ក្រុមការងារសិក្សាផូស៊ីល នៃនាយកដ្ឋានតំបន់បេតិកភណ្ឌ អគ្គនាយកដ្ឋានសហគមន៍មូលដ្ឋាននៃក្រសួងបរិស្ថាន បានចុះសិក្សាបឋមស្តីអំពីដើមគគីរថ្ម (ផូស៊ីលដើមឈើថ្ម) ដោយបានទទួលព័ត៌មានលោកអ៊ុំសុធីកាលកន្លងទៅ។ ក្នុងខែតុលា ឆ្នាំ២០២១ ក្រុមការងារបានចុះពិនិត្យ ផូស៊ីលដើមឈើថ្ម ស្ថិតនៅភូមិក្តី ឃុំរអាង ស្រុករសង្គមថ្មី ខេត្តព្រះវិហារ ក្នុងភូមិសាស្រ្តតំបន់បេតិកភណ្ឌធម្មជាតិ “ភ្នំត្បែង” (រូបលេខ១)។ ដើម្បីទៅដល់ទីតាំងនេះគឺត្រូវធ្វើដំណើរតាមផ្លូវជាតិលេខ៦២ ទៅកាន់ខេត្តព្រះវិហារ ដោយបន្តដំណើររហូតដល់ ច្រកផ្លូវចូលទៅកាន់ភ្នំត្បែង ត្រង់ចំនុចថ្ម៣ដុំ ស្ថិតក្នុងស្រុកសង្គមថ្មី (រូបលេខ២)។ ភ្នំត្បែងត្រូវបានរាជរដ្ឋាភិបាលដាក់ជាតំបន់ការពារធម្មជាតិ ហៅថាតំបន់បេតកភណ្ឌធម្មជាតិ «ភ្នំត្បែង» តាមអនុក្រឹត្យលេខ១៨៩អនក្រ.បក ចុះថ្ងៃទី១៣ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០១៦។ វាមានផ្ទៃដី ២៥២៦៩,៤១ ហិចតា ដែលមានបណ្តោយ៤០គីឡូម៉ែត្រ និងទទឹង១៧គីឡូម៉ែត្រ ដែលមានព្រំប្រទល់ជាប់ក្រុងព្រះវិហារ ស្រុកត្បែង ស្រុកគូលែន ស្រុករវៀង និងស្រុកសង្គមថ្មី។
ភ្នំត្បែងជាប្រភេទភ្នំថ្មភក់ បើតាមរយៈផែនទីភូគព្ភសាស្រ្ត នៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា ដែលមានកំណត់សំគាល់ដោយអក្សរ J3 K1ss ដែលស្ថិតនៅស័កទី២ (Mesozoic Era) មានអាយុកាលចន្លោះ ៦៥,៥ ទៅ២៥១លានឆ្នាំ។ បើយោងទៅលើសម័យកាលវិញ គឺស្ថិតនៅចន្លោះសម័យជូរ៉ាស៊ីក (Jurassic) និងសម័យក្រេតាស័រ (Cretaceous) ដែលមានអាយុចន្លោះពី ៦៥.៥ ទៅ១៩៩.៦លានឆ្នាំ។ គេឃើញថា តំបន់ដែលនៅក្បែរនោះមានទីតាំងដែលជាដីបន្ទុះភ្នំភ្លើង ដែលមានអក្សរសំគាល់ BN2 Q1 ហើយជាប្រភេទថ្មបាសាល់ ដែលកើតឡើងនៅចន្លោះសម័យ Neogene និងសម័យ Quaternary ក្នុងស័កទី៣ Cenozoic (អាយុតិចជា៦៥លានឆ្នាំ)។ តើបាតុភូតទាំងនេះអាចមានទំនាក់ទំនង និងការបម្រែបម្រួលសណ្ឋានដីក្នុងតំបន់នេះឬទេ?
បើយោងតាមរយៈការសិក្សា និងប្រមូលព័ត៌មានបឋម ឃើញថាភ្នំត្បែងមានព័ត៌មានអំពីឈើក្លាយទៅជាថ្មច្រើនទីតាំង ដូចជានៅភ្នំស្រួច អន្លុងជ្រៅ ក្បែរវត្តតាំងយូរ និងទីតាំងមួយចំនួនទៀតក្រុមការងារមិនទាន់បានទៅដល់នៅឡើយ។ ដោយឡែក ក្នុងអត្ថបទនេះនឹងលើកយកតែផូស៊ីលដើមឈើនៅជើងភ្នំត្បែង ក្នុងភូមិក្តីមកបង្ហាញប៉ុណ្ណោះ។
ផូស៊ីលនៅតំបន់នេះបានលេចចេញដោយទឹកច្រោះ ហើយផូស៊ីលឈើថ្មខ្លះបានបាក់នៅតាមទឹកអូរនោះ។ ផូស៊ីលដែលបានរកឃើញ គឺមានពណ៌ខ្មៅ និងមានធ្យូងជាប់ជាមួយផង។ លក្ខណៈរបស់ផូស៊ីលឈើនេះ មានភាពខុសប្លែកពីផូស៊ីលដែលបានរកឃើញកន្លងមក ពីលំផាត់ ស្ទឹងត្រែង ក្រវាញ ភ្នំគូលែន។
នៅក្នុងអូរមានផូស៊ីលឈើជាច្រើនដុំ ដែលបានច្រោះដោយទឹក(រូបលេខ៣-៤) ហើយនៅជាប់នឹងផូស៊ីលទាំងនោះជាធ្យូងខ្មៅៗ។ ធ្យូងនោះមានលក្ខណៈភ្លឺ និងរឹង ព្រមទាំងមានទំងន់ស្រាល តែវាធ្ងន់ជាងធ្យូងបច្ចុប្បន្ន និងល្មមនឹងលិចទឹកបាន។ អ្នកស្រុកហៅធ្យូងនេះថា “ធ្យូងកប្ប” មានន័យថា ធ្យូងដែលមានអាយុកាលយូរមកហើយ (រូបលេខ៥)។ ផូស៊ីលទាំងឡាយនេះកប់ក្នុងស្រទាប់ដីជម្រៅប្រមាណ២០ម៉ែត្រ ប៉ុន្តែគេឃើញមានពីរដើមលេចចេញតាមបណ្តោយច្រាំងអូរ។ ផូស៊ីលឈើនេះ ប្រហែលជាបានភ្លើងឆេះ ឬភ្លើងឆេះព្រៃ បន្ទាប់មកកប់ទៅក្នុងដី។ តើវាអាចឆេះដោយសារបន្ទុះភ្នំភ្លើងឬទេ? បំណែកផូស៊ីលដើមឈើថ្មខ្លះមានអង្កត់ផ្ចិតធំជាង៦០ស.ម និងជាប្រភទដើមឈើផ្សេងៗគ្នា ដូច្នេះតំបន់នេះទំនងជាព្រៃនៅសម័យបុរាណ។ ក្រៅពីនេះ មានកំទេចធ្យូងជាប់នៅក្នុងស្រទាប់ដីជាច្រើនផងដែរ(រូបលេខ៧)។ ផូស៊ីលឈើទាំងនេះមិនទាន់អាចកំណត់ប្រភេទនៅឡើយ ដូច្នេះក្រុមការងារនឹងបន្តការសិក្សាបន្ថែមទៀត៕
——————————————————–
Fossil wood at Phnom Tbeng
In October 2021, a team from the Cultural Region Department of the Ministry of Environment conducted a survey of fossil wood in Kdei village, Raang commune, Sangkum Thmei district, Preah Vihear province. It is located in a natural heritage site of Phnom Tbeng.
Phnom Tbeng was listed as a protected area on July 13, 2016. Its area is 25269.42 hectares, where it has 40 kilometers in length and 17 kilometers in width. The area shares the borders with Preah Vihear town, Tbeng district, Kulen district. Roveang district and Sangkum Thmei district.
Phnom Tbeng is a sandstone. Based on the geological map of Cambodia, it is marked as T3 J2SS of the Mesozoic Era about 65.5 to 251 million years. It is also between the Jurassic and Cretaceous periods, 65.5 to 199.6 million years.
The area nearby was formed by a volcanic eruption that marks BN2 Q1. It has a lot of basalts. This type of stone forms in between the Neogene and Quaternary periods of Cenozoic, 65 million years. Is this phenomenon related to a topographic change in the area? Based on the survey, Phnom Tbeng has many locations of fossil wood. For instance, Phnom Srouch, Anlong Chrov near Tang You pagoda, etc. However, this short article will be focusing only on fossil wood in the Kdei village of Phnom Tbeng.
Fossil woods appear on the ground and along the waterway by water. These fragments of fossil woods are different from fossil woods in Lom Pat, Steung Treng, Kravanh, and Kulen mountain. It has black color and stuck with charcoal. The charcoal is firm and bright. It is heavier than present-day charcoal. People call this charcoal Kab charcoal means ancient charcoal.
The fragments of fossil wood are under 20-meters-deep, but two of them appear along the stream. They were probably burned down and then buried under the ground, or they might have burned during a volcanic eruption. Some of them have 60 cm in diameter. In the present, the type of wood is unknown. Thus, the study will be continuing in the future.
អត្ថបទដោយ៖ លោក លឹម វណ្ណច័ន្ទ
