាក់ព័ន្ធផ្សេងៗទៀត។
ពាក់ព័ន្ធនឹងរឿងនេះដែរ ខាងតៃវ៉ាន់បានឆ្លើយតបថា ខ្លួនបដិសេធដាច់ខាតមិនទទួលយកឡើយនូវ គោលការណ៍«ចិនតែមួយ» និងគោលការណ៍ «ប្រទេសមួយ ប្រព័ន្ធពីរ»ឡើយ។
ការិយាល័យប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់បានលើកឡើងកាលពីថ្ងៃសៅរ៍ថា៖ «ប្រជាជនតៃវ៉ាន់ភាគច្រើនបានបង្ហាញឱ្យឃើញច្បាស់ណាស់គឺ បដិសេធ «ប្រទេសមួយ ប្រព័ន្ធពីរ» និងការពាររបៀបរស់នៅបែបប្រជាធិបតេយ្យ និងសេរី»។
«សាធារណរដ្ឋចិន (សំដៅលើកោះតៃវ៉ាន់) ជាប្រទេសឯករាជ្យ និងអធិបតេយ្យ និងមិនមែនជាផ្នែកមួយនៃសាធារណរដ្ឋប្រជាមានិតចិនឡើយ។ អនាគតរបស់ប្រទេសនេះគឺស្ថិតក្រោមដៃរបស់ប្រជាជនតៃវ៉ាន់»។ នេះបើតាមការលើកឡើងរបស់អ្នកនាំពាក្យប្រធានាធិបតីតៃវ៉ាន់។
រឿងតៃវ៉ាន់នេះដែរ តែងតែស្ថិតក្នុងរបៀបវារៈរបស់សហរដ្ឋអាមេរិក និងចិនផងដែរ ប៉ុន្តែមិនទាន់មានដំណោះស្រាយច្បាស់លាស់នៅឡើយនៅក្នុងជំនួបមន្ត្រីជាន់ខ្ពស់មួយចំនួននាពេលថ្មីៗនេះ។
កាលពីសប្ដាហ៍មុន លោក Jake Sullivan ទីប្រឹក្សាសន្តិសុខជាតិរបស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក និងលោក Yang Jiechi ប្រធានគណៈកម្មការការបរទេសនៃគណបក្សកុម្មុយនិស្តចិន បានជួបគ្នានៅក្នុងប្រទេសស្វីស។
បើយោងតាមការចុះផ្សាយរបស់ក្រសួងការបរទេសចិន នៅពេលនិយាយរឿងតៃវ៉ាន់ លោក Yang បានជំរុញឱ្យខាងអាមេរិកគោរពនូវគោរពអធិបតេយ្យភាពរបស់ចិន ហើយបញ្ឈប់យកលូកដៃចូលកិច្ចការផ្ទៃក្នុងរបស់ចិន។ បន្ថែមពីនេះទៀត លោក Sullivan ក៏បានបង្ហាញជំហររបស់អាមេរិកក្នុងការប្រកាន់ខ្ជាប់ពីគោលការណ៍ចិនតែមួយ។ នេះបើតាមសេចក្ដីប្រកាសព័ត៌មានរបស់ខាងចិន។
ចំណែកឯប្រភពពីខាងអាមេរិកវិញបានចុះផ្សាយថា លោក Sullivan បានសម្ដែងក្ដីព្រួយបារម្ភពីរឿងតៃវ៉ាន់។ បើយោងតាមកិច្ចសម្ភាសន៍របស់លោកជាមួយនឹងសារព័ត៌មាន BBC លោកបានលើកឡើងថា អាមេរិកគោរពលើគោលការណ៍ «ចិនតែមួយ» មែន តែខាងអាមេរិកក៏មានកាតព្វកិច្ចការពារតៃវ៉ាន់តាមរយៈច្បាប់ទំនាក់ទំនងជាមួយតៃវ៉ាន់របស់សហរដ្ឋអាមេរិកផងដែរ។ លើសពីនេះទៀត អាមេរិកក៏កំពុងតែព្យាយាមបញ្ចៀសកុំឱ្យមានព្រឹត្តិការណ៍ចិនប្រើកម្លាំងប្រដាប់អាវុធ ដើម្បីឈ្លានពានតៃវ៉ាន់។
ច្បាប់ទំនាក់ទំនងតៃវ៉ាន់ ត្រូវបានអនុម័តដោយអាមេរិកនៅឆ្នាំ១៩៧៩។ ក្នុងច្បាប់នេះបានចែងថា ទោះបីជាអាមេរិកមិនទទួលស្គាល់តៃវ៉ាន់ពេញលេញមែន តែអាមេរិកក៏មានសិទ្ធិក្នុងការផ្ដល់នូវអាវុធយុទ្ធភណ្ឌទៅកាន់តៃវ៉ាន់ ដើម្បីការពារខ្លួន ហើយអាមេរិកក៏មានសិទ្ធិក្នុងការប្រឆាំងនឹងការគំរាមកំហែងណាមួយ ដែលប៉ះពាល់ដល់តៃវ៉ាន់ផងដែរ៕
