ទំព័រដើមប្រវត្តិសាស្ត្រការប្រើប្រាស់ទូកតាមរយៈសិលាចារឹកអ្នកតាបាក់ក K.៩៤០

ការប្រើប្រាស់ទូកតាមរយៈសិលាចារឹកអ្នកតាបាក់ក K.៩៤០

ទូក គឺ​ជា​យានយ៉ាងសំខាន់ ​សម្រាប់មធ្យោបាយ​ធ្វើដំណើរនិងដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹកតាំងពីបុរាណ​កាលមក។ ក្នុងវប្បធម៌ខ្មែរ ទូកក៏ប្រើប្រាស់នៅ​ក្នុងកិច្ចពិធី​និងការកម្សាន្ដ​ផងដែរ។ តាមរយៈសិលាចារឹកខ្មែរដែលរកឃើញកន្លងមក យើងពុំ​ប្រទះ​ឃើញ​មាន​សិលាចារឹក​ណា​និយាយអំពីពិធីបុណ្យអុំទូកឡើយ។ យ៉ាងនេះក្ដី នៅក្នុងអត្ថបទសិលាចារឹក​ភាសាខ្មែរ​បុរាណ យើងបានប្រទះឃើញពាក្យ «​ទូក» ដែលមាន​សំណេរ​ច្រើន​បែប​ផ្សេងៗ​គ្នា។ នៅ​សម័យ​មុនអង្គរប្រទះឃើញសំណេរជា «ទោក៑» និង «ទ្វក៑» ចំណែក​ឯ​នៅ​សម័យ​អង្គរ​វិញ​ឃើញ​មាន​សំណេរជា «ទ្វក៑» «ទុក៑» និង «ទូក៑» និងសម័យក្រោយៗមកទៀត គេប្រទះសំណេរតែម្យ៉ាងគឺ «ទូក»។ នៅក្នុងចំណោមសិលាចារឹកទាំងឡាយនោះ សិលាចារឹក​អ្នកតាបាក់ក K.៩៤០ ជាភស្ដុតាងប្រវត្តិសាស្ត្រមួយបង្ហាញយើងឱ្យឃើញពីតួនាទីមួយបែបនៃការ​ប្រើ​ប្រាស់​ទូក​នាសម័យមុនអង្គរ។

តាមលោក ហ្ស៊ក សេដេសសិលាចារឹកនេះរកឃើញនៅក្នុងឆ្នាំ​១៩៤៨ នៅក្នុង​វា​ល​ស្រែ​ក្បែរទួលអ្នកតាបាក់ក ស្ថិតនៅក្នុងអតីត​ឃុំដង្កោ ស្រុកភ្នំពេញ ខេត្តកណ្ដាល បច្ចុប្បន្នត្រូវ​នឹង​ទួលព្រៃសាលា ខាងលិចវត្តតាំងកសាងប្រមាណ៣០០ម៉ែត្រ ស្ថិត​នៅក្នុងភូមិព្រៃសាលា សង្កាត់កាកាបទី២ ខណ្ឌពោធិ៍សែនជ័យ រាជធានីភ្នំពេញ។ ទីតាំងនេះធ្លាប់ជាទីទួលឥដ្ឋ​ព័ទ្ធជុំវិញដោយកសិន្ធុ​ ប៉ុន្ដែ​បច្ចុប្បន្ននេះ​បានបាត់រូបរាងទាំងស្រុងទៅហើយ។

សិលាចារឹកនេះសាងអំពីថ្មភក់ រាងជាសន្លឹកសីមា ធំលើរាវក្រោម ផ្នែកខាងលើ​មានរចនារូបគោនន្ទីក្រាបលើផ្កាឈូក ដែលនៅក្រោមនេះមានឆ្លាក់ក្បាច់ពងត្រីខណ្ឌចែក​ផ្ទៃ​រូបចម្លាក់និងផ្ទៃចារសិលាចារឹក។ ថ្មនេះ​មានកម្ពស់៩៧ស.ម. បន្ទារ៤២ស.ម. និងកម្រាស់៨ស.ម. ទម្ងន់៧៨គ.ក. ចារឹកអក្សរនិងភាសាខ្មែរសម័យមុនអង្គរស.វ.ទី៧-៨។ សព្វថ្ងៃ​ដាក់តាំងបង្ហាញនៅសារមន្ទីរជាតិភ្នំពេញ។ អត្ថន័យសិលាចារឹកនេះ ចារអំពីព្រះរាជបញ្ជាស្ដីពីការបែងចែងអំបិល(សម្រាប់ធ្វើបុណ្យ)​ដល់​ប្រាសាទ​និង​អាស្រម ​ដែល​មាន​សរុបចំនួន៥ទីតាំង ដោយមានបញ្ជាក់ពីចំនួនអំបិលត្រូវផ្ទុកក្នុងទូកនីមួយៗ ដែល​មកដឹកនៅឯកំពង់​តីថ៌គ្រាម។ ចុងក្រោយជាបម្រាម​ហាមមិនឱ្យមានរណា​យកពន្ធ និងរារាំងលើទូកដឹកអំបិលទាំងនោះ ទាំងទៅទាំងមក។ បើនរណា​ល្មើសនឹងព្រះរាជបញ្ជា នឹងត្រូវទទួលទោស។

ពាក្យ “តីថ៌គ្រាម” ក្នុងសិលាចារឹកនេះបញ្ជាក់ពីទីតាំងកំពង់មួយ ដែលទំនង​ជាច្រកសេដ្ឋកិច្ច​យ៉ាង​សំខាន់​ក្នុងការ​ដឹកជញ្ជូនតាមផ្លូវទឹកនាសម័យនោះ។ បើពិនិត្យ​លើទីតាំង​ដែលរកឃើញសិលាចារឹកនេះ ហាក់ពុំមានផ្លូវទឹកសំខាន់ពីបុរាណ​ដែលសក្ដិសមជាកំពង់ជួញដូរនោះឡើយ។ តីថ៌​គ្រាម អាចជាទីតាំង​មួយនៅតំបន់ទន្លេចតុមុខ ដែល​ជាកំពង់មានសកម្ម​ភាពពាណិជ្ជកម្មតាំងពីបុរាណមក ឬអាចនៅតំបន់ណាមួយនៃទន្លេបាសាក់។ ស្ថាននាម​ដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍មួយ និងអាចផ្សារភ្ជាប់នឹងសិលាចារឹកនេះ​បាន ​គឺព្រែកអំបិល នៅ​ស្រុកស្អាង ខេត្តកណ្ដាល ដែលអាច​ជា​ទីតាំង​ដែល​ដឹក​អំបិលពី​ទន្លេ​បាសាក់​ទៅ​កាន់​តំបន់​អង្គរបុ​រី​និង​ភ្នំពេញ​កាល​ពី​សម័យ​បុរាណ។ អំបិល ជាគ្រឿងផ្សំចាំបាច់សម្រាប់ជីវភាពរស់នៅរបស់មនុស្ស។ អំបិលអាចផលិតពីទឹកសមុទ្រឬពីដីក្រាម​។ ដូច្នេះ ប្រសិន​បើ​អំបិលដែលមានក្នុងសិលាចារឹកអ្នកតាបាក់ក ជាអំបិលសមុទ្រ ទំនង​ជាអាចនាំមកតាមទន្លេបាសាក់ជាពុំខាន។ តាមសិលាចារឹកវត្តជើងឯក K.៤២៦ ចារនៅស.វ.ទី៧-៨ ក៏មានលើកឡើងទាក់ទងនឹងទូក ដែល​យើង​អាច​មើល​ឃើញថា​តំបន់​នោះ ​ក៏ជាតំបន់​ដឹក​ជញ្ជូន​ផលិត​ផល​ភាជន៍​តាម​ផ្លូវ​ទឹក​មួយ​យ៉ាង​សំខាន់ ​ដែល​លាត​សន្ធឹង​ទៅ​ដល់​តំបន់ពត់សរ ស្រុកបាទី រហូតដល់ទន្លេបាសាក់ផងដែរ។

អត្ថបទដើម៖ លោក ហ៊ុន ឈុនតេង

- Advertisement -spot_img

អត្ថបទជាប់ទាក់ទង

អត្ថបទផ្សេងទៀត

- Advertisement -spot_img

បណ្ដាញសង្គម

18,489FansLike
191,100FollowersFollow
17,400SubscribersSubscribe
- Advertisement -spot_img
error: Content is protected !!