មហាអំណាចប៉ះគ្នាជាថ្មី លើករណីដែលកូរ៉េខាងជើងបាញ់ផ្លោងមីស៊ីលអន្តរទ្វីប
អ.ស.ប៖ក្រុមប្រទេសមហាអំណាចដែលសហរដ្ឋអាមេរិកនិងសម្ព័ន្ធមិត្ត កាលពីថ្ងៃចន្ទ បានថ្កោលទោសយ៉ាងដាច់អហង្ការចំពោះការបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលផ្លោងអន្តរទ្វីប Hwasong-17 របស់កូរ៉េខាងជើង ហើយអំពាវនាវឱ្យមានសកម្មភាពកំណត់កម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ និងមីស៊ីលរបស់ប្រទេសនេះ ។ប៉ុន្តែរុស្ស៊ី និងចិនបានជំទាស់នឹងសម្ពាធនិងទណ្ឌកម្មថ្មីណាមួយលើទីក្រុងព្យុងយ៉ាង។ នេះបើតាមសេចក្ដីរាយការណ៍របស់ទីភ្នាក់ងារសារព័ត៌មាន អេភី(AP) ។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតអាមេរិកលោកស្រី Linda Thomas-Greenfield បានប្រាប់កិច្ចប្រជុំបន្ទាន់នៃក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអង្គការសហប្រជាជាតិ(អ.ស.ប)ថា រដ្ឋបាលលោក បៃដិន នឹងផ្សព្វផ្សាយសេចក្តីថ្លែងការរបស់ប្រធានាធិបតីដែលនឹងថ្កោលទោសកូរ៉េខាងជើង«ចំពោះការបាញ់មីស៊ីលផ្លោងខុសច្បាប់ និងសកម្មភាពគ្រោះថ្នាក់ និងអស្ថិរភាពផ្សេងទៀត» និងការអំពាវនាវឱ្យទីក្រុងព្យុងយ៉ាងគោរពតាមការដាក់ទណ្ឌកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ ដែលហាមប្រាមរាល់ការបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលផ្លោង និងនុយក្លេអ៊ែរ។
បើតាមអេភីសេចក្ដីថ្លែងការណ៍របស់ប្រធានាធិបតីអាមេរិក ទាមទារឱ្យមានការយល់ព្រមពីសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ទាំង ១៥ ប្រទេស ដើម្បីទទួលបានការអនុម័តលើសេចក្ដីសម្រេចនេះ ប៉ុន្តែរុស្ស៊ី និងចិន បង្ហាញពីការប្រឆាំងនឹងការថ្កោលទោសចំពោះសកម្មភាពរបស់កូរ៉េខាងជើង។
ឯកអគ្គរដ្ឋទូតរងប្រចាំអ.ស.ប របស់រុស្ស៊ី លោកស្រី Anna Evstigneeva បានថ្លែងថា ហេតុផលសម្រាប់ស្ថានការណ៍កាន់តែមានលក្ខណៈបង្ករឿង និងគ្រោះថ្នាក់ខ្លាំងទៅៗ នាពេលបច្ចុប្បន្ននេះ ហើយច្បាស់ណាស់ថា វាជា ៖«បំណងប្រាថ្នារបស់ទីក្រុងវ៉ាស៊ីនតោន ដើម្បីបង្ខំឱ្យទីក្រុងព្យុងយ៉ាង រំសាយអាវុធឯកតោភាគីដោយការអនុវត្តទណ្ឌកម្ម និងកម្លាំង»។
លោកស្រី Evstigneeva បានគូសបង្ហាញពីកំណើនយ៉ាងខ្លាំងនៃការធ្វើសមយុទ្ធយោធារបស់អាមេរិក កូរ៉េខាងត្បូង និងជប៉ុន រួមទាំងសមយុទ្ធកងទ័ពជើងទឹកអាមេរិក-កូរ៉េខាងត្បូង នៅមុនការបាញ់បង្ហោះមីស៊ីលផ្លោងអន្តរទ្វីបរបស់កូរ៉េខាងជើងកាលពីសប្ដាហ៍មុន។ លោកស្រីបានលើកឡើងពីការព្រួយបារម្ភអំពីសមយុទ្ធថ្មីៗរបស់បណ្ដុំសម្ព័ន្ធនេះ ដែលរួមបញ្ជូលទាំងការប្រើយន្តហោះទម្លាក់គ្រាប់បែកយុទ្ធសាស្ត្រ និងការហ្វឹកហាត់លើការវាយប្រហារកន្លែងដំឡើងមីស៊ីលផ្លោងរបស់កូរ៉េខាងជើង។
មន្រ្តីការទូតរបស់រុស្ស៊ី ដដែលបានអះអាងទៀតថា សកម្មភាពយោធាថ្មីៗ និងការដាក់ទណ្ឌកម្មថ្មី អាចគំរាមកំហែង និងបង្កឱ្យមានភាពតានតឹងកាន់តែខ្លាំងឡើងថែមទៀតនៅលើឧបទ្វីបកូរ៉េ «ដែលអាចនាំឱ្យមានផលវិបាកមិនអាចទាយទុកជាមុនបាន និងគ្រោះថ្នាក់សម្រាប់តំបន់អាស៊ីភាគឦសានទាំងមូល»។ លោកស្រីបន្តថា អ្វីដែលក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខគួរធ្វើគឺ «គាំទ្រកិច្ចសន្ទនាអន្តរកូរ៉េ និងការចរចាពហុភាគី ជាជាងក្លាយជាឧបសគ្គសម្រាប់ពួកគេ»។
ចំណែកឯឯកអគ្គរដ្ឋទូតចិនប្រចាំអ.ស.ប. លោក Zhang Jun ក៏បានលើកឡើងពីជំហរស្រដៀងគ្នានេះដែរ ដោយលោកបានអំពាវនាវឱ្យមានកិច្ចខិតខំប្រឹងប្រែងធ្វើឱ្យភាពតានតឹងថយចុះ ចាប់ផ្តើមកិច្ចសន្ទនាឡើងវិញ និងសម្រមសម្រួលគ្នា ដើម្បីការពារកុំឱ្យភាពតានតឹងកើនឡើងដដែលៗ ឬរហូតដល់គ្រប់គ្រងលែងបាន។
មិនត្រឹមតែប៉ុណ្ណេះ លោក Zhang ក៏បានជំរុញឱ្យសហរដ្ឋអាមេរិក ទទួលយកគំនិតផ្តួចផ្តើម បង្ហាញភាពស្មោះត្រង់ ដាក់សំណើជាក់ស្តែង ឆ្លើយតបជាវិជ្ជមានចំពោះកង្វល់ស្របច្បាប់របស់កូរ៉េខាងជើង បញ្ឈប់សមយុទ្ធយោធា និងបន្ធូរបន្ថយទណ្ឌកម្ម។ បន្ថែមពីលើនេះ លោក Zhang បាននិយាយថា ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខគួរតែដើរតួនាទីស្ថាបនាលើបញ្ហានេះ ហើយមិនគួរតែងតែថ្កោលទោស ឬដាក់សម្ពាធ លើកូរ៉េខាងជើងនោះទេ។
ទោះយ៉ាងណាក៏ដោយ ក្នុងសុន្ទរកថាទៅកាន់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៅថ្ងៃចន្ទដដែល លោកស្រី Thomas-Greenfield បានគូសបញ្ជាក់ថា ក្នុងឆ្នាំ ២០២២ នេះ កូរ៉េខាងជើងបានបង្កើនការបាញ់សាកល្បងអាវុធរបស់ខ្លួនទ្រង់ទ្រាយធំ និងកាន់តែញឹកញាប់ ដែលទាមទារឱ្យមានការជួបប្រជុំគ្នានៅក្រុមប្រឹក្សារហូតដល់ ១០ ដង ប៉ុន្តែគ្មានសកម្មភាពណាមួយត្រូវបានសម្រេចឡើង ដោយសារតែការប្រឆាំងរបស់ចិន និងរុស្ស៊ី។
លោកស្រីបានបន្តយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «យើងត្រៀមខ្លួន ដើម្បីជួបដោយគ្មានលក្ខខណ្ឌជាមុន ហើយខ្ញុំសូមអំពាវនាវឱ្យកូរ៉េខាងជើងចូលរួមការទូតឱ្យមានភាពច្បាស់លាស់ និងប្រកបដោយនិរន្តរភាព។ ប៉ុន្តែកូរ៉េខាងជើងនៅតែបន្តមិនឆ្លើយតប ហើយជំនួសមកវិញនូវការបន្តអាកប្បកិរិយាមិនប្រុងប្រយ័ត្ននេះ»។
ចំណែកឯឯកអគ្គរដ្ឋទូតកូរ៉េខាងត្បូងលោក Joonkook Hwang ដែលចូលរួមក្នុងកិច្ចប្រជុំក្រុមប្រឹក្សានៅថ្ងៃចន្ទ ដូចគ្នាដែរនោះបានលើកឡើងថា សេចក្តីថ្លែងការណ៍របស់ប្រធានាធិបតី(អាមេរិក)គឺជា «សកម្មភាពអប្បបរមា ដែលសហគមន៍អន្តរជាតិរំពឹងទុក» ពីក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ ក្នុងការឆ្លើយតបទៅនឹងសកម្មភាពរបស់កូរ៉េខាងជើង។
ឆ្លើយតបទៅនឹងការលើកឡើងរបស់ប្រេសិតរុស្ស៊ី លោក Hwang បានរំឭកជាថ្មីឡើងវិញថា សមយុទ្ធយោធារួមរបស់កូរ៉េខាងត្បូងជាមួយសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលមានជាយូរយារណាស់មកហើយនោះ គឺជាការការពារ ហើយកូរ៉េខាងជើងមិនអាចប្រើជាលេស សម្រាប់ការអភិវឌ្ឍន៍នុយក្លេអ៊ែរ និងមីស៊ីលខុសច្បាប់បានឡើយ»។
ជាមួយគ្នានេះផងដែរ ឯកអគ្គរដ្ឋទូតជប៉ុនប្រចាំអ.ស.ប. លោក Ishikane Kimihiro បានប្រាប់ក្រុមប្រឹក្សាថា ក្នុងរយៈពេល២ខែចុងក្រោយនេះ មីស៊ីលកូរ៉េខាងជើង១បានហោះរំលងពីលើប្រទេសជប៉ុនជាលើកដំបូងក្នុងរយៈពេល ៥ ឆ្នាំ ហើយការបាញ់សាកល្បងមីស៊ីល Hwasong-17 កាលពីសប្ដាហ៍មុន មិនត្រឹមតែបង្កការព្រួយបារម្ភផ្នែកសន្តិសុខប៉ុណ្ណោះទេ តែក៏បានប៉ះពាល់ដល់តំបន់សេដ្ឋកិច្ចផ្តាច់មុខរបស់ជប៉ុន ដែលមានចម្ងាយ ២០០ គីឡូម៉ែត្រពីកោះហុកកៃដូ ផងដែរ។
លោក Ishikane បាននិយាយថា សកម្មភាពរបស់កូរ៉េខាងជើងមិនអាចទទួលយកបាននោះទេ ហើយវាក៏ខុសច្បាប់ដែរ ហើយថា ការគណនារបស់ជប៉ុនបង្ហាញថា Hwasong-17 ដែលជាប្រភេទមីស៊ីលផ្លោងថ្មី និងមានក្បាលគ្រាប់នុយក្លេអ៊ែរ អាចបាញ់ទៅគ្រប់ទីនៃទ្វីបអាស៊ី អឺរ៉ុប អាមេរិកខាងជើង និងអាហ្វ្រិក និងផ្នែកខ្លះនៃអាមេរិកខាងត្បូង។ លោកបន្តថា៖ «វាជាការខឹងសម្បារ ដែលអនុញ្ញាតឱ្យកូរ៉េខាងជើងចាប់សហគមន៍អន្តរជាតិទាំងមូល ធ្វើជាចំណាប់ខ្មាំង»។
គួរបញ្ជាក់ថា ក្នុងអំឡុងពេលនៃកិច្ចប្រជុំរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខនៅថ្ងៃចន្ទ មានការអំពាវនាវជាច្រើនឱ្យថ្កោលទោសចំពោះការបាញ់សាកល្បងមីស៊ីលផ្លោងអន្តរទ្វីប Hwasong-17 របស់កូរ៉េខាងជើងកាលពីសប្ដាហ៍មុន ថ្ងៃទី ១៧ ខែវិច្ឆិកា។ ប្រមុខនយោបាយអ.ស.ប. លោក Rosemary DiCarlo បានរំឭកឡើងវិញនូវការថ្កោលទោសយ៉ាងខ្លាំងរបស់លោកអគ្គលេខាធិការ អង់តូនីញូវ ហ្គូតទែរ៉េស (Antonio Guterres) ចំពោះការបាញ់បង្ហោះនេះថាជា «ការរំលោភយ៉ាងធ្ងន់ធ្ងរ» នៃទណ្ឌកម្មរបស់អង្គការសហប្រជាជាតិ។
បន្ទាប់ពីកិច្ចប្រជុំ ប្រេសិតអាមេរិក លោកស្រី Thomas-Greenfield បានអានសេចក្តីថ្លែងការណ៍មួយក្នុងនាមសមាជិកក្រុមប្រឹក្សាចំនួនប្រាំបី ដូចជា អាល់បានី បារាំង អៀរឡង់ ឥណ្ឌា ន័រវេស អារ៉ាប់រួម ចក្រភពអង់គ្លេសនិងសហរដ្ឋអាមេរិក ដែលគាំទ្រការថ្កោលទោសចំពោះការបាញ់បង្ហោះ និងសកម្មភាពមីស៊ីលផ្លោងអន្តរទ្វីបរបស់ក្រុងព្យុងយ៉ាង ដើម្បីកំណត់ការរីកចម្រើនរបស់កូរ៉េខាងជើងលើអាវុធប្រល័យលោក និងមីស៊ីលផ្លោង។
សេចក្តីថ្លែងការណ៍នោះបានសរសេរយ៉ាងដូច្នេះថា៖ «យើងសូមអញ្ជើញរដ្ឋជាសមាជិកទាំងអស់ ឱ្យចូលរួមជាមួយយើងក្នុងការថ្កោលទោសការបាញ់មីស៊ីលផ្លោងខុសច្បាប់របស់កូរ៉េខាងជើង និងអំពាវនាវឱ្យអនុវត្តពេញលេញនូវសេចក្ដីសម្រេចរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខដែលមានស្រាប់»។ សេចក្ដីថ្លែងការណ៍បន្តថា៖ «យើងនៅតែប្តេជ្ញាចិត្តចំពោះផ្នែកការទូត ហើយនឹងបន្តលើកទឹកចិត្តកូរ៉េខាងជើង ឱ្យបញ្ឈប់អាកប្បកិរិយាគំរាមកំហែងរបស់ខ្លួន ក្នុងការរំលោភលើសេចក្ដីសម្រេចជាច្រើនរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ និងដើម្បីចូលរួមក្នុងកិច្ចសន្ទនាប្រកបដោយអត្ថន័យ ឆ្ពោះទៅរកការរំសាយអាវុធនុយក្លេអ៊ែរ»។
គួររំឭកវិញផងដែរថា ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខអ.ស.ប. បានចាប់ផ្ដើមដាក់ទណ្ឌកម្មសេដ្ឋកិច្ចក្រុងព្យុងយ៉ាង បន្ទាប់ពីកូរ៉េខាងជើងសាកល្បងនុយក្លេអ៊ែរលើកដំបូងរបស់ខ្លួនក្នុងឆ្នាំ ២០០៦ និងបានរឹតបន្តឹងទណ្ឌកម្មទាំងនោះអស់រយៈពេលជាច្រើនឆ្នាំមកនេះ ដើម្បីព្យាយាមគ្រប់គ្រងកម្មវិធីនុយក្លេអ៊ែរ និងមីស៊ីលផ្លោង និងកាត់ផ្តាច់មូលនិធិផ្គត់ផ្គង់កម្មវិធីទាំងនោះរបស់កូរ៉េខាងជើង។
ទោះជាយ៉ាងណាក៏ដោយ នៅក្នុងខែឧសភាឆ្នាំនេះ ប្រទេសចិន និងរុស្ស៊ី បានរារាំងសេចក្ដីសម្រេចចិត្តថ្មីរបស់ក្រុមប្រឹក្សាសន្តិសុខ លើការដាក់ទណ្ឌកម្មយ៉ាងតឹងរ៉ឹងលើកូរ៉េខាងជើងចំពោះការបាញ់មីស៊ីល ដែលបង្ហាញពីការប្រេះឆារដ៏ធ្ងន់ធ្ងរលើកដំបូងនៃស្ថាប័នអ.ស.ប.មួយនេះ ជុំវិញការដាក់ទណ្ឌកម្មប្រឆាំងនឹងកូរ៉េខាងជើង៕
ដោយៈហួន ឌីណា
ប្រភព៖ US, allies clash with Russia, China over North Korea tests: apnews.com
UN Security Council members condemn North Korean missile launch : www.aljazeera.com
