ទំព័រដើមប្រវត្តិសាស្ត្រសិលាចារឹកគោកប្រដាក K.៨៧៨

សិលាចារឹកគោកប្រដាក K.៨៧៨

គោកប្រដាក ជា​ទួលប្រាសាទមួយស្ថិតនៅក្នុងភូមិអូរញរ ឃុំបឹង​ព្រីង ស្រុកថ្មគោល ខេត្តបាត់ដំបង ពោលគឺស្ថិតនៅក្បែរព្រំប្រទល់ខេត្ត​បាត់ដំបង និង​ស្រុកមង្គលបុរី ខេត្ត​បន្ទាយ​មានជ័យ។ ទីនេះមានឈ្មោះហៅផ្សេងទៀតដូចជា គុកប្រដាក (Kŭk Pradak) គោក​​បណ្ដាក់ និងឃូ​ប្រដាក ដែល​ស្ថិតនៅចម្ងាយប្រមាណ​៣,៥គីឡូម៉ែត្រ​ និរតីភ្នំតូច និង​១​គីឡូម៉ែត្រ​ ខាង​ជើង​ភូមិ​ស្នួល​កោង។​ ទាក់ទងនឹងស្ថាននាមនេះ ហាក់ពុំមាន​ឯកសារ​ស្រាវជ្រាវកន្លងមក បាន​លើកយកមកពន្យល់ឡើយ។ តាមរយៈផែនទីពីលើអាកាស ឃើញថានៅជ្រុងអាគ្នេយ៍គោកប្រដាក មាន​ស្លាកស្នាមអាងស្ដុកទឹកពីបុរាណមួយ​ដែល​មាន​បណ្ដោយ​​ប្រមាណ​៨៦០ម៉ែត្រ និងទទឹង២៨០ម៉ែត្រ។ អាងស្ដុកទឹករបៀបនេះ មាន​ឈ្មោះហៅប្លែកៗគ្នាទៅតាម​តំបន់​ដូចជា បារាយណ៍ ទន្លេអុំ និងប្រដាក ជាដើម។ ដូច្នេះ ស្ថាននាម​ គោកប្រដាក អាចទាក់ទងជាមួយ​អាងស្ដុកទឹកនេះ ដូចគ្នា​​នឹងករណី​ស្ថាននាម​ ព្រះដាក់ នៅ​ក្នុងស្រុកបន្ទាយ​ស្រី​ ខេត្តសៀមរាប​ផងដែរ​។ បច្ចុប្បន្ន អាងស្ដុកទឹកនេះ បាន​ក្លាយ​ជាស្រែបង្កបង្កើនផលទៅហើយ។

ផែនទី​តំបន់គោកប្រដាកពីលើអាកាស (រូបថត៖ Google Maps 2022)

​ក្រៅពីសំណល់បុរាណវត្ថុមួយចំនួន គេ​ធ្លាប់​រក​ឃើញ​សិលាចារឹកមួយផ្ទាំង ដែល​​ចារ​នៅ​លើ​មេទ្វារ​ប្រាសាទ​​​ខាង​ត្បូង​ មាន​ចារឹក​អក្សរ​ចំនួន​​១៥បន្ទាត់ ចុះលេខ​បញ្ជីសារពើ​ភណ្ឌសិលាចារឹក K.៨៧៨។ ដ្បិត​តែ​សិលាចារឹកនេះ ក្រុម​អ្នក​ស្រាវ​ជ្រាវ​របស់​សាលា​បារាំង​ចុង​បូព៌ាប្រទេស (EFEO) បានផ្ដិត​សំណៅតាំងពីឆ្នាំ​១៩៣៧មកក្ដី រហូតមកដល់​ឆ្នាំ​១៩៥៣ ទើប​លោកសាស្ត្រាចារ្យ​ ហ្សក សឺដែស ចុះ​ផ្សាយ​អត្ថបទសិលាចារឹកនេះ​ នៅ​ក្នុង​សៀវ​​ភៅ​សិលា​ចារឹក​​នៃ​ប្រទេសកម្ពុជា​ (IC) ក្បាល​ទី​៥ របស់លោក។ បន្ទាប់មក លោក​សាស្ត្រា​​ចា​រ្យ​ ហ្វីលីព ចេណ្ណឺរ ក៏បាន​សិក្សានៅក្នុងស្នាដៃរបស់លោក Part xml, № 9 និងចុះផ្សាយ​ក្នុង​គេហទំព័រ http://​sealang.​ne​t​/​ok/corpus.htm​។

សិលាចារឹកនេះ មានចុះកាលបរិច្ឆេទនៅមហាសករាជឆ្នាំ៨១៨ (គ.ស.​៨៩៦) និង​មហាសករាជឆ្នាំ​៨២០ (គ.ស.៨៩៨)  ដែលស្ថិតនៅក្នុងរាជ្យព្រះបាទស្រីយសោវម៌្មទេវទី១ (គ.ស.៨៨៩-៩១០)។ ប៉ុន្តែ​តាមទម្រង់អក្សរដែលចារ អាច​សង្កេត​បាន​ថា​ជា​អក្សរ​នៅ​ចន្លោះ​រវាងចុងស.វ.ទី១០ និងដើមស.វ.ទី១១​ ទៅ​វិញ​ទេ។ ដូច្នេះមានន័យថា អត្ថបទនេះ ជា​​អត្ថបទ​​ចារ​រំលឹក​ពី​ព្រឹត្តិការណ៍ ដែលកើត​ឡើងតាំង​ពី​រាជ្យរបស់ព្រះបាទ​ស្រី​យ​សោ​វម៌្ម​ទេវ​ទី១ នាចុង​សត​វត្សទី៩មកម្ល៉េះ។

អត្ថបទនេះចាប់ផ្ដើមរំលឹក​កាលពីឆ្នាំ​៨៩៦  នាពេលដែលធ្វើបុណ្យឆ្លង​ប្រាសាទ​ស្រី​យសោធរវ្រឹសទ្ធ្វជ ម្រតាញខ្លោញរុទ្រ​បានថ្វាយតង្វាយក្នុងព្រះបរមនាម​ព្រះបាទ​ស្រី​យសោ​វម៌្មទេវទី១​ ចំពោះប្រាសាទ និងថ្វាយតង្វាយទាំងនោះ​ ដែលមានដូចជា​ស្រែ​និង​ខ្ញុំ​បម្រើ​ ដល់​ប្រាសាទ​​ព្រះគម្ដែងអញ​ស្រី​រុទ្រស្វាមីចាត់ចែង​គ្រប់គ្រង។ នៅឆ្នាំ​៨៩៨ ម្រតាញ​​ខ្លោញ​រុទ្រ​បាន​ទូលសុំ​ព្រៃនិង​ដីទំពួន​​នៅខេត្តបូព៌ាទិស ថ្វាយ​ដល់​ព្រះគម្ដែង​ស្រីរុទ្រ​ស្វាមី។ ព្រះមហាក្សត្រ​ត្រាស់បង្គាប់ឱ្យ​ម្រតាញស្រិវិក្រមាយុធ​​ ចុះទៅ​ដណ្ដឹងអ្នកស្រុកអំពី​ទំហំ​ដី​នោះ​​ ដោយបោះបង្គោលព្រំដី​។ ម្រតាញ​ខ្លោញរុទ្រ​ក៏បានថ្វាយ​តង្វាយ​មានស្លា១ស្មែង ដូង​២ និងសំពត់ស២ ដល់ប្រាសាទ​ព្រះគម្ដែង​ស្រីយសោ​ធរ​​វ្រឹសទ្ធ្វជ ផងដែរ។

នៅផ្នែកខាងចុងបញ្ចប់ គឺជាការបញ្ជាក់ពីការងាររបស់​ក្រុមអ្នកបម្រើដែលត្រូវធ្វើ​ និង​ពាក្យផ្ដាសាដល់នរណាដែល​ពុំធ្វើតាមរណ្ដាប់បូជាដែលបានរៀបចំនោះ ត្រូវធ្លាក់​ទៅ​នរកទាំង៧សន្ដាន​ ដរាបណាព្រះចន្ទ្រនិងព្រះអាទិត្យនៅតែគង់នៅ។

លោក ហ្សក សឺដែស បានចោទជាសំណួរមន្ទិលសង្ស័យ ដោយមិនប្រាកដ​ថា​ប្រាសាទ​​ព្រះគម្ដែង​ស្រីយសោ​ធរ​​វ្រឹសទ្ធ្វជ និង​ប្រាសាទ​ព្រះគម្ដែងអញ​ស្រី​រុទ្រស្វាមី ជា​ប្រាសាទដែលមានទីតាំងនៅផ្សេងពីគ្នា ឬនៅទីតាំងតែមួយ តែមានក្ដីឬប្រាង្គពីរ​។ គួរ​បញ្ជាក់​​ផងដែរថា ពាក្យ «វ្រឹសទ្ធ្វជ» មានន័យថា (ទេព)ដែលមានគោឧសភជាសម្គាល់ គឺ​ជាព្រះនាម​មួយបែបទៀតរបស់ព្រះឥសូរ ដូចនាម រុទ្រស្វាមី។

សំណៅផ្ដិតសិលាចារឹកគោកប្រដាក (រូបថត EFEO_ CAM17141-1)​

– អត្ថបទសិលាចារឹកជាអក្សរខ្មែរទំនើប

១-    ៨១៨ឝកនុធូលិវ្រះបាទ​ឝ្រីយឝោវម៌្មទេវ​ឱ[យ៑]ស្រេជេ[ង៑]៥គម្រ្យាង៑នុខ្ញុំ–​សត្ត​​ប្រមាន៑

២-    ជេង៑តរាញ៑ទក្ឞីណាម្រតាញ៑ខ្លោញ៑​រុទ្រនា​ឆ្លោង៑ប្រាសាទ​វ្រះកម្រតេង៑អញ៑​ឝ្រី​យ​​​ឝោ

៣-   ធរវ្ឫឞទ្ធ្វជជ្វន្ត​វ្រះកម្រតេង៑អញ៑​ឝ្រីរុទ្រ​ស្វាមិ​តបុន្យ​ម្រតាញខ្លោញ៑រុទ្រ◦ឃោលំ​វិនារា

៤-    (យន)ឃោ​ជេន៑ឃោឝីខាឝក្តីឃោកន៑ហិ​◦តៃ​កន្ទេង៑តៃឆ្នេំ​តៃភទ្រ​តៃ​នៃ​តៃ​កំម​ហ៑​​តៃ​​សំ​អប៑

៥-    តៃបំនង៑តៃ​ប្រ្វោត​តៃកំវ្រៅ៙៨២០នុម្រតាញ៑ខ្លោញ៑​រុទ្រ​ស្វំប្រសាទ​វ្រៃភូមិ​តំ​វោ​ន៑​​ប្រមាន៑​បូ

៦-    វ៌្វទិឝឱយ៑តវ្រះកម្រតេង៑ឝ្រីរុទ្រ​ស្វាមិ◦វ្រះអាជ្ញា​ប្រេ​ម្រតាញឝ្រី​វីក្រមាយុធ​វ្យា

៧-    បារ​នា​ទោ​ទៅ​ឱយ៑ឝបតអនក្ត​ស្រុក៑ប្វាន៑​តោយ៑តង៑ត្យង៑​អំម្រុង​ភូមិ​តំវោន៑​សង្គោ​ល៑​

៨-    ឱយ្ត​វ្រះ​កំម្រតេង៑អញ៑រុទ្រ​ស្វាមិ◦គោល៑តិបូវ៌្វប្រសប៑ល៌បេង៑◦​គោល៑​តិទក្ឞិណ​​ប្រសប៑

៩-    ត្រវាង៑​វ្រាហ្មណគោល៑តិបឝ្ចិម​ល្វោះតផ្លូតទិង៑គោល៑តិឧត្តរ​លោះតផ្លូប្រសប៑​សាធុ​បល្លីយ

១០-  ឃោលំវិវិនយោឃោចន្ទ្រវល​ឃោវន្វន៑ឃោមន្ទាតៃលង្គាយ៑តៃវិចិត្រ​តៃ​គោលិ​​តៃតិថ៌តៃ​មធុរា

១១-  កល្បនា​ម្រតាញ៑ខ្លោញ៑រុទ្រ​តវ្រះកំម្រតេង៑អញ៑ឝ្រីយឝោធរវ្ឫឞទ្ធ្វជ◦ស្លាចេង៑​ម្វាយ៑​តោង៑​វ្យ

១២- រ៑(វាត៑)​សោវ្យរវ្វំអាច្តិ​ហៅអនក៑​វ្រះ​(បិ)ប្រេ​ទៃតិលេង៑ជ្វន៑ទីក៑នុឱយ៑ស្លា​មហា​នវមី​គុស៑​​អន៑ក៑ភទ្រ

១៣- បត្តន​ប្រមាន៑ជេងវ្នំ​ឃោកន៑សិប៑ឃោកំវ្រៅ​ឃោកំបុរ៑តៃជានុឝ្រីយតៃភទ្រ​តៃ​បរោង៑​នេះគិត​ឱយ៑​ស្ឭក

១៤-  វិនៅម្វាយ៑​សហស្រតគិមាឃគិនាស្វតន្ត្រ​អន៑ក៑វ្រះតវ្រាហ្មណាចាយ៌្យ​តស្ដាបវត៌្ត​មាន◦នៅអន

១៥-  ក្តវ្វំថ្វេរោះកល្បនា​នេះ​គេទៅតនរកសប្តបុរុឞាន្តរយាវត៑ចន្ទ្រាទិត្យ​មាន៙

២- អត្ថបទ​ប្រែសម្រួលជាភាសាខ្មែរទំនើប

(១-៥) មហាសករាជឆ្នាំ៨១៨ នូវធូលីព្រះបាទស្រីយសោវម៌្មទេវ(ទី១)​ (ស្ដេច​ប្រទា​ន​)​ស្រេ​​៥ជើង(ឯ)គម្រ្យាង ខ្ញុំបម្រើ– (នៅ)​ប្រមាណ​ជើងត្រាញ់ (ជា)​តង្វាយ​របស់​ម្រតាញ​រុទ្រ​​ នា​(ឱកាស)ឆ្លងប្រាសាទ​ព្រះគម្ដែងអញស្រីយសោធរវ្រឹឞទ្ធ្វជ (និង)ថ្វាយ​​(តង្វាយ​​ទាំង​នេះ​)​ដល់(ប្រាសាទ)​​ព្រះគម្ដែងអញស្រីរុទ្រស្វាមី​ ដ៏ជាបុណ្យ​របស់​ម្រតាញខ្លោញ​រុទ្រ។ (ខ្ញុំបម្រើ​មាន) ឃោ​លំ​វិនារាយន ឃោ​ជេន ឃោសិខាសក្ដិ ឃោកន្ហិ​ តៃ​កន្ទេង តៃឆ្នើម ​តៃភទ្រ ​តៃនៃ តៃកំមះ ​តៃ​សំ​អប់ តៃបំនង តៃប្រួត ​តៃកំព្រៅ។

(៥-១២) មហាសករាជឆ្នាំ​៨២០ នូវម្រតាញខ្លោញ​រុទ្រសុំព្រះរាជទាន​ព្រៃ​(និង)​ដី​ទំពួន​​(នៅ)ខេត្ត/តំបន់​បូព៌ាទិស​ ឱ្យដល់​ព្រះគម្ដែងស្រីរុទ្រស្វាមី។ (ព្រះបាទ​ស្រីយសោ​វម៌្ម​ទេវ​ទី១​ចេញ)ព្រះអាជ្ញា​(ត្រាស់)ប្រើ​ម្រតាញ​ស្រីវិក្រមាយុធ​(ជា)មន្ត្រីថ្នាក់ទី២ ទៅឱ្យ​អ្នក​ស្រុ​ក​​​ទាំង​បួន​ស្បថនិងដណ្ដឹងសួរពីទំហំដីទំពួន​ ដើម្បីសង់បង្គោល(ព្រំដី)ឱ្យដល់​ព្រះ​គម្ដែ​ង​​អញ​​រុទ្រស្វាមី។ បង្គោលដី​នៅទិសខាងកើត​ប្រសព្វនឹងរលំបេង បង្គោលដីខាងត្បូង​​ប្រសព្វ​នឹង​ត្រពាំង​ព្រាហ្មណ៍ បង្គោលដីខាងលិច​ដល់ផ្លូវទទឹង បង្គោលដីខាងជើង​ដល់​ផ្លូវ​ប្រសព្វ​​នឹង​សាធុបល្លីយ។ (អ្នកបម្រើនៅទីនោះមាន)​ឃោលំវិវិនយោ ឃោចន្ទ្រវល​ ឃោ​វន្វន ឃោមន្ទា តៃលង្គាយ តៃវិចិត្រ​ តៃគោលិ ​តៃតិថ៌ តៃ​មធុរា។ តង្វាយ​របស់​ម្រតាញ​ខ្លោញ​​រុទ្រ ​ថ្វាយ​ចំពោះ​​ប្រាសាទ​ព្រះគម្ដែង​អញ​ស្រី​យសោ​ធរ​​វ្រឹសទ្ធ្វជ (មាន)​ស្លា១​ចែង​(/ស្មែង) ដូង២ សំពត់​​(?)ស២។ (១២-១៥) ពុំអាចហៅអ្នកបម្រើព្រះដើម្បីប្រើ(ធ្វើការ)ដទៃ​(ផ្សេងឡើយ) ឱ្យ(ប្រើ)ជូន​ទឹក​និង​ឱ្យស្លាមហានវមីតែប៉ុណ្ណោះ។  អ្នក(បម្រើននៅ)ភទ្របត្តន​(ឯ)ខេត្ត/តំបន់ជើងភ្នំ​(មាន) ឃោកន្សិប ឃោកំព្រៅ ឃោកំបោរ តៃជានុស្រី តៃភទ្រ​ (និង)តៃ​បរោង (ទាំងប៉ុ​ន្មាន​នាក់)​នេះ គឺ​អ្នកថ្វាយស្លឹកព្នៅ​១០០០(សន្លឹក)​នៅខែមាឃ គឺ​ជា​អ្នកបម្រើព្រះ​របស់​ព្រាហ្មណ៍​​និង​អាចាយ៌្យ​ដែលនៅចាំស្ដាប់ព័ត៌មាន។ នូវអ្នកពុំធ្វើដូចរណ្ដាប់បូជានេះ អ្នកនោះ​ធ្លាក់​ទៅ​នរក​៧សន្ដាន ​ដរាបណាព្រះចន្ទ្រនិងព្រះអាទិត្យនៅតែមាន។

អត្ថបទដោយ៖ លោក ហ៊ុន ឈុនតេង

- Advertisement -spot_img

អត្ថបទជាប់ទាក់ទង

អត្ថបទផ្សេងទៀត

- Advertisement -spot_img

បណ្ដាញសង្គម

18,489FansLike
191,100FollowersFollow
17,500SubscribersSubscribe
- Advertisement -spot_img
error: Content is protected !!