រុក្ខជាតិខ្លះដែលដុះឯងក្នុងព្រៃ ឬនៅជាយភូមិ អាចប្រើការជាប្រយោជន៍ច្រើន ឬតិចអាស្រ័យដោយចំណេះប្រាជ្ញាមនុស្ស។ ចំណេះចេះដឹងយករុក្ខជាតិក្នុងបរិស្ថានជុំវិញខ្លួនមកប្រើការនេះ តែងកើតពីការសង្កេត ការចូលរួម និងការចែករំលែកបទពិសោធបន្តមករាប់ជំនាន់ពីដូនតា សម្រាប់បំពេញតម្រូវការក្នុងជីវភាព ឬក្នុងសហគមន៍។ ក្នុងន័យនេះគេមើលឃើញថា “ផ្អាវ” គឺជារុក្ខជាតិដុះក្នុងព្រៃ តែមានគុណប្រយោជន៍យ៉ាងច្រើនក្នុងសង្គមខ្មែរ។ ប្រយោជន៍ផ្សេងៗរបស់ផ្អាវ ដែលលើកមកបង្ហាញខាងក្រោមនេះ ភាគច្រើនគឺជាចំណេះ និងជំនាញរបស់អ្នកស្រុកស្រែចម្ការ អនុវត្តជាប្រចាំយ៉ាងសាមញ្ញក្នុងជីវភាពរស់នៅ ហើយបង្ហាញឱ្យឃើញច្បាស់ពីទំនាក់ទំនងរវាងមនុស្ស និងបរិស្ថាន។
ជាការពិតផ្អាវ គឺជាអម្បូររុក្ខជាតិតូចៗ ច្រើនសម្គាល់ឃើញដុះនៅតាមតំបន់ទំនាប ដុះនៅក្នុងដុប គម្ពោត ឬដុះលាយឡំនឹងកូនឈើតូចៗនៅក្នុងព្រៃ ហើយដើមរបស់វាមានកម្ពស់ជាមធ្យមប្រហែល១ម៉ែត្រ ទៅ២ម៉ែត្រ ឬអាចវែងជាងនេះទៅតាមអាយុកាលនិងសណ្ឋានដី។ បើក្រឡេកមួយភ្លែត ផ្អាវក៏មានលក្ខណៈទូទៅស្ទើរដូចកូនត្នោតដែរ ហើយឈ្មោះជាភាសាបរទេសគឺ Swamp Fan Palm ឬ Mangrove Fan Palm។ ចំពោះប្រយោជន៍កើតពីផ្អាវ គឺស្លឹក ធាង និងគម ដែលអ្នកស្រុកតែងយកទៅប្រើទាំងក្នុងការផលិតសម្ភារៈប្រើប្រាស់ផ្សេងៗ និងធ្វើជាបន្លែបរិភោគ ឬផ្នែកខ្លះគេប្រើផ្សំជាឱសថបុរាណផង។ ប្រយោជន៍ទាំងនោះ នឹងរៀបរាប់ដោយសង្ខេបដូចខាងក្រោម៖
ត្បាញកន្ទេល៖ ផ្អាវក៏អាចប្រើជាវត្ថុធាតុសំខាន់សម្រាប់ត្បាញកន្ទេលបាន ដែលគេហៅថា “កន្ទេលផ្អាវ”។ ផ្នែកដែលយកមកប្រើការក្នុងទីនេះគឺ “ធាង” របស់វា។ ប៉ុន្តែដើម្បីបានកន្ទេលផ្អាវនោះមកប្រើ គឺត្រូវឆ្លងកាត់ដំណាក់កាលច្រើន ចំណាយកម្លាំង និងការព្យាយាមយូរថ្ងៃ។ មិនតែប៉ុណ្ណោះ ការត្បាញកន្ទេលពីផ្អាវនេះ ក៏ពុំមែនចេះគ្រប់ស្រុកភូមិដែរ ដ្បិតសព្វថ្ងៃគេសង្កេតឃើញតែចាស់ៗរស់នៅក្នុងភូមិមួយចំនួនជុំវិញតំបន់អង្គរ ដែលបន្តត្បាញកន្ទេលផ្អាវសម្រាប់ប្រើប្រាស់តាមទម្លាប់ផង និងលក់ដូរសម្រាប់ភូមិស្រុកក្បែរខាង ឬលក់សម្រាប់អ្នកទេសចរណ៍ខ្លះផង។
ចំពោះដំណាក់កាលនៃការត្បាញកន្ទេលផ្អាវគឺ ដំបូងគេត្រូវយកធាងផ្អាវខ្ចីស្រស់ (ធាងចាស់ពុំប្រើការទេ) មកសម្អាតបន្លា រួចច្រៀកយកខាងពោះ១ចម្រៀក និងចំហៀង២ចម្រៀក ហើយបិតយកតែសំបកក្រៅឱ្យស្តើងល្មម និងមានទំហំចម្រៀកប៉ុនស្លឹកស្រូវ។
បន្ទាប់ពីបិតរួច គេហាលចម្រៀកធាងផ្អាវទាំងនោះឱ្យស្ងួតល្អ (ប្រែជាពណ៌ស) ទើបប្រមូលចង បាច់រក្សាទុកក្នុងម្លប់មួយអន្លើ។ កិច្ចការនេះគេច្រើនធ្វើក្នុងរដូវប្រាំង ដ្បិតងាយនឹងចេញចូលព្រៃកាប់ធាងផ្អាវផង និងងាយហាលសម្ងួតផង លុះដល់រដូវភ្លៀងទើបគេត្បាញកន្ទេល ព្រោះអាកាសធាតុពេលនោះអំណោយផល មិនបណ្តាលឱ្យចម្រៀកផ្អាវស្រួយបាក់។ បច្ចុប្បន្ន កន្ទេលផ្អាវក៏កាន់តែល្បីល្បាញនិងមានទីផ្សារច្រើនគួរសម ជាពិសេសកន្ទេលផ្អាវរបស់អ្នកភូមិរស់នៅឃុំលាងដៃ ស្រុកអង្គរធំ ខេត្តសៀមរាប ដែលកន្ទេលខ្លះអ្នកភូមិបានកែច្នៃត្បាញដោយជ្រលក់ពណ៌ផ្សេងៗ និងលើកគោមផងដែរ។ កន្ទេលផ្អាវមួយតម្លៃប្រហែល១០ម៉ឺន ទៅ១៥ម៉ឺនរៀល អាស្រ័យលើទំហំ និងការជ្រលក់ពណ៌។
(ប្រភព៖ នៅ សុភ័ក្រ្ត)
អន្សមផ្អាវ៖ អ្នកស្រុកក្នុងខេត្តមួយចំនួនដូចជាសៀមរាប កំពង់ធំ និងព្រះវិហារជាដើម តែងយក “ស្លឹកផ្អាវ” វេចនំ។ នំនោះគេហៅជាទូទៅថា “អន្សមផ្អាវ” ពោលគឺហៅតាមស្លឹកដែលយកទៅវេច។ ប៉ុន្តែចំពោះរូបរាងអន្សមផ្អាវ ពុំទ្រវែងដូចអន្សមជ្រូក ឬអន្សមចេកឡើយ ពោលគឺអន្សមផ្អាវជានំយ៉ាងសាមញ្ញវេចពីអង្ករដំណើប ខ្ទិះដូង(អ្នកខ្លះមិនប្រើខ្ទិះដូង) និងសណ្តែក ពុំមានប្រើស្នូលចេក ឬសាច់ជ្រូកឡើយ ហើយគេវេចដោយយកស្លឹកផ្អាវមកកេវខ្ចប់អង្ករ និងគ្រឿងផ្សំនោះ ដោយយកកន្ទុយស្លឹកស៊កទាញភ្ជិតឱ្យល្អ ចេញរាងស្ទើរដូចនំចាំង។ បន្ទាប់មកគេយកទៅស្ងោរចម្អិន ដូចអន្សមធម្មតា។ ប៉ុន្តែអ្នកស្រុកខ្លះក្នុងខេត្តកំពត ព្រៃនប់ ឬវាលរេញ ច្រើននិយមយកស្លឹកផ្អាវវេចអន្សមចេក ឬអន្សមជ្រូកជំនួសស្លឹកចេកជាធម្មតា ហើយគេពុំហៅថាអន្សមផ្អាវឡើយ ពោលគឺហៅតាមស្នូលនំខាងក្នុង។ បើនំមានស្នូលចេកគេហៅថានំចេក ឬអន្សមចេក បើនំនោះមានស្នូលសាច់ជ្រូក គេហៅថានំជ្រូក ឬអន្សមជ្រូក។
ចំពោះអ្នកស្រុកភាគខាងជើង តាមទម្លាប់គេតែងនាំគ្នាវេចអន្សមផ្អាវសម្រាប់ប្រើជារណ្តាប់ក្នុងកិច្ចពិធី និងសម្រាប់ទទួលភ្ញៀវក្នុងពិធីបុណ្យទានតូចធំក្នុងភូមិជាធម្មតា។ លើសពីនេះបើតាមអត្ថបទសិក្សារបស់នរវិទូឱ្យដឹងថា អ្នកស្រុករស់នៅតំបន់ភ្នំគូលែន ខេត្តសៀមរាប តែងវេចអន្សមផ្អាវសម្រាប់រៀបចំពិធីឡើងអ្នកតាប្រចាំឆ្នាំទៀតផង។ ពេលឡើងនោះ គេយកនំអន្សមផ្អាវទៅចងរាយគ្នានៅខ្ទមអ្នកតាក្នុងគំនិតថា នំនីមួយៗជាឃ្មុំមួយផ្លិត។ បើសាច់នំនោះរបូតពីស្លឹកផ្អាវធ្លាក់មកដីក៏មិនជាការអ្វី ព្រោះហាក់បីដូចជាឃ្មុំដែលគេយកបានផុតពីដើមមកដែរ។
គមផ្អាវ៖ គឺជាផ្នែកខាងគល់ផ្អាវ (ខ្លះហៅចុងផ្អាវ) ដែលមានបណ្តូល(គម)សាច់ខ្ចីខាងក្នុង ហើយគេអាចយកមកទទួលទានបានច្រើនរបៀបដូចជា ស្លកកូរ ស្លម្ជូរ និងធ្វើជ្រក់ជាដើម។ សព្វថ្ងៃនេះក៏មានអ្នកថ្មើរព្រៃខ្លះ នាំយកគមផ្អាវមកលក់ដោះស្រាយជីវភាពដែរ (រូបលេខ៩)។ មុននឹងយកទៅស្ល ឬជ្រក់ គេត្រូវកាប់យកផ្នែកខាងគល់ផ្អាវប្រវែងប្រហែលស្ទើរកន្លះម៉ែត្រ។ រួចយកទៅដុតនឹងរងើកភ្លើងមួយស្របក់ ទើបបកយកបណ្តូលខាងក្នុងមកចិត ឬកោសជាចំណិតស្តើងៗ។ ប៉ុន្តែអ្នកខ្លះនិយមចូលចិត្តគមផ្តៅស្រស់ ដោយបកយកតែបណ្តូលខ្ចីហើយចិតជាចំណិតស្តើងៗត្រាំទឹកមួយស្របក់ខ្លី ដើម្បីឱ្យសាបជាតិល្វីងខ្លះក៏បាន (រូបលេខ១០)។
ចំពោះសម្លគមផ្អាវ គេសង្កេតឃើញពុំខុសប្លែកពីសម្លកកូរ ឬសម្លម្ជូរផ្សេងឡើយ ទាំងគ្រឿងផ្សំ ត្រីសាច់ ឬរបៀបស្ល។ ប៉ុន្តែសម្លកកូរ ឬសម្លម្ជូរប្រើគមផ្អាវជាបន្លែ គឺមានរសជាតិល្វីងតិចៗ ស្រដៀងនឹងគមទន្សែ ឬកកូរត្នោតដែរ។ ដោយឡែក បើនិយាយពីជ្រក់ផ្អាវគឺជាអាហារមួយបែបប្លែកពីជ្រក់ដទៃ។ គេយកគមផ្អាវដែលដុតដូចរៀបរាប់ខាងលើ មកបកយកបណ្តូលខ្ចី រួចចិតជាចំណិតស្តើងៗដូចស្លដែរ។ ប៉ុន្តែគ្រឿងសម្រាប់ជ្រក់ដែលគេប្រើគឺមានប្រហុក និងស្លឹកទ្រមូងអាំង ហើយយកទៅដាក់ច្របល់ ឬយកស្លាបព្រាសង្កត់ឱ្យបែកសាច់ផ្អាវចូលជាតិជាមួយប្រហុក និងស្លឹកទ្រមូង។ ស្លឹកទ្រមូងអាំងនោះចេញជាតិជូរចូលជាមួយរសជាតិប្រហុក និងជាតិល្វីងតិចៗរបស់ផ្អាវ។ បែបនេះហើយ ទើបហៅថាប្លែកពីជ្រក់ដទៃដូចជាជ្រក់ត្រសក់ ឬជ្រក់ស្ពៃ ដែលត្រាំផ្អាប់យូរ។ ដោយឡែក ក្រៅពីប្រយោជន៍សំខាន់ៗរបស់ផ្អាវដូចរៀបរាប់យ៉ាងសង្ខេបខាងលើ រុក្ខជាតិនេះនៅអាចប្រើការបានច្រើនយ៉ាងទៀតដូចជា យកធាងធ្វើអំបោស យកស្លឹកធ្វើដួន និងផ្នែកខ្លះគេផ្សំប្រើជាឱសថបុរាណ។ ចំពោះអំបោសធាងផ្អាវ គេកាប់យកធាងផ្អាវពីគល់វាមក ហើយសម្អាតបន្លាចេញ និងច្រៀកកាត់ស្លឹកចេញ ទុកតែទ្រនុងស្លឹក រួចហាលឱ្យស្ងួតចងជាបាច់ប្រហែលបួនដប់ធាងក៏កើតជាអំបោស ដែលអាចប្រើសម្រាប់បោសធ្លាផ្ទះ ឬសម្អាតពីងពាងជាដើម។ ចំណែកឯការយកស្លឹកទៅដេរធ្វើជាដួន គឺពុំខុសអ្វីពីការធ្វើដួនស្លឹកត្នោតឡើយ ពោលគឺយកស្លឹកផ្អាវមកដេរភ្ជិតលើគ្រោងឫស្សីមានសណ្ឋានដូចសាជី។ រីឯការប្រើសម្រាប់ជាឱសថបុរាណ អ្នកភូមិខ្លះបញ្ជាក់ថា គេយកដើមផ្សំជាមួយរុក្ខជាតិដទៃសម្រាប់ព្យាបាលរបេង ឫសផ្អាវផ្សំជាមួយរុក្ខជាតិផ្សេងៗទៀត សម្រាប់ជាថ្នាំរក្សាគភ៌។ ប៉ុន្តែយ៉ាងណាក្តី គុណប្រយោជន៍ចុងក្រោយរបស់ផ្អាវនេះ ហាក់ពុំសូវទូលំទូលាយឡើយ៕
អត្ថបទដោយ៖ ហៀន សុវណ្ណមរកត
