ប្រាសាទតារស់ ស្ថិតនៅភូមិអូរក្សាន្ត ឃុំទឹកក្រហម ស្រុកជាំក្សាន្ត ខេត្តព្រះវិហារ មានចម្ងាយ៧គីឡូម៉ែត្រ(គ.ម.)ខាងកើតស្រុកជាំក្សាន្ត ៥គ.ម.ខាងកើតភូមិអូរក្សាន្ត និងនៅខាងត្បូងប្រាសាទនាគបួសឬអ្នកបួស។ នៅក្នុងអត្ថបទមុន (សូមអាន៖ https://ams.com.kh/khmercivilization/detail/26178) យើងបានសិក្សាសិលាចារឹកប្រាសាទនេះលេខ K.៣៤៩ ដែលជាអត្ថបទខាងដើម ចំណែកឯអត្ថបទសិលាចារឹក K.៣៤៨ នេះ ជាអត្ថបទចារបន្ដ ដើម្បីបញ្ចប់សេចក្ដី។ ដោយផ្ទាំងនេះជាអត្ថបទបន្ដ យើងអាចសន្និដ្ឋានបានថាមានកាលបរិច្ឆេទ មហាសករាជឆ្នាំ៨៧៦ ត្រូវនឹងគ្រិស្តសករាជឆ្នាំ៩៥៤ ដូចសិលាចារឹកមុនដែរ។ ចំពោះអត្ថន័យវិញ សិលាចារឹកផ្ទាំងនេះរៀបរាប់ថាដីនៅខាងត្បូងព្រៃផ្តៅនិងដីនៅខាងត្បូងនោះដែលកាលពីមុនធ្លាប់មានជម្លោះ សភាបានកាត់ក្តីឱ្យអ្នកព្រះថ្បល់ឈ្នះ។ ក្រោយមកទើបស្តែញអញសិវាចារ្យបានជាវដីទាំងនោះ និងដីមួយចំនួនទៀតពីអ្នកព្រះថ្បល់ រួចថ្វាយដល់ប្រាសាទព្រះគម្តែងអញសិវលិង្គវិញ។ អត្ថបទនេះ ក៏រៀបរាប់អំពីទ្រព្យនានា ដែលយកទៅជាវដីទាំងនោះផងដែរ។
១- នេះកគិប្រសិរ៑នាវ្រះទ្វារតវ្វំស្រច៑តរោះ
២- ៙សិទ្ធិ។កគិនោះភូមិនោះតស្រច៑តិជៅហោង៑ហេតុមន្មា
៣- ន៑អបវាទនុអ្នក៑វ្រះថ្បល្លវ្យ[[វ]]ហារសភាប្រេអ្នក៑វ្រះថ្ប
៤- ល៑ឝុទ្ធអនក៑វ្រះថ្បល៑ជ្នះទេប៑ស្ដេញ៑ឝិវាចាយ៌្យជៅវភូមិត
៥- អនក៑វ្រះថ្បល៑តជ្មះវាប៑ហ្ឫទយតម្រ្វច៑វាប៑អាមូលវាប៑
៦- ទាមេធម៌្មមេបីត៑នុវក្វន៑ចៅស្មោង៑វ្នស៑ផោង្ងគីទ្រវ្យនុ(វ)
៧- ជៅវវៅទិជ្យង៑ប្រាមខល៑ប្រក៑លិង៑ប្រាមស្វៅក៑ជ្យង៑ប្រម្វាយទៅ
៨- ប៑ម្វាយ៑ផ្នបម្វាយចន៑ល្យក៑វាស៑ម្វាយយៅប្រាមទៅតមេបិត
៩- នុវក្វន៑ផោង្ង·ទ្រវ្យតទៅតមេធម៌្មនុវាប៑អាវាប៑ទាវាប៑ហ្ឫ
១០- ទយនុវស្មោង៑វ្នស៑ផោង្ងនុវក្វន៑ចៅផោង្ងវៅទីជ្យង៑ប្រាម
១១- បទិគះជ្យង៑ប្រាម៑ខល៑ប្រាកលិងប្រាមមាសបាទម្វាយទៅ
១២- ប៑ម្វាយ៑ថ្នប៑វីកតវ្យរក្របិម្វាយស្រុឝតម្វាយភយ៑វ្យរ
១៣- ឱយហ្វបនុជ្រ្វក្កនាស្រេមន៑ជៅវស្យង្តឱយផ្ទៃករោម៑
១៤- តវ្រះកម្រតេង៑អញ៑ឝិវលិង្គឯត៑អបវាទ·មន្វាប៑អា
១៥- វាប៑ហ្ឫទយនុវស្មោង៑វ្នស៑ផោង្ងយៅក៑ក្របិវ្រះកំម្រ
១៦- តេង៑អញ៑ឝិវលិង្គបិឱយ៑វ្រះស្តិតីយទៅតខ្លោញ៑
១៧- វ្រិហស្យង្តសន្មេនិនុវខ្លោញ៑ឱយ៑ផ្ទៃករោម៑តិបូវ៌្វា
១៨– គ្នេយរល្នុវផ្ទៃករោម៑មន៑ឱយ្តមុហ្នីតវ្រះកម្រតេង៑អ
១៩- ញ៑ឝិវលិង្គសិទ្ធិឯត៑អបវាទកគិនោះផ្ទៃករោម៑
២០- នោះស្ដេញ៑អាចាយ៌្យវិង៑ជៅសោត៑តវាប៑អាវាប៑ទា
២១- វាប៑ហ្ឫទយមេធម៌្មមេបិតនុវស្មោង៑វ្នស៑ក្វន៑ចៅផោ
២២- ង្ងម្វាយ៑វត្តនុវស្រេមន្លោះតវាប៑សង្ងនុវស្រេនាមា
២៣- (ន៑)គិទ្រវ្យនុជៅវផ្ទៃករោម៑នោះក្របិម្វាយទៅវ្រះស្តិ
២៤- (តីយ)ក្របិម្វាយ(តនុ)ចន៑ល្យក៑យៅប្រម្វាយនុវល្វ្យល៑
២៥- —-[[ប្រោ]]ក្កនុស្វោក៑ឆ្មរ៑ម្វាយទៅតមេបិត៑នុវក្វ
២៦- (ន៑ផោង្ង)—–(សវ៌្វ)មាស៑បាទម្វាយថ្នប៑វ៑លះម្វាយ
២៧- —-(ប្រម្វាយ)ចន៑ល្យក៑យោវ្យរទ្រវ្យតិជៅតវាប៑
២៨- (អាវាប៑ទា)វាប៑ហ្ឫទយនុវស្មោង៑វ្នស្ផោង្ងមាស៑បាទវ្យរប
២៩- [[ទិគះម្វា]]យឆ្នង្លង្គៅវ្យរស្វោក៑ឆ្មរបិយចន៑ល្យក៑វាស៑-
៣០- —(ប្រម្វាយឱយហ្វប៑)នាស្រេមន៑ជៅវអនក៑វ្រះ
៣១- (ថ្បល្ល)ឱយភូមិនោះតវ្រះកម្រតេង៑អញ៑ឝិវលិង្គសិទ្ធិ
៣២- ឯត៑អបវាទ(ទារផោង)ទ្រវ្យនុជៅវនោះផ្ទៃករោម៑នេះ
៣៣- –លម្វាយ៑ខល៑ប្រក៑បិយ៑វៅទិវ្យរស្វោក៑អំរុង៑វ្យរ-
៣៤- —–វ្យរឆ្នង៑លង្គៅវ្យរលង្គៅសរាប្ភៃបិយ
៣៥- —-(ប្រ)បិយថ្នប៑ប្វន្នចន្ល្យក៑វាស៑ប្រំប្វន្នស្រុឝ
៣៦- [ត]រង្កោថ្ល្វង៑តបសុរាថ្ល្វង៑ប្រាម៑៙
៣- អត្ថបទប្រែសម្រួល
(១) នេះគឺជាសំណេរនាព្រះទ្វារដែលពុំទាន់(រួច)ស្រេច។
(២-៦) (សូមបានជា)សេចក្ដីសម្រេច! គឺដីនោះ(ដីនៅខាងត្បូងព្រៃផ្តៅនិងដីនៅខាងត្បូងនោះ)ដែលបានជាវស្រេចហោង ដោយហេតុមានជម្លោះនឹងអ្នកព្រះថ្បល់ សភា(បានពិនិត្យ)រឿងក្ដីក្ដាំនេះរកឃើញថាអ្នកព្រះថ្បល់បរិសុទ្ធ។ អ្នកព្រះថ្បល់(ជាអ្នក)ឈ្នះ(ក្ដី)។ ទើបស្ដែញសិវាចារ្យជាវដីពីអ្នកព្រះថ្បល់ ដែល(មាន)ឈ្មោះវាបហឫទ័យ(ជា)តម្រួត វាបអា(ជា)អ្នកគ្រប់គ្រង វាបទា មេធម៌្ម មេបិត និងកូនចៅជាអ្នកវាស់វែងសង់(ព្រំដី)ផង។
(៦-៩) ទ្រព្យដែលយកទៅជាវ(មាន) ថូវៅទិ៥ជញ្ជីង ខាត់ប្រាក់៥តម្លឹង ស្ពក៦ជញ្ជីង ទោប១ ភួយឬផាហ៊ុម១ សម្លៀក១វាស់ ៥យៅ ឲ្យទៅមេបិតនិងកូនផង។
(៩-១៤) ទ្រព្យឲ្យទៅមេធម៌្ម វាបអា វាបទា វាបហឫទ័យ និងអ្នកវាស់វែងផង ព្រមទាំងកូនចៅផង (មាន)ថូវៅទិ៥ជញ្ជីង បទិគះ(កន្ថោរស្ដោះ)៥ជញ្ជីង ខាលប្រាក់៥តម្លឹង មាស១បាទ ទោប១ ភួយឬផាហ៊ុមធំ២ ក្របី១(ក្បាល) ស្រូវ១២២ ឲ្យជ្រូកស៊ីនៅស្រែដែលបានជាវ។ ដីទាំងអស់ថ្វាយដល់គម្ដែងអញសិវលិង្គដោយមិនមានការជំទាស់។
(១៤-១៩) វាបអា វាបហឫទ័យ និងអ្នកវាស់វែងទាំងឡាយ យកក្របីព្រះគម្ដែងអញសិវលិង្គដើម្បីឲ្យគ្រឿងទំនុកបម្រុងព្រះទៅខ្លោញស្រូវ(ប្រធានផ្នែកយកពន្ធស្រូវ) ដោយរួមគ្នាជាមួយខ្លោញ(ស្រូវ) ជូនដីនៅចន្លោះទិសខាងកើតនិងអាគ្នេយ៍(ដល់ស្តែញសិវាចារ្យ)និងរាល់ដីដែលបានថ្វាយពីមុននេះដល់ព្រះគម្ដែងអញសិវលិង្គ ថ្វាយសិទ្ធិ(ជាម្ចាស់គ្រប់គ្រង)ដោយមិនមានការជំទាស់។
(១៩-២៣) គឺដីនោះ ស្ដែញអាចារ្យជាវវិញពីវាបអា វាបទា វាបហឫទ័យ មេធម៌្ម មេបិត និងអ្នកវាស់វែងព្រមទាំងកូនចៅផងទាំងឡាយ ដែលពេលជាមួយគ្នានោះស្រែនេះបានលោះពីវាប សងនឹងស្រែដែលមាន។
(២៤-២៧) ទ្រព្យដែលយកទៅជាវដីនោះ(មាន) ក្របី១សម្រាប់គ្រឿងទំនុកបម្រុងព្រះ សម្លៀក៦យៅ ពពិល.. .និងស្ពកតូច១ ឲ្យទៅមេបិត ព្រមទាំងកូនផងទាំងឡាយ…មាស១បាទ ភួយឬផាហ៊ុម១បន្លះ … សម្លៀក២យៅ។
(២៧-៣២) ទ្រព្យដែលយកទៅជាវពីវាបអា វាបទា និងអ្នកវាស់វែងផងទាំងឡាយមានមាស២បាទ បទិគះ(កន្ថោរស្ដោះ)១ ឆ្នាំងស្ពាន់២ ស្ពកតូច៣ សម្លៀកវាស់…៦ ឲ្យស៊ីនៅស្រែដែលបានជាវពីអ្នកព្រះថ្បល់។ ថ្វាយដីនោះដល់ព្រះគម្ដែងអញសិវលិង្គ ថ្វាយសិទ្ធិ(ជាម្ចាស់គ្រប់គ្រង)ដោយមិនមានការជំទាស់។
(៣២-៣៦) (ទទួល)ទ្រព្យជាច្រើនយកទៅជាវដីនោះ(មាន) ខាលប្រាក់៣ ថូវៅទិ២ ស្ពកធំ២ …២ ឆ្នាំងស្ពាន់២ ស្ពាន់២៣សម្រាប់ … ភួយឬផាហ៊ុម៤ សម្លៀក៩វាស់ ស្រូវ១០០ អង្ករ១០ថ្លូង សុរា៥ថ្លូង។
៤- វាក្យសព្ទសំខាន់ៗ
ប្រសិរ៑ អ្វីដែលសរសេរហើយ មានអត្ថបទ សំណេរ សិលាចារឹកជាដើម។
ភូមិ ជាពាក្យមកពីសំស្ក្រឹត ដែលន័យដើមគឺ ដី។
អបវាទ ជម្លោះ, ការទាស់ទែង។
វ្យវហារ រឿងក្តី, ការកាត់ក្តី។
ជៅ~ជៅវ ជាវ, ទិញ។
ជ្នះ > ឈ្នះ។
ស្វោក៑ ស្ពក។
ឆ្មរ៑ ឆ្មារ, តូច។
អំរុង៑ < រុង៑ “ធំ”៖ ទំហំ, សភាពធំ, រាងរៅឬមាឌដែលធំ។
វល្វ្យល៑ (វល៑វ្យល៑) ពពិល។
ស្តិតីយ អ្វីដែលតាំងនៅ អ្វីដែលទ្រទ្រង់ឲ្យតាំងនៅបន្ដ គ្រឿងទំនុកបម្រុង។
ខ្លោញវ្រិហ ខ្លោញស្រូវ, ប្រធានផ្នែកយកពន្ធស្រូវ។
ថ្នប៑ ផួយឬផាហ៊ុម។
លង្គៅ ស្ពាន់។
ថ្ល្វង៑ ជារង្វាល់គ្រាប់ធញ្ញជាតិ ផ្លែឈើ ឬស្រែ។
អត្ថបទដោយ៖ លោក ហ៊ុន ឈុនតេង
