ភ្នំបាយ៉ងស្ថិតនៅក្នុងស្រុកគិរីវង់ ខេត្តតាកែវ ជាប់នឹងព្រំដែនវៀតណាមប្រហែល២០គ.ម. និងមានចម្ងាយពីទីរួមខេត្តតាកែវប្រហែល៤០គ.ម.។ នៅលើកំពូលភ្នំដែលមានកម្ពស់ប្រហែល៣០០ម៉ែត្រនេះ គេបានសាងជាប្រាសាទដូចដែលយើងឃើញសព្វថ្ងៃនេះ។ គេសន្មតថាកំពូលភ្នំនេះជាស្ថានរបស់ទេព។
ប្រាសាទនេះមានឈ្មោះដើមថា “សិវបុរ” (ក្រុងរបស់ព្រះឥសូរ)។ ប្រាសាទនេះត្រូវបានសាងចាប់ពីស.វ.ទី៧ ពោលគឺចាប់ផ្ដើមសាងនៅក្នុងរាជ្យរបស់ព្រះបាទឦសានវរ្ម័នទី១ ដើម្បីឧទ្ទិសដល់ព្រះឥសូរ ហើយមានការបន្តសាងនៅរាជ្យស្ដេចក្រោយៗទៀតរហូតដល់ស.វ.ទី១២។
ប្រាសាទនេះមានសិលាចារឹកច្រើនជាភាសាខ្មែរ និងសំស្ក្រឹត ដែលចាប់ផ្ដើមចារពីស.វ.ទី៧ រហូតដល់ស.វ.ទី១២ ដែលមានលេខចុះបញ្ជីដូចជា K. 13, K. 14, K. 483, K. 850, K. 851, K. 852, K. 853, K. 854។ ខ្ញុំសូមសង្ខេបខ្លះៗទាក់ទងនឹងសិលាចារឹកខ្លះដូចខាងក្រោម។
សិលាចារឹកចុះបញ្ជីលេខ K. 13 និយាយអំពីការតម្កល់ “សិវបាទ” នៅលើកំពូលភ្នំដោយព្រាហ្មណ៍ម្នាក់ឈ្មោះ “វិទ្យាពិន្ទុ (Vidyābindu)” និងសាងស្រះទឹក២។ នេះប្រហែលជាគំនិតនៃការគោរពជំនឿលើ “សិវបាទ” ដោយរៀបរាប់អំពី “សិវបាទ” នៅហរិទ្វារដែលស្ថិតនៅភ្នំហេមពាន្ត។
សិលាចារឹកចុះបញ្ជីលេខ K. 483 និយាយអំពីឈ្មោះ “ឧត្បន្នេស្វរ” (Utpannesvara) ដែលប្រហែលជាលិង្គតំណាងឱ្យអំណាចរបស់ព្រះឥសូរ។ K. 14 ចារនៅឆ្នាំ៨៧៨ ក្នុងរាជ្យរបស់ព្រះបាទឥន្ទ្រវរ្ម័នទី១ និយាយថានៅក្នុងក្រុងសិវបុរ “ស្ដេចនៃកម្ពុជា” បានធ្វើអំណោយដល់ទេព។ ពាក្យ “កម្ពុជា” នេះប្រហែលជានិយាយលើកដំបូងនៅក្នុងសិលាចារឹកខ្មែរ។
សិលាចារឹកចុះបញ្ជីលេខ K. 850 ចារឹកនៅស.វ.ទី១២ ក្នុងរាជ្យរបស់ព្រះបាទធរណិន្ទ្រវរ័្មនទី១ និយាយអំពីតង្វាយចំពោះប្រាសាទព្រះសិវបុរមានអង្ករសម្រាប់បុណ្យសង្ក្រាន្ត នារីកិនគ្រឿងក្រអូប បុរសជាអ្នកបម្រើបុណ្យសង្ក្រាន្ត ដោយបែងចែកការងារតាមវេនខ្នើត និងរនោច។
សិលាចារឹកចុះបញ្ជីលេខ K. 851 ចារឹកនៅសម័យមុនអង្គរស.វ.ទី៧ មានពីរបន្ទាត់គឺ៖ ១- អាគ្នេយ៍ ២- ឱជៃមិណយេស្វាហា ជាពាក្យសូត្របួងសួងដល់មហាឥសី ជៃមិណី ដែលល្បីល្បាញខាងវិជ្ជាតារាសាស្ត្រ។ សិលាចារឹកចុះបញ្ជីលេខ K. 852 ចារឹកនៅឆ្នាំ១០២៩មហាសករាជ ត្រូវនឹងឆ្នាំ១១០៧គ.ស. និយាយដល់កាលព្រះបាទធរណិន្ទ្រវរ្ម័នទី១ ឡើងសោយរាជ្យរួចហើយ ទ្រង់បានប្រតិស្ថាន ព្រះស្រីភទ្រេស្វរាស្រម នៅឯប្រាសាទ ព្រះសិវបុរ។ ទ្រង់បានថ្វាយព្រះជំនូនដល់ព្រះស្រីភទ្រេស្វរាស្រម និងស្រុកស្រីភទ្រេស្វរាស្រម ជាមនុស្សបម្រើនៅទីនោះជាពីរក្រុមតាមវេនខ្នើតននិងរនោច ព្រមទាំងស្រែសម្រាប់ព្រាហ្មណ៍ជាស្មឹង ខែខ្នើត៥ ខែរនោច៥។
អត្ថបទដើម៖ លោក ញឹម សុធាវិន្ទ
