អេស្ប៉ាញទាញណាតូពង្រីកឥទ្ធិពលទៅភាគខាងត្បូង ដោយសារបញ្ហាសន្តិសុខកាន់តែយ៉ាប់យឺន
ស្របពេលដែលសង្គ្រាមនៅប្រទេសអ៊ុយក្រែនដែលស្ថិតនៅភាគខាងកើតអឺរ៉ុបកំពុងអូសបន្លាយពេលនិងរកថ្ងៃបញ្ចប់មិនឃើញ ប្រទេសអេស្ប៉ាញដែលស្ថិតនៅភាគខាងត្បូងនៃទ្វីបអឺរ៉ុបក៏កំពុងតែក្រពុលមុខនឹងវិបត្តិជនភៀសខ្លួនពីតំបន់អាហ្វ្រិក ហើយអំពាវនាវឲ្យអង្គការសន្ធិសញ្ញាអាត្លង់ទិកខាងជើង (ណាតូ-NATO) បង្កើនសន្តិសុខនៅភាគខាងត្បូង។
ក្នុងនាមជាម្ចាស់ផ្ទះរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលណាប្រទេសអេស្បាញកំពុងបញ្ចុះបញ្ចូលឱ្យអង្គការណាតូយកចិត្តទុកដាក់បន្ថែមទៀតចំពោះការគំរាមកំហែងផ្នែកសន្តិសុខនៅលើផ្នែកខាងត្បូងរបស់ខ្លួន នៅពេលដែលសម្ព័ន្ធមិត្តយោធាប្រមូលផ្តុំសម្រាប់កិច្ចប្រជុំកំពូលនៅទីក្រុងម៉ាឌ្រីតនៅចុងសប្តាហ៍នេះ។
ប្រទេសអេស្ប៉ាញដែលកំពុងកើតមានភាពល្អក់កករជាមួយប្រទេសអាល់ហ្សេរីលើតំបន់វាលខ្សាច់សាហារ៉ា ដែលអេស្បាញ់ទទួលស្គាល់ការគ្រប់គ្រងទៅឲ្យប្រទេសម៉ារ៉ុក ខណៈអាល់ហ្សេរីគាំទ្រចលនាបំបែកខ្លួនរបស់តំបន់នោះ។ ម្យ៉ាងវិញទៀត ប្រទេសអេស្ប៉ាញក៏ពឹងផ្អែកលើការនាំចូលឧស្ម័នច្រើនពីប្រទេសអាល់ហ្សេរីផងដែ។
ជាមួយនឹងសង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែនឈានចូលដល់ខែទីប្រាំរបស់ខ្លួន អាទិភាពសម្រាប់ដៃគូណាតូរបស់អេស្ប៉ាញនៅតែរឹងមាំក្នុងការរារាំងរុស្ស៊ីនៅភាគខាងកើត។ នេះបើតាមការចេញផ្សាយរបស់ទីភ្នាក់ងារព័ត៌មានបារាំង AFP។
ទីក្រុងម៉ាឌ្រីដនឹងរៀបចំកិច្ចប្រជុំកំពូលនៃមេដឹកនាំអង្គការណាតូនៅថ្ងៃទី ២៨-៣០ខែមិថុនា ហើយរំពឹងថា មេដឹកនាំណាតូនឹងត្រូវកែប្រែឡើងវិញនូវគោលគំនិតយុទ្ធសាស្ត្ររបស់សម្ព័ន្ធភាព ដែលរៀបរាប់ពីកិច្ចការសន្តិសុខ និងបញ្ហាប្រឈមសំខាន់ៗរបស់ខ្លួន ប៉ុន្តែមិនត្រូវបានកែសម្រួលចាប់តាំងពីឆ្នាំ ២០១០។
លោក ចូ ម៉ានូអែល អាល់បារែស (Jose Manuel Albares) រដ្ឋមន្ត្រីការបរទេសអេស្បាញ បាននឹងកំពុងជំរុញឱ្យអង្គការណាតូពង្រីកវិសាលភាពរបស់ខ្លួន ដើម្បីជួយដោះស្រាយការគំរាមកំហែងមិនមែនយោធាដូចជា «ការប្រើប្រាស់នយោបាយនៃធនធានថាមពល និងការធ្វើអន្តោប្រវេសន៍ខុសច្បាប់» នៅអាហ្វ្រិក។
រដ្ឋមន្ត្រីរូបនេះបានប្រាប់សន្និសីទសារព័ត៌មាននៅទីក្រុងម៉ាឌ្រីដកាលសប្តាហ៍មុនថា៖«ការគំរាមកំហែងមានច្រើនពីផ្នែកខាងត្បូងក៏ដូចជាពីចំហៀងខាងកើត»។
ម៉ាឌ្រីដក៏មានការព្រួយបារម្ភផងដែរអំពីភាពគ្មានច្បាប់ និងចលនាអ៊ីស្លាមជ្រុលនិយមនៅក្នុងតំបន់ Sahel ដែលជាទឹកដីដ៏ធំល្វឹងល្វើយលាតសន្ធឹងឆ្លងកាត់ភាគខាងត្បូងនៃវាលខ្សាច់សាហារ៉ា។
លោក Albares បាននិយាយនៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយជាមួយកាសែត Financial Times កាលពីខែមករាថា សមុទ្រមេឌីទែរ៉ាណេ ទន្លេ Maghreb តំបន់ Sahel និងអនុតំបន់សាហារ៉ាអាហ្រ្វិក មានសារៈសំខាន់សម្រាប់ណាតូ និងសម្រាប់អឺរ៉ុប។
លោករដ្ឋមន្ត្រី និយាយថា៖«យើងនិយាយអំពីវិធីសាស្រ្ត ៣៦០ដឺក្រេ របស់ណាតូ [ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងការគំរាមកំហែង] ប៉ុន្តែដោយគ្មានខ្លឹមសារ នេះនឹងគ្រាន់តែជាពាក្យស្លោកប៉ុណ្ណោះ»។
Albares បានគូសបញ្ជាក់ពីបញ្ហានៅក្នុង Sahel ជាកន្លែងដែលប្រទេសបារាំងបានសម្រេចចិត្តកាលពីឆ្នាំមុនដើម្បីកាត់បន្ថយចំនួនទាហានរបស់ខ្លួនពាក់កណ្តាលដែលប្រយុទ្ធនឹងពួកសកម្មប្រយុទ្ធអ៊ីស្លាម។
Financial Times ត្រូវបានដកស្រង់សម្តីលោករដ្ឋមន្ត្រី ដែលថ្លែងថា៖«សាសនាជីហាដនៅតែមានដូចជាការជួញដូរខុសច្បាប់គ្រប់ប្រភេទ៖ អាវុធ មនុស្ស គ្រឿងញៀន។ វាមានភាពផុយស្រួយខ្លាំង។ យើងឃើញរបបយោធាកាន់តែច្រើនឡើងនៅក្នុង Sahel» នៅក្នុងឯកសារយោងជាក់ស្តែងមួយចំពោះរដ្ឋប្រហារនាពេលថ្មីៗនេះនៅក្នុងប្រទេស Burkina Faso និង Mali។
ការសែត AFP បានរាយការណ៍ថា លោកស្រី ម៉ាហ្គារីតា រ៉ូប្លិ៍ (Margarita Robles) រដ្ឋមន្ត្រីការពារជាតិអេស្ប៉ាញ បាននិយាយថា៖«យើងមានសង្រ្គាមនេះនៅអឺរ៉ុប ប៉ុន្តែស្ថានភាពនៅអាហ្វ្រិកពិតជាគួរឱ្យព្រួយបារម្ភខ្លាំង»។
បញ្ហាសន្តិសុខនៅភាគខាងត្បូងមានលក្ខណៈស្រួចស្រាវខ្លាំងជាពិសេសសម្រាប់ប្រទេសអេស្ប៉ាញតែម្តង ដែលជាច្រកសំខាន់ចូលទៅក្នុងទ្វីបអឺរ៉ុបសម្រាប់ការធ្វើចំណាកស្រុកមិនទៀងទាត់ពីទ្វីបអាហ្រ្វិក និងជាប្រទេសដែលពឹងផ្អែកលើអាល់ហ្សេរីសម្រាប់ការផ្គត់ផ្គង់ឧស្ម័ន។
កាលពីឆ្នាំមុន ប្រទេសម៉ារ៉ុកបានអនុញ្ញាតឱ្យជនចំណាកស្រុករាប់ពាន់នាក់ចូលទៅក្នុងតំបន់ Ceuta នៅអាហ្រ្វិកខាងជើងរបស់អេស្ប៉ាញ ក្នុងអំឡុងពេលមានវិបត្តិការទូតជុំវិញជម្លោះសាហារ៉ាខាងលិច ដែលជំរុញឱ្យទីក្រុងម៉ាឌ្រីដចោទប្រកាន់ទីក្រុង Rabat ពី «ការបង្ខូចកេរ្តិ៍ឈ្មោះ»។
ទោះបីជាប្រទេសទាំងពីរនាពេលថ្មីៗនេះបានធ្វើឱ្យទំនាក់ទំនងរបស់ពួកគេមានលក្ខណៈធម្មតាបន្ទាប់ពីប្រទេសអេស្ប៉ាញបានបញ្ចប់ជំហរអព្យាក្រឹតភាពអស់រយៈពេលជាច្រើនទសវត្សរ៍លើតំបន់សាហារ៉ាខាងលិចដើម្បីគាំទ្រជាសាធារណៈចំពោះគោលជំហររបស់ប្រទេសម៉ារ៉ុកក៏ដោយ ក៏វិបត្តិជនចំណាកស្រុកមិនទាន់បញ្ចប់នៅឡើយ។
កាលពីថ្ងៃសុក្រសប្តាហ៍មុននេះ ជនចំណាកស្រុកអាហ្វ្រិកប្រហែល ២០០០នាក់បានព្យាយាមវាយលុកព្រំដែនជាមួយ Melilla ដែលជាតំបន់ព័ទ្ធជុំវិញរបស់អេស្ប៉ាញផ្សេងទៀតនៅលើឆ្នេរសមុទ្រភាគខាងជើងនៃប្រទេសម៉ារ៉ុក។ យ៉ាងហោចណាស់មនុស្ស ២៣ នាក់បានស្លាប់នៅក្នុងការលុកលុយ ដែលធ្វើឱ្យវាក្លាយជាឧប្បត្តិហេតុដ៏សាហាវបំផុតដែលកើតឡើងនៅព្រំដែននៃឧបទ្វីបអេស្ប៉ាញទាំងពីរ ដែលជាព្រំដែនតែមួយគត់រវាងសហភាពអឺរ៉ុប និងអាហ្វ្រិក។
យោងតាមការចេញផ្សាយរបស់ Al Jazeera ប្រទេសអាល់ហ្សេរី ដែលជាគូប្រជែងរបស់ម៉ារ៉ុក បានផ្អាកសន្ធិសញ្ញាសហប្រតិបត្តិការជាមួយអេស្ប៉ាញ ដើម្បីឆ្លើយតបទៅនឹងដំណោះស្រាយលើតំបន់សាហារ៉ាខាងលិចរបស់ទីក្រុងម៉ាឌ្រីដ។
ប្រទេសអាល់ហ្សេរីដែលនៅជិតខាងអេស្ប៉ាញក៏បានព្រមានពីការផ្តាច់ការផ្គត់ផ្គង់ឧស្ម័នទៅប្រទេសអេស្ប៉ាញ ខណៈពេលដែលអេស្បាញ់ដូរគោលជំហរ។
លោក Sinan Ulgen អ្នកជំនាញរបស់អង្គការណាតូនៅអង្គការ Carnegie Europe នៅទីក្រុង Brussels បានប្រាប់ AFP ថា ប៉ុន្តែជាមួយនឹងជម្លោះយ៉ាងសកម្មនៅលើផ្នែកខាងកើតរបស់អង្គការណាតូ វានឹងក្លាយទៅជា «ការតស៊ូខ្ពស់ឡើង» ដើម្បីបញ្ចុះបញ្ចូលប្រទេសជាសមាជិកឱ្យធ្វើការប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះផ្នែកខាងត្បូង។
អតីតអ្នកការទូតតួកគីរូបនេះបាននិយាយថា៖«សង្រ្គាមនៅអ៊ុយក្រែនបានផ្លាស់ប្តូរសមភាព។ ការគំរាមកំហែងពីប្រទេសរុស្ស៊ីបានក្លាយជាការយកចិត្តទុកដាក់ចម្បងសម្រាប់ប្រទេសស្ទើរតែទាំងអស់»។
នៅទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន អ្នកនាំពាក្យសន្តិសុខជាតិអាមេរិក លោក John Kirby បាននិយាយថា «ការផ្តោតអារម្មណ៍នៅពេលនេះ គឺស្ថិតនៅលើផ្នែកខាងកើត»។ នេះបើតាម AFP
លោកបានបន្ថែមថា «ប៉ុន្តែនៅតែមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងបន្តដើម្បីធ្វើឱ្យប្រាកដថាយើងក៏កំពុងយកចិត្តទុកដាក់ចំពោះផ្នែកខាងត្បូង»។
នៅក្នុងបទសម្ភាសន៍មួយដែលត្រូវបានចេញផ្សាយនៅថ្ងៃសៅរ៍ដោយកាសែត El Pais របស់អេស្ប៉ាញ អគ្គលេខាធិការអង្គការណាតូ លោក Jens Stoltenberg បាននិយាយថា សម្ព័ន្ធភាពនឹង «ពង្រឹងកិច្ចសហប្រតិបត្តិការរបស់ខ្លួនជាមួយបណ្តាប្រទេសភាគខាងត្បូង» ដោយលើកឡើងពីប្រទេសម៉ូរីតានី ជាពិសេស។
ក្រៅពីរុស្ស៊ី ក្តីកង្វល់ធំមួយទៀតរបស់ក្រុងវ៉ាស៊ីនតោនគឺចិន ដែលគេរំពឹងថានឹងត្រូវលើកឡើងក្នុងគោលគំនិតយុទ្ធសាស្ត្ររបស់ណាតូជាលើកដំបូង។
ដើម្បីព្យាយាមបញ្ចុះបញ្ចូលសម្ព័ន្ធមិត្តណាតូរបស់ខ្លួន អេស្បាញផ្តល់សញ្ញាព្រមាន អំពីការកើនឡើងនៃវត្តមានទាហានស៊ីឈ្នួលរុស្ស៊ីនៅក្នុងប្រទេសអាហ្វ្រិកដូចជាម៉ាលី និងសាធារណរដ្ឋអាហ្វ្រិកកណ្តាល ដោយហេតុផលថាអស្ថិរភាពអាចបង្កើនការធ្វើចំណាកស្រុកអាហ្វ្រិកទៅកាន់អឺរ៉ុប។
លោក Albares បាននិយាយថា៖«ជាអកុសលការគំរាមកំហែងពីភាគខាងត្បូងគឺជាការគំរាមកំហែងរបស់រុស្ស៊ីកាន់តែខ្លាំងឡើងពីភាគខាងត្បូង»។
លោក Ulgen បាននិយាយថា ការលំបាកមួយទៀតគឺថា ខណៈពេលដែលប្រទេសនៅអឺរ៉ុបភាគខាងត្បូងផ្សេងទៀត ចង់បានការចូលរួមរបស់ណាតូកាន់តែខ្លាំងនៅក្នុងទ្វីបអាហ្រ្វិក ពួកគេមានអាទិភាពផ្សេងៗគ្នា ដែលធ្វើឱ្យវាពិបាកក្នុងការកំណត់យុទ្ធសាស្ត្រដឹកនាំដោយសម្ព័ន្ធភាព។
លោក Ulgen បាននិយាយថា៖«ទីក្រុងរ៉ូម ប៉ារីស ម៉ាឌ្រីដ អង់ការ៉ា នៅតែវាយតម្លៃបញ្ហាប្រឈមផ្នែកនយោបាយ និងសន្តិសុខខុសគ្នា។ នោះគឺជាហេតុផលជាមូលដ្ឋានដែលមិនមានការជំរុញខ្លាំងជាងសម្រាប់ណាតូឱ្យមានតួនាទីធំជាងនេះ» នៅក្នុងផ្នែកខាងត្បូង។
លោកបាននិយាយថា៖«ការគំរាមកំហែងតែមួយគត់ចំពោះការការពារទឹកដីគឺរុស្ស៊ី។ Sahel អាចធ្វើឱ្យអឺរ៉ុបមានអស្ថិរភាព ប៉ុន្តែវានឹងមិនអាចយកឈ្នះអេស្ប៉ាញ ឬអ៊ីតាលីបានទេ»៕
