ឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលែន» ជាផ្នែកមួយនៃតំបន់ការពារធម្មជាតិមានផ្ទៃដីសរុបចំនួន ៣៧៥០០ហិចតា និងមានតួនាទីសំខាន់សម្រាប់ការរក្សាលំនឹងបរិស្ថាននៅតំបន់អង្គរ ដ្បិតទីតាំងនេះជាប្រភពធនធានដ៏សម្បូរបែប ដូចជា ព្រៃឈើ ប្រភពទឹក និងធនធានជីវៈចម្រុះ ។ ម៉្យាងទៀតឧទ្យានជាតិភ្នំគូលែនក៏ជាទីតាំងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏មានសារៈសំខាន់មួយដែលបានរក្សាទុកនៅមរតកវប្បធម៌រូបីជាច្រើនប្រភេទដូចជា ប្រាសាទបុរាណ និងស្ថានីយ៍បុរាណជាច្រើនកន្លែងដែលមានមានន័យជាប្រវត្តិសាស្រ្តសម្រាប់ប្រទេសកម្ពុជា។
ថ្មីៗនេះ នៅថ្ងៃទី២៩ ខែមិថុនា ឆ្នាំ២០២១ លោក លឹម វណ្ណច័ន្ទ ប្រធានការិយាល័យបេតិកភណ្ឌវប្បធម៌ នៃនាយកដ្ឋានតំបន់បេតិកភណ្ឌ ដោយបានចូលរួមពីមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សនៃឧទ្យានជាតិភ្នំគូលែន២រូប និងលោក សា ឌីណា លោក ឡាម៉ូ ជាអ្នកថតរូបនិងក្រុមការងារនិស្សិតស្ម័គ្រចិត្តមួយចំនួន ក្នុងគោលបំណងចុះសិក្សារៀបចំផ្លូវទស្សនានៅឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលែន» ដោយចៃដន្យពេលនោះក៏បានជួបប្រទះផូស៊ីលដើមឈើដែលក្លាយជាថ្ម នៅចង្កេះភ្នំគូលែនចំណុចទីតាំងព្រះបាទជីក។ ស្ថានភាពផូស៊ីលដែលនយើងបានឃើញនៅពេលនោះ គឺមានដើមឈើជាថ្មមួយដើមធំជាងគេ មានប្រវែងប្រមាណ២០ម៉ែត្រលេចចេញផ្នែកខ្លះមកលើផ្ទៃដី។ បំណែកដើមឈើថ្មមួយចំនួនទៀតក៏បានរកឃើញផងដែរ ដូចជាផ្នែកខាងគល់ឈើ ឬបំណែកដើមឈើ ក្នុងបរិវេណប្រមាណ១០០ម៉ែត្រ។ ទោះយ៉ាងណាមានបំណែកតូចៗមួយចំនួនក៏បានប្រទះឃើញក្នុងចំងាយប្រមាណ៥០០ម៉ែត្រផងដែរ។
លក្ខណៈទីតាំងភូមិសាស្ត្រនៃតំបន់ភ្នំគូលែន ជាប្រភេទភ្នំថ្មភក់ មានបណ្តោយ៥០គីឡូម៉ែត្រ និងទទឹង១៨គីឡូម៉ែត្រ។ ភ្នំគូលែនជាប្រភេទថ្មភក់ ដែលមានកំណត់សំគាល់អក្សរ J1 K1ss ដែលស្ថិតនៅស័កទី២ ( Mesozoic Eira ) ក្នុងសម័យកាល ជូរ៉ាស៊ីក និងសម័យគ្រេតាស៊ឺស (Jurassic and Cretaceous) ដែលមានអាយុកាលចន្លោះ ៦៥,៦ ទៅ១៩៩,៦លានឆ្នាំ នេះចំពោះតែអាយុថ្មនៃភ្នំគូលែន។ ចំណែកដើមឈើថ្មដែលយើងបានប្រទះឃើញនោះស្ថិតនៅខាងកើតភ្នំគូលែន ចង្កេះនៃភ្នំគូលែន ផ្នែកខាងលើនៃតំបន់ដែលគេយកថ្មធ្វើប្រាសាទ។ ដើមឈើថ្មរកឃើញស្ថិតនៅខាងលើនៃស្រទាប់ថ្មភក់ស្រទាប់លើ ក្នុងន័យនេះផូស៊ីលនេះអាចមានអាយុកាលនៅក្នុងសម័យ Cretaceous ឬក្រោយសម័យកាលនោះ។ នៅចំងាយប្រមាណ១គីឡូម៉ែត្រផ្នែកខាងលិចនៃទីតាំងផូស៊ីលដើមឈើថ្ម នៅលើភ្នំមានស្នាកស្នាមបាក់ថ្ម ឬចម្រាក់ភ្នំ ហើយទីតាំងផូស៊ីលនៅផ្នែកខាងក្រោមនៃចម្រាក់នោះ។ បើយើងប្រៀបធៀបជាមួយនឹងផូស៊ីលដើមឈើដែលរកឃើញនៅដែនជម្រកសត្វព្រៃលំផាត់ ខេត្តរតនគិរី ដែលក្រុមការងារសិក្សាផូស៊ីលនៃនាយកដ្ឋានតំបន់បេតិកភណ្ឌ បានធ្វើកំណាយសិក្សាកាលពីឆ្នាំ២០១៩-២០ កន្លងមកឃើញថា៖ រូបរាងនៃដើមឈើដែលបានរកឃើញនេះ មានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលនឹងដើមឈើក្នុងពេលបច្ចុប្បន្នច្រើន ក៏មិនខុសគ្នានឹងផូស៊ីលដើមឈើដែលរកឃើញនៅ ខេត្តស្ទឹងត្រែង និង រតនគិរី នេះបើពិនិត្យតាមលក្ខណៈរូបរាងរបស់ផូស៊ីល។ ផូស៊ីដែលយើងរកឃើញនៅភ្នំគូលែនេះ ក្រុមការងារសិក្សាផូស៊ីលនៃនាយកដ្ឋានតំបន់បេតិកភណ្ឌ នៃក្រសួងបរិស្ថាន នឹងធ្វើការសិក្សាជាបឋម អំពីទីតាំង និងរៀបចំជាផែនទីស្តីអំពីផូស៊ីលឈើនៅក្នុងតំបន់នេះ។ ហើយការសិក្សាជាបន្តក្រុមការងារសិក្សាផូស៊ីល នៃក្រសួងបរិស្ថាននឹងធ្វើការសិក្សាលម្អិតក្នុងពេលណាមួយខាងមុខ ដោយយើងនឹងពិនិត្យថាតើដើមឈើថ្មមានតាំងពីពេលណាមក? តើវាអាចមានតាំងពីកំណើតនៃភ្នំគូលែន? ឬពួកវាកើតនៅពេលដែលភ្នំគូលែនបានលេចចេញជាចម្រាក់ភ្នំ? តើវានឹងមានដើមឈើថ្មប៉ុន្មានប្រភេទដែលនឹងរកឃើញនៅទីនោះ? ម្យ៉ាងទៀតក្រុមការងារចាំបាច់ត្រូវការជំនួយបច្ចេកទេសផូស៊ីល ពីបណ្តាប្រទេសអភិវឌ្ឍមួយចំនួន ដ្បិតបច្ចេកទេសនៃការសិក្សាផូស៊ីលនៅស្រុកខ្មែរនៅមានកំរិតនៅឡើយ។
———————————————
Fossils of trees found in Phnom Kulen
Preah Jayavarman-Norodom National Park “Phnom Kulen” is part of a protected area with a total area of 37,500 hectares and plays an important role in maintaining environmental stability in the Angkor area, as the site is rich in resources such as forests, water sources, and biodiversity. In addition, Phnom Kulen National Park is also an important historical site preserved in various tangible cultural heritages, such as ancient temples and ancient sites, which have historical significance for Cambodia.
On June 29, 2021, Mr. Lim Vanchan, Chief of Office, Department of Heritage, attended by two park rangers of Phnom Kulen National Park and Mr. Sadina, Mr. Lamo, a photographer, and volunteer students team in order to study the preparation of the road for tourist destination in Jayavarman-Norodom National Park “Phnom Kulen” by chance, also encountered the tree fossils that became to stone at the base of Phnom Kulen, the location of Preah Bat Chik. The fossil was found at the time was of one of the largest stone trees, about 20 meters long, appearing partially on the surface. Some pieces of stone trees were also found, such as the base of a tree or a piece of the tree within 100 meters compound. However, some small fragments were also found at a distance of about 500 meters.
The geographical location of Phnom Kulen is a sandstone mountain with a length of 50 km and a width of 18 km. Phnom Kulen was marked as a letter J1 K1ss which was in 2nd Eira (Mesozoic Eira) in the Jurassic and Cretaceous periods, between 65.6 and 199.6 million years ago. Whereas, the fossils tree that we found was located east of Phnom Kulen where the stone was used for building temples in the Angkor complex. The tree fossils are found above the upper sandstone layer, in this context the fossils may have been in the Cretaceous or later periods. If we compare with the tree fossils found in Lumphat Wildlife Sanctuary, Ratanakkiri Province, which the fossil study team of the Department of Heritage Zone conducted excavations in 2019-2020 and found that:
The shape of the tree fossil found is very similar to the tree at present, and it is not much different from the tree fossils found in Stung Treng and Ratanakkiri if we exam at the appearance of the fossils. The fossils we found at Phnom Kulen, the fossil study team of the Department of Heritage Zone of the Ministry of Environment will conduct a preliminary study of the site and prepare a map of the fossils in this location. For further study on this tree fossil, the Fossil Study Team of the Ministry of Environment will conduct a detailed study in the near future, as we will examine when the trees fossil have existed? Could it have appeared on Phnom Kulen? How many types of trees fossil will be found there? In addition, the team needs fossil technical assistance from some developed countries, because the technique of studying fossils in Cambodia is still limited.
អត្ថបទដើម៖ លោក លឹម វណ្ណច័ន្ទ
