ឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលែន» ជាផ្នែកមួយនៃតំបន់ការពារធម្មជាតិមានផ្ទៃដីសរុបចំនួន ៣៧៥០០ហិចតា និងមានតួនាទីសំខាន់សម្រាប់ការរក្សាលំនឹងបរិស្ថាននៅតំបន់អង្គរ ដោយសារប្រភពធនធានដ៏សម្បូរបែប ដូចជា ព្រៃឈើ ប្រភពទឹកនិងធនធានជីវៈចម្រុះ ។ នៅថ្ងៃទី១២ ខែកញ្ញា ឆ្នាំ២០២១ ក្រុមការងារនៃនាយកដ្ឋានតំបន់បេតិកភណ្ឌ នៃអគ្គនាយកដ្ឋានសហគមន៍មូលដ្ឋាន ក្រសួងបរិស្ថាន ដោយមានការចូលរួមពីមន្ត្រីឧទ្យានុរក្សនៃឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលែន» អ្នកបច្ចេកទេស និងអ្នកស្ម័គ្រចិត្ត បានចុះសិក្សាពិនិត្យតំបន់ដែលមានផូស៊ីលដើមឈើដែលបានរកឃើញកាលពីលើកមុន និងបានចុះផ្សាយក្នុងគេហទំព័រ AMS អរិយធម៌ខ្មែរ រួចម្តងមកហើយ ស្តីអំពីការរកឃើញផូស៊ីលដើមឈើថ្មនៅភ្នំគូលែន។ ដោយពេលថ្មីៗនេះ ក្រុមការងារបានចុះសិក្សានៅតំបន់នោះម្តងទៀតដែលឆ្ងាយពីទីផូស៊ីលដើមឈើថ្មប្រមាណ២គីឡូម៉ែត្រ ក៏បានប្រទះឃើញនៅផូស៊ីលបំណែកឆ្អឹងតូចមួយ និងបំណែកនៃផូស៊ីលឈើកប់ក្នុងស្រទាប់ថ្ម Conglomerate (ថ្មក្តាំង?)។ ហេតុអ្វីយើងគួរបង្ហាញអំពីពត៌មាននេះ?
លក្ខណៈនៃភូគព្ភសាស្ត្រនៃតំបន់ភ្នំគូលែន ជាប្រភេទភ្នំថ្មភក់មានបណ្តោយ៥០គីឡូម៉ែត្រ និងទទឹង១៨គីឡូម៉ែត្រ។ កន្លែងដែលបានចុះសិក្សាស្ថិតនៅភាគខាងកើតភ្នំគូលែន ក្នុងភូមិសាស្ត្រ ភូមិទឹកលិច ឃុំបេងមាលា ស្រុកស្វាយលើ ខេត្តសៀមរាប។ ភ្នំគូលែនជាប្រភេទភ្នំថ្មភក់ ដែលតាមរយៈផែនទីភូគព្ភសាស្ត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា កំណត់សំគាល់ដោយអក្សរ J1 K1ss ដែលស្ថិតនៅស័កទី២ ( Mesozoic Era ) ក្នុងសម័យកាល ជូរ៉ាស៊ីក និងសម័យគ្រេតាស៊ឺស (Jurassic and Cretaceous ) មានអាយុកាលចន្លោះ ៦៥,៦ ទៅ១៩៩,៦លានឆ្នាំ នេះចំពោះតែអាយុថ្មនៃភ្នំគូលែន។ បំណែកផូស៊ីលនេះ ត្រូវបានរកឃើញនៅចង្កេះភ្នំ ត្រង់ចំនុច ដាស្រី ដែលមាននិយាមកា X-411760 Y-1491898 និងមានកម្ពស់ប្រមាណ១០០ម៉ែត្រធៀបនឹងទឹកសមុទ្រ។ ឆ្អឹងនោះបានកប់នៅក្នុង ប្រភេទថ្មមួយហៅថា Conglomerate (ថ្មក្តាំង?) ដែលជាប្រភេទសិលាចាក់បង្គរ ដែលផ្សំឡើងដោយគ្រួសអាចម៍ផ្កាយរាងមូលដែលមានអង្កត់ផ្ចិតធំជាងពីរមីលីម៉ែត្រចន្លោះនៃគ្រួស អាចម៍ផ្កាយជាទូទៅត្រូវបានបំពេញដោយភាគល្អិតដែលមានទំហំខ្សាច់ និងដីឥដ្ឋ ហើយត្រូវបានភ្ជាប់គ្នាដោយសារធាតុកាល់ស៊ីត និងក្វាត។ ថ្ម Conglomerate កើតឡើងដោយការចាក់បង្គរ ដោយល្បាប់ និងគ្រួស ឬថ្មតូចៗ។
គ្រួសឬថ្មដែលមាននៅក្នុងថ្មនេះមានទំហំតូចៗ មានន័យថាចរន្តទឹកក្នុងពេលនោះ ហូរមិនសូវខ្លាំង។ ប្រសិនបើមានគ្រួសអាចម៍ផ្កាយ ឬថ្ម ក្នុងនោះមានទំហំធំ មានន័យថាការកកើតនៅកន្លែងនោះមានចរន្តទឹកហូរខ្លាំង។ ឧទាហរណ៍នៅតំបន់រាមសារ ក្នុងស្រុកបូរីអូរស្វាយ ខេត្តស្ទឹងត្រែង នៅតាមកោះមួយចំនួនដែលស្ថិតនៅក្នុងទន្លេមេគង្គ ខ្ញុំបានជួបប្រទះគ្រួសអាចផ្កាយមានទំហំធំៗ ជាច្រើន ដែលបានហូរមកចាក់បង្គរនៅចំពីមុខកោះ ដែលមានទឹកហូរខ្លាំង និងគ្រួសតូចៗបានហូរចាក់ទៅទីតាំងដែលមានទឹកមិនសូវហូរខ្លាំង ចំណែកខ្សាច់ក៏ចាក់នៅផ្នែកណាដែលទឹកហូរខ្សោយ ឬបាំងមុខទឹកដោយរុក្ខជាតិ ឬកោះ។ នៅតំបន់ថ្មអណ្តូងជាទីតាំងយកថ្មបុរាណ យើងបានជួបប្រទះប្រភេទថ្ម Conglomerate នៅស្រទាប់ផ្នែកខាងលើថ្មដែលគេកាត់យកទៅធ្វើប្រាសាទជាថ្មភក់មានពណ៌ប្រផេះពណ៌បៃតង។ ចំណែកនៅផ្នែកខាងលើនៃថ្មភក់នេះមានទីតាំងខ្លះយើងបានជួបពពួកថ្ម Conglomerate ដោយកន្លែងនោះមានទៅតាមស្រទាប់នៃផ្នែកខាងលើខ្លះៗរបស់ថ្មភក់។ តាមទីតាំងមួយចំនួនយើងបានជួបពពួកថ្មភក់ពណ៌រាងក្រហមដែលមានសណ្ឋានជាពើងនៅផ្នែកខាងលើនៃថ្មភក់ដែលបានយកទៅសាងសង់ប្រាសាទផងដែរ។
បំណែកឆ្អឹងដែលកប់ក្នុងថ្ម Conglomerate នៅតំបន់ដាស្រី ស្ថិតក្នុងបរិវេណថ្មប្រមាណ២០ម៉ែត្រ និងកម្រាស់២០ទៅ៣០ស.ម។ បំណែកឆ្អឹងនោះមានទំហំតូច ប្រវែង៣ស.មប៉ុណ្ណោះ (រូបលេខ៤-៥)។ ឆ្អឹងនេះមានកម្រាស់ស្តើង មានផ្នែករលោងសងខាងអាចជាបំណែកឆ្អឹងស្លាបប្រចៀវ ឬឆ្អឹងផាលត្រកៀក នៃសត្វណាមួយក្នុងសម័យបុរាណ។ ឆ្អឹងនេះបានហូរទៅតាមទឹក ក្រោយមកកកជាមួយកំទេចថ្ម និងល្បាប់ ហើយក្រោយមកក៏ក្លាយជាថ្ម។ ក្រៅពីបំណែកផូស៊ីលឆ្អឹង នៅក្បែរនោះក៏មានបំណែកផូស៊ីលឈើ ដែលកកទៅជាថ្មផងដែរ។ បំណែកផូស៊ីលឈើកប់ក្នុងថ្មដែលមានប្រវែងប្រមាណ១០ស.ម (រូបលេខ៦)។
បំណែកឈើនោះក៏បានក្លាយទៅជាថ្មហើយផងដែរ។ តាមរយៈផែនទី ភូគព្ភសាស្ត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា នៅតំបន់ភ្នំគូលែននេះក៏បាននិយាយពីថ្ម Conglomerate នេះផងដែរ ដែលមានអាយុកាល ស្ថិតនៅស័កទី២ ( Mesozoic Era ) ក្នុងសម័យកាលជូរ៉ាស៊ីក និងសម័យគ្រេតាស៊ឺស (Jurassic and Cretaceous ) ដែលមានអាយុកាលចន្លោះ ៦៥,៦ ទៅ១៩៩,៦លានឆ្នាំ។ បំណែកឆ្អឹងតូចនេះជាទិន្នន័យថ្មីមួយសម្រាប់ការសិក្សាស្រាវជ្រាវបន្ត អំពីជីវិតសត្វ និងរុក្ខជាតិនាសម័យនោះផងដែរ។ វាក៏ជាការបង្ហាញអំពីបាតុភូតនៃធម្មជាតិ ដែលអាចធ្វើឱ្យយើងស្វែងយល់ពីបាតុភូតដែលកើតឡើងនៅតំបន់ភ្នំគូលែនផងដែរ។
——————————————-
Fossil at Phnom Kulen
Preah Jayavarman Norodom National Park of Phnom Kulen (37500 ha) is helping to maintain the environment in the area and Angkor Park. It has resources such as forests, water, and other plants. Besides, it has many fossils include fossil wood that was published earlier. About two kilometers away from the area that fossil wood has been found, there is a piece of bone and a piece of fossil wood piled inside the layer of the conglomerate. Why is it important to reveal this information?
A piece of bone and fossil of wood have been found on the foot of Kulen mountain of X-411760 Y-1491898 and about 100 meters above sea level. The bone stuck in the conglomerate. A conglomerate typically contains a matrix of fine-grained sediments, such as sand, silt, or clay, which fills the interstices between the clasts. The clasts and matrix are cemented by calcium carbonate, iron oxides, silica, or hardened clay. It forms by the consolidation and lithification of gravel. This type of stone can be found also in the Ream Sa region of Steung Treng province, Borei Osvay district, some islands in the Mekong river, and at Thmo Andong region.
The bone is small only about three centimeters. It is thin, smooth on both sides so it might be a fragment of Scapula or Ilium of an animal from the ancient time. Additionally, there is ten centimeters of fossil wood piled in the conglomerate.
Based on the geology map, the area of Phnom Kulen has also conglomerate. It is in the Mesozoic Era of Jurassic and Cretaceous, about 65.6 to 199.6 million years. This piece of bone is new data for further study about wildlife and the plant in the area. Also, it is to understand the phenomenon of the Kulen area.
អត្ថបទដើម៖ លោក លឹម វណ្ណច័ន្ទ
