វត្តរើល មានទីតាំងនៅក្នុងភូមិរើលក្រោម ឃុំដូនតី ស្រុកពញាក្រែក ខេត្តត្បូងឃ្មុំ ស្ថិតនៅខាងត្បូងបន្ទាយព្រៃនគរ ប្រហែល៤គីឡូម៉ែត្រ។ នៅទីតាំងអារាមនេះ ពុំឃើញមានសំណល់បុរាណវត្ថុអ្វីគួរឱ្យកត់សម្គាល់នោះឡើយ។ នៅខាងកើតវត្តមានបឹងមួយឈ្មោះថាបឹងធំ ចំណែកឯនៅខាងជើងវត្តមានបឹងមួយទៀត ឈ្មោះថាបឹងតូច។ បើយោងតាម គេហទំព័រ CISARK បានបញ្ជាក់ថានៅទីតាំងវត្តនេះ មានបំណែកសិលាចារឹកចារលើថ្មថ្លើមអណ្ដើក ឬថ្មស្រទាប់ នៅសល់អក្សរចំនួន៨បន្ទាត់ ដែលតាមរយៈរូបថត ឃើញមានសភាពរេចរឹលរលុបអក្សរអស់ប្រហែលជា៦បន្ទាត់។ បំណែកថ្មនេះមានកម្ពស់ ៣៥ ស.ម. ទទឹង ២០ ស.ម. និងកម្រាស់ ៨ ស.ម.។ ប្រភពដដែលនេះបញ្ជាក់ថាសិលាចារឹកនេះ មានប្រភពមកពីទួលបឹងតូច ដែលនៅជ្រុងអាគ្នេយ៍វត្តប្រហែល ២០០ ម៉ែត្រ។
![](https://asset.ams.com.kh/khmercivilization/media/image_2022-09-28_21-04-20.png)
លោកតា ឈុន ស៊ីម និងលោកតា នៃ ជុន ជាអាចារ្យវត្តរើល បានបញ្ជាក់ថាសិលាចារឹកដែលបានរៀបរាប់ខាងលើនេះ បានបាត់ទៅហើយ ប៉ុន្តែបានឃើញបំណែកមួយផ្នែកផ្សេងទៀត។ ថ្មមួយបំណែកផ្សេងទៀតនេះ មានអក្សរចារឹកចំនួន ៥ បន្ទាត់ និងមានកម្ពស់ ២៩ ស.ម. ទទឹង ៤២ ស.ម. កម្រាស់ ៨ ស.ម.។ បំណែកនេះ ក៏មានផ្នែកសឹករេចរឹលច្រើនផងដែរ។ យោងតាមលោកតា នៃ ជុន បានប្រាប់ឱ្យដឹងថា សិលាចារឹកនេះរកឃើញនៅម្ដុំដើមពោធិ៍ក្បែររបងវត្ត ជ្រុងអាគ្នេយ៍ ក្នុងអំឡុងមុនឆ្នាំ១៩៦០។ តាមការចងចាំរបស់គាត់ ថ្មនេះមានកម្ពស់ប្រហែលជាង ១៥០ ស.ម. ទទឹងចន្លោះពី ៥០ ទៅ ៧០ ស.ម. ប៉ុន្តែនៅក្នុងរបបកម្ពុជាប្រជាធិបតេយ្យ ថ្មនេះត្រូវគេដំនិងកាត់ជាដុំៗ ប្រើសម្រាប់សំលៀងកាំបិតត្នោត។ ដោយហេតុដូច្នេះហើយ ទើបមានបំណែកតូចៗមកដល់សព្វថ្ងៃនេះ។ តាមការរៀបរាប់នេះ ផ្ទាំងថ្មចារឹកនេះ គួរតែជាមេទ្វារប្រាសាទ ដែលប្រើប្រាស់នៅសម័យមុនអង្គរ និងចារឹកអក្សរនៅសម័យអង្គរ។
![](https://asset.ams.com.kh/khmercivilization/media/IMG_4955-1024x679.jpg)
អត្ថបទចារឹកនេះ ពុំមានចុះឬសល់កាលបរិច្ឆេទឡើយ ប៉ុន្ដែទម្រង់តួអក្សរ គួរតែស្ថិតនៅក្នុងស.វ.ទី១១។ សេចក្តីដែលនៅសល់បានបង្ហាញពីព្រះបាទ «វិឞ្ណុលោក» ដែលបច្ឆាមរណនាមជាព្រះបាទស្រីជ័យវម៌្មទេវទី៣ ទ្រង់បានប្រទាននាមដល់មន្ត្រីម្នាក់ជា «ម្រតាញន្ឫបេន្ទ្រ» និងមួយផ្នែកទៀតក៏បង្ហាញពីព្រះនាមព្រះបាទស្រីឥន្ទ្រវម៌្មទេវ(ទី១?)។ អត្ថបទយ៉ាងខ្លីបែបនេះ ពុំអាចឱ្យយើងដឹងអ្វីច្រើននោះឡើយ ប៉ុន្ដែអ្វីដែលគួរឱ្យចាប់អារម្មណ៍នោះ ទីតាំងរកឃើញសិលាចារឹកនេះ គឺនៅក្បែររាជធានី «ឥន្ទ្របូរ» ដែលត្រូវគ្នានឹងបន្ទាយព្រៃនគរជាទីតាំងដែលព្រះបាទស្រីជ័យវម៌្មទេវទី២ ទ្រង់គង់នៅ ក្រោយពេលយាងត្រឡប់មកអំពីជ្វាវិញ មុននឹងចេញទៅហរិហរាល័យ នៅតំបន់រលួស ខេត្តសៀមរាប។
![](https://asset.ams.com.kh/khmercivilization/media/image_2022-09-28_21-04-35-1.png)
![](https://asset.ams.com.kh/khmercivilization/media/IMG_9695.jpg)
អត្ថបទសិលាចារឹកជាអក្សរខ្មែរទំនើប
បំណែកទី១
១- …ឝ្រីឦន្ទ្រវម៌្ម[[ទេវ]]…
២- …(បិ)តអ្ជិ(យេ)[[ង៑]]…
៣- …មិេ…
៤- …ទៅ…
[[រលុបដាច់ប្រហែល៦បន្ទាត់]]
៥- …
៦- …បូរទេ…ន…ន…
៧- …ចុញបង្គំត(ធូលិ)វ្រះបាទ…
៨- …វ្រះស្ដាច..្យា…
៩- ………
បំណែកទី២
១- …បូ…
២- …(ទេ)បមាន្រ…
៣- …[[វ្រះកម្រតេង]]]អញវិឞ្ណុលោកស្វេយរាជបិេ…
៤- …[វ្រះ]ករុណាឱយជ្មះម្រតេងន្ឫបេន្ទ្រ…
៥- …ញប…
សេចក្ដីថ្លែងអំណរគុណ
ខ្ញុំសូមថ្លែងអំណរគុណចំពោះអ្នកគ្រូ ឡុង អូន លោកតា ជុន នៃ លោកតា ឈុន ស៊ីម អ្នកគ្រូ អ៊ុំ អូន និងលោកគ្រូ វ៉ន សាវង្ស ដែលបានជួយសាកសួរ ស្វែងរក និងផ្ដល់ដំណឹងអំពីផ្ទាំងសិលាចារឹកនេះ និងលោក ឡា សុខហេង ដែលបានរួមដំណើរក្នុងការស្រាវជ្រាវនេះ៕
អត្ថបទដោយ៖ លោក ហ៊ុន ឈុនតេង