ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានតំបន់ការពារធម្មជាតិជាច្រើនកន្លែង ដែលត្រូវបានកំណត់ដោយព្រះរាជក្រឹត្យ ចុះថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៣។ ឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលែន» ជាផ្នែកមួយនៃតំបន់ការពារធម្មជាតិ ដែលមានផ្ទៃដីសរុបចំនួន ៣៧៥០០ហិចតា និងមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការរក្សាលំនឹងបរិស្ថាននៅតំបន់អង្គរ ដោយសារប្រភពធនធានធម្មជាតិ ព្រៃឈើ ប្រភពទឹក និងជីវចម្រុះ ដែលមាននៅទីនោះ។ ភ្នំគូលែនជាអតីតរាជធានី នៃព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ដែលព្រះអង្គបានធ្វើពិធីទេវរាជនៅលើភ្នំគូលែននោះ។ ម្យ៉ាងទៀតទីតាំងនេះ ក៏ជាកន្លែងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សំខាន់មួយ ដែលបានរក្សាទុកនៅមរតកវប្បធម៌ជាច្រើនប្រភេទមានដូចជាប្រាសាទបុរាណ ចម្លាក់បាតស្ទឹង ចម្លាក់តាមពើងនានា និងគំនូរតាមពើងថ្មជាច្រើនទីតាំងផងដែរ។
គំនូរត្រូវបានមនុស្សប្រើប្រាស់ជាយូរណាស់មកហើយដូចជានៅរូងភ្នំ Lascaux ប្រទេស បារាំង ដែលមានអាយុកាលចន្លោះ ៣៥០០០ឆ្នាំ-១០០០០ឆ្នាំ ដែលជាសិល្បៈគំនូរក្នុងរូងភ្នំដ៏ចំណាស់។ ចំពោះការសិក្សានេះ ក៏បានបង្ហាញពីសិល្បៈគំនូរក្នុងរូងភ្នំនៅតំបន់អាស៊ីផងដែរ ដូចជានៅប្រទេសថៃដែលបង្ហាញអំពីគំនូរពណ៌ក្រហមក្នុងរូងភ្នំ ដោយគូរជារូបមនុស្សបាញ់ព្រួញ និងសត្វឆ្កែ ដែលគេបានកំណត់អាយុកាលចន្លោះ ៤០០០មក២៥០០ ឆ្នាំមុនបច្ចុប្បន្ន។ ក្នុងនោះផងដែរក៏បានបង្ហាញអំពីគំនូរនៅរូងភ្នំក្នុងប្រទេសកម្ពុជា ដែលរកឃើញនៅភ្នំក្រវ៉ាញពើងគំនូរ និងភ្នំគូលែន ពើងគំនូរ និងពើងតាខាប។
ក្នុងអត្ថបទសំណេរមួយដែលសរសេរដោយលោក ហេង ថាន បានលើកមកបង្ហាញអំពីពើងដែលមានគំនូរមួយចំនួននៅតាមចង្កេះភ្នំគូលែន។ លើសពីនេះក្នុងបណ្តាញ ពត៌មាន AMS អរិយធម៌ខ្មែរ ក៏ធ្លាប់បានផ្សាយអត្ថបទសំណេរមួយចំនួនទាក់ទងនឹងពើង ដូចជាពើងតាខាប ពើងគំនូរនៅភ្នំគូលែន និងល្អាងគំនូរនៅភ្នំក្រវាញជាដើម។ ដោយឡែកក្នុងអត្ថបទសំណេរនេះ នឹងរៀបរាប់ពីការប្រទះឃើញពើងមួយកន្លែងឈ្មោះថា ពើងជ្រូក ដោយនឹងបង្ហាញពីសារសំខាន់មានអ្វីខ្លះ? ពិសេសនោះ គឺគំនូរផាត់ពណ៌លើជញ្ជាំងពើង។
ពើងជ្រូក ស្ថិតតាមជើងភ្នំគូលែនក្នុងភូមិសាស្រ្ត ភូមិទឹកលិច ឃុំបេងមាលា ស្រុកស្វាយលើ ខេត្តសៀមរាបដែលមានចំនុចនិយាមកា X= 411115 Y= 1491182។ ពើងជាទីតាំងដែលមានថ្មរដិបរដុបអាចជ្រក ឬស្នាក់នៅជាបណ្តោះអាសន្នបានកំឡុងពេលចូលព្រៃកាប់អុស និងរកអនុផលព្រៃឈើជាដើម។ តាមរយៈការផ្តល់ពត៌មានពីប្រជាជននៅទីនោះក្នុងកំឡុងឆ្នាំ២០២១នេះ ក្រុមការងារស្រាវជ្រាវរបស់ក្រសួងបរិស្ថានបានចុះដល់ទីតាំងពើងជ្រូកផ្ទាល់ ដែលជាទីតាំងពើងថ្មីមួយទៀត ប្រទះឃើញគំនូរពណ៌នៅលើជញ្ជាំងនៃពើង។ ពើងជ្រូកមានទំហំប្រមាណ២០ម៉ែត្រ (រូបលេខ១) ដោយនៅក្បែរនោះមានពើងជាច្រើន ព្រមទាំងតំបន់នៅម្តុំនោះ ក៏ជាទីតាំងសំខាន់សម្រាប់យកថ្មសាងសង់ប្រាសាទផងដែរ។
ឈ្មោះពើងជ្រូកនេះ គឺជាការហៅតៗគ្នារបស់ប្រជាជនក្នុងតំបន់ ដោយប្រហែលជាការប្រទះឃើញគំនូរពណ៌មានរូបជាជ្រូកពីរក្បាលលើជញ្ជាំងពើង (រូបលេខ២) ទើបហៅគេថាពើងជ្រូក។ ម្យ៉ាងទៀតនៅលើជញ្ជាំងពើងជ្រូកក៏មានបង្ហាញពីស្លាកស្នាមគំនូរពណ៌ជាច្រើនផេ្សងៗគ្នាដែលពិបាកនឹងធ្វើការកំណត់សម្គាល់ណាស់។ ដោយគំនូរពណ៌នោះ មានសណ្ឋានដូចជារូបមនុស្ស មានទំហំប្រមាណ៥០សង់ទីម៉ែត្រ នៅផ្នែកជញ្ជាំងខាងលើនៃពើង កំពស់ប្រមាណ៤ម៉ែត្រពីផ្ទៃដី។ ក្នុងនោះក៏មានបន្សល់ស្នាមពណ៌ដែលប្រតាកផ្នែកខាងលើ និងផ្នែកខាងក្រោម នេះទំនងជាជាជើងមនុស្ស ដែលគូសចេញជាទម្រង់ខ្សែបន្ទាត់ដោយពណ៌ក្រហមស្រាល មានស្នាមឆ្នូតៗរំលេចជារូបរាង (រូបលេខ៣)។ មានគំនូសស្នាមខ្លះៗនៅក្បែរនោះផងដែរ ដែលហាក់ដូចជាមិនរួចរាល់។ នៅផ្នែកខាងក្រោមនៃពើងមានគំូររូបសត្វជ្រូកលាបពណ៌ក្រហមចាស់លើផ្ទៃសត្វជ្រូកទាំងមូល មានទំហំប្រមាណ៥០ស.ម (រូបលេ៤)។ រីឯនៅខាងក្រោមគំនូរសត្វជ្រូកពណ៌ក្រហមចាស់នេះ មានរូបគំនូរសត្វជ្រូកមួយទៀត តែពុំបានលាបពណ៌លើផ្ទៃខ្លួនទាំងមូលទេ ដោយគ្រាន់តែគូរជារូបរាងតែប៉ុណ្ណោះ និងមានទំហំប្រហាក់ប្រហែលគ្នា (រូបលេខ៥)។ ចំពោះ រូបលេខ៦ ជារូបគំនូរមានសណ្ឋានដូចជាមនុស្ស ដែលគេគូរជាលក្ខណៈងាយៗ មានទំហំប្រមាណ២០សង់ទីម៉ែត្រ។
ដោយឡែករូបគំនូរមួយចំនួនទៀតដែលជួបប្រទះ គឺពិបាកក្នុងការកំណត់ណាស់ ដ្បិតគំនូរនោះគូរជាខ្សែបន្ទាត់ចំនួន៤ខ្សែកាត់គ្នាមានសណ្ឋានដូចសញ្ញាបូក(រូបលេខ៧)។ រូបគំនូរមួយទៀតយើងមិនដឹងថាតើអ្នកគូរមានបំណងចង់គូរអ្វីឱ្យប្រាកដនោះទេ? (រូបលេខ៨) ព្រោះវាជាស្លាកស្នាមឆ្នូតៗដូចឆ្អឹងជំនី តែក៏មិនដឹងច្បាស់ថាជារូបអ្វីដែរ?។ ចំពោះគំនូរ រូបលេខ៩ គេគូរមានរាងមូលដូចពងក្រពើ ៣ជាន់ ក៏យើងមិនដឹងថាជារូបអ្វីដែរ? នៅមានស្លាកស្នាមកំនូរខ្លះៗទៀតដែលពិបាកក្នុងការកំណត់ ដ្បិតគំនូរទាំងនោះមានសភាពរលប់ និងអាយុកាលនៃគំនូរផង។
សរុបមកទីតាំងគំនូរនេះមិនទាន់មានការសិក្សាស្រាវជ្រាវបែបវិទ្យាសាស្ត្រនៅឡើយទេ។ តាមរយៈបច្ចេកទេសគូរ និងរបៀបគូរ យើងអាចដឹងថាគំនូរនេះពិតជាមានវ័យចំណាស់។ តើគំនូរទាំងនេះមានតាំងពីពេលណាមក? តើវាអាចមានទំនាក់ទំនង និងមនុស្សដែលយកថ្មនៅក្បែរនោះដែរទេ? តំបន់យកថ្មនៅក្បែរនោះត្រូវបានយកក្នុងសម័យអង្គរ ដោយយើងបានជួបប្រទះចម្លាក់ក្នុងរចនាបទអង្គរវត្ត និងរចនាបទបាយ័ន តំបន់នោះដែរ៕
រូបលេខ២ 
រូបលេខ៣ 
រូបលេខ៤ 
រូបលេខ៥ 
រូបលេខ៦ 
រូបលេខ៧ 
រូបលេខ៨ 
រូបលេខ៩
——————————————————————
Cave painting from Perng Chrouk in Kulen Mountain
The Kingdom of Cambodia has many National parks and protected areas. It was established on November 1, 1993. Among them, Preah Jayavarman-Norodom “Phnom Kulen” natural park covers 37500 hectares. The whole area serves as the source of forest products, trees, water, and biodiversity. Kulen was the city in the reign of King Jayavarman II where he was celebrating Devaraja. Also, it was an important historical place for the temples, reliefs on the bottom of the river, and rock paintings.
The oldest cave painting is discovered in Lascaux, France. It is about 35000-10000 BC. Cave paintings are also discovered in Asia. For instance, Thailand has a red painting of a hunter with a bow and his dog. This painting could be dated to 4000-2500 BC. In Cambodia, cave paintings are discovered from Perng Kamnou in Phnom Kravanh, Perng Kamnou in Phnom Kulen, and Perng Ta Kab. However, this short article will be focusing on cave paintings from Perng Chrouk in Kulen mountain.
Perng Chrouk (Pig Cave) is located on the foot of Kulen mountain, in the area of Terk Lich village, Beng Mealea commune, Svay Leu District, Siem Reap province. It has X- 411115 and Y-1491182. The size of the cave is about 20 meters. Also, it is close to the other small caves and a quarry site. Remarkably, the cave might be named based on two pigs painting on the wall. However, it has many paintings.
The first painting shows a 50cm man painted in red. This painting is about 4m from the floor. The red pigment on the upper part of the body is slightly detached or dissolved, which is hard to read. There are some traces of red pigment near there. Yet, it is not able to be recognized. The second is an image of a pig painted in dark red. It is about 50cm. The third is an image of a pig painted with a contour in red. The size of this pig is similar to the red one. Fourth is a human figure. The fifth contains multiple figures or signs. For instance, a cross made of four lines on each side, lines without proper image, and an oval shape made of three lines.
The location of the cave painting does not have scientific study yet. Therefore, the date and painting technique has no information. Could it be related to the people in the region? As nearby, there are some reliefs of Angkor Wat and Bayon style.
អត្ថបទដើម៖ លោក លឹម វណ្ណច័ន្ទ
