ពើងគំនូរ គឺជាផ្ទាំងថ្មភក់ដ៏ធំដែលមានទីតាំងស្ថិតនៅភាគខាងកើតនៃជើងភ្នំគូលែនដែលគេស្គាល់យ៉ាងច្បាស់ស្ថិតក្នុងសម័យអង្គរ។ សព្វថ្ងៃនេះភ្នំគូលែនត្រូវបានបង្កើតឡើងជាឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តមភ្នំគូលែនក្នុងភូមិសាស្ត្រភូមិត្រពាំងទឹម ឃុំតាសៀមស្រុកស្វាយលើ ខេត្តសៀមរាប។ ពើងគំនូរ គឺជាបណ្តុំនៃបុរាណស្ថានជាច្រើនដែលស្ថិតនៅក្បែរៗគ្នាដូចជា អ្នកតាត្រចៀកធំ អ្នកតាដេកផ្អែង ប្រាសាទស្វាយលើ និងពើងថ្មជាច្រើនជាដើម។ តំបន់ពើងគំនូរ ជាទីតាំងស្ងាប់ស្ងាត់ ងាយស្រួលសម្រាប់ការធ្វើតបធម៌ ដ្បិតទីតាំងនេះសំបូរដោយពើងថ្មជាច្រើននៅជុំវិញ ដែលមនុស្សមកទីជិតឆ្ងាយ ជាពិសេសតាឥសីឬតាជី និងយាយជី បានមកធ្វើតបធម៌នៅទីនេះ។ ក្នុងសិលាចារឹកបង្ហាញ ថាទីតាំងនេះត្រូវបានគេប្រើជា អាស្រមឥសីក្នុងសតវត្សទី១២ ដើម្បីធ្វើតបធម៌។ មួយវិញទៀត តំបន់នេះក៏បានបន្សល់នៅភស្តុតាងសិល្បៈជាច្រើន ឆ្លាក់ជារូបទេពក្នុងព្រហ្មមញ្ញាសាសនា គំនូរពណ៌ផ្សេងៗ និងផ្ទាំងសិលាចារឹកជាដើម ដែលបានឆ្លាក់នៅលើថ្មភ្នំឬពើងថ្មដូចជា៖
១. ចម្លាក់ព្រះគណេសដៃ៨ មានទទឹង១៤២សង់ទីម៉ែត្រ កំពស់១៥៦សង់ទីម៉ែត្រ មានដៃ៨ ភ្នែក៣ ដៃស្តាំកាន់រន្ទះ, ភ្លុក, ផ្កាឈូក, ដំបងដៃឆ្វេងមានកាន់ផ្កាឈូក ឆ្លាក់នៅចន្លោះថ្ម។ ចម្លាក់នេះត្រូវបានឆ្លាក់ដោយយកចិត្តទុក្ខដាក់ និងជាស្នាដៃមានលក្ខណៈផ្ខិតផ្ចង់(រូបលេខ២)។ នៅជាប់រូបព្រះគណេសមានរូបលិង្គ៣ តម្កល់ក្នុងស៊ុំមួយ ឆ្លាក់មិនទាន់រួច ចម្លាក់ទាំងនេះឆ្លាក់ទល់មុខនិងចម្លាក់ព្រះវិស្ណុផ្ទុំ។
២. ព្រះវិស្ណុផ្ទុំ មានបណ្តោយ៣ម៉ែត្រ កំពស់១៨០ម៉ែត្រនៅលើនាគ ដៃកាន់ព្រះខ័ន ព្រះនាងលក្ស្មីកាន់ផ្កាឈូក ព្រះព្រហ្មដៃ៤។ មានស្លាកស្នាមដាប់សម្រាប់ការពារទឹកហូរ និងមានសំណង់ឈើតូចមួយសម្រាប់ការពាររូបចម្លាក់នេះ។ ចម្លាក់នេះនៅទល់មុខនឹងចម្លាក់ព្រះគណេសដៃ៨។ ចម្លាក់ព្រះវិស្ណុបានឆ្លាក់នៅលើបំណែកថ្មដែលបែកចេញពីថ្មនៃព្រះគណេសតាំងពីមុនឆ្លាក់មកម្លេះ មានន័យថាចម្លាក់នេះស្ថិតនៅចន្លោះថ្ម២ដុំ។
៣. គំនូរត្រីពណ៌ក្រហម នៅផ្នែកមួយទៀតនៃពើងថ្ម ដែលមានចម្លាក់ព្រះគណេស នោះ មានគំនូរត្រីពណ៌ក្រហមព្រាលៗពេលខ្លះអាចមើលមិនឃើញ។ មានប្រវែង១ម៉ែត្រ តើរូបនេះមិនច្បាស់ពីអាយុកាលប៉ុន្មាននោះទេ? ទីតាំងនេះមានស្លាកស្នាមដាប់ថ្មផ្នែកខាងលើកុំឱ្យទឹកហូរចូលក្រោមពើង ជាទីតាំងដែលអាចស្នាក់នៅ និងធ្វើពិធីបាន។
៤. ចម្លាក់ព្រះទេវៈសំខាន់ៗ និងសិលាចារឹក ផ្ទាំងចម្លាក់ត្រង់នេះជាចម្លាក់ដែលសំខាន់ជាងគេដែលមានសាច់រឿងជាច្រើនឆ្លាក់ចូលគ្នា។ នៅផ្នែកខាងលើនៃរូបចម្លាក់ទាំងនេះមានស្លាកស្នាមនៃសំណង់ឈើ។ ចម្លាក់នេះយើងអាចបែងចែកជា៣ក្រុម គឺរូបកណ្តាល ចម្លាក់ខាងឆ្វេង និងខាងស្តាំ។ រូបកណ្តាលមានចម្លាក់ទេវៈធំ៤ រូបលេខ១ពីខាងឆ្វេង មានកាន់ដំបងដែលមានរូបត្រីសូរ ជាទេព? ទី២ព្រះឥសូរមានព្រះនេត្រ៣ ដៃហាក់មានកាយវិការរាំ ទី៣ជារូបព្រះវិស្ណុមានព្រះហស្ថ៤ ទី៤ជាទេវៈ?កាន់ដំបង។ ផ្នែកនៅចន្លោះទេពទាំង៤នោះមានទេវៈភេទស្រី៣អង្គ រូបលេខ១មានកំពស់ត្រឹមចង្កេះបំពេញដោយផ្នែកខ្លះបំពេញឡើងវិញពីស៊ីម៉ង់ដ៍ អាចជាមហេសីនៃទេព? រូបទី២ជាមហេសីព្រះឥសូរ រូបទេពស្រីទី៣ មានដៃ៤ ជាមហេសីព្រះវិស្ណុ។ នៅចន្លោះផ្នែកខាងក្រោមនៃរូបមានរូបពួកព្រាហ្មណ តូចៗ ៧អង្គ រូបព្រាហ្មទី៥ ដែលនៅចន្លោះព្រះវិស្ណុ និងមហេសី មានចារឹក ពាក្យថា (ព្រះសិវសោម) ព្រះសិវសោម ជាព្រះរាជគ្រូនៃព្រះបាទឥន្ទ្រវរ្ម័នទី១ នេះបើ យោងតាមរយៈសិលាចារឹកស្តុកកក់ធំ K.235។ សងខាងនៃចម្លាក់ក្រុមនេះមានរូបតោ២នៅសងខាង។ ចម្លាក់ផ្នែកខាងឆ្វេង រឿងព្រះវិស្ណុយោនយកកំណើតជាមនុស្សតឿ។ ព្រះវិស្ណុផ្ទុំលើនាគ លើសមុទ្រទឹកដោះមានព្រះព្រហ្ម និងព្រះនាងលក្ម្សី។ ចម្លាក់ព្រះគណេសគង់លើដំរី ព្រះស្គន់គង់លើហង្ស និងព្រះគង់លើតោ?។ នៅផ្នែកខាងស្តាំនៃក្រុមចម្លាក់ ដែលអាចចែកជា៣ដែរ រូបទេពភេទប្រុស ដែលមានលក្ខណៈដូចជាព្រះមហាក្សត្រ រូបព្រាហ្មម្នាក់ឈរកណ្តាល កាន់ត្រីសូរ រូបទេពស្រី ឬមហេសីព្រះមហាក្សត្រដែលឆ្លាក់ក្នុងស៊ុំដូចហោជាង។ ជាទេវៈស្រីប្រុស ឬជាព្រះមហាក្សត្រណាមួយ។ ផ្នែកខាងក្រោមនៃចម្លាក់នោះមានសិលាចារឹកមួយ K.176 ក្នុងនេះផងដែរ ហៅថាពើងកេងកង (មិនហៅពើងគំនូរនោះទេ?) ចារជាភាសាសំស្ក្រឹត មាន១៧បន្ទាត់។ សិលាចារឹកនេះ ចារនៅឆ្នាំ៩៩៦ស.ក ត្រូវនឹង១០៧៤គ.ស ក្នុងរាជព្រះបាទហស៌វរ្ម័នទី៣(១០៦៦-១០៨០គ.ស) សោយរាជ្យបន្ទាប់ពីព្រះបាទឧទយាទិយ្យវរ្ម័នទី២(១០៥០-១០៦៦គ.ស) ដែលត្រូវជាបុត្រនៃព្រះបាទសូរ្យវរ្ម័នទី១(១០១០-១០៥០គ.ស)។
៥. ចម្លាក់ កំពស់៤ម៉ែត្រ ទទឹង២,៥ម៉ែត្រ រូបឆ្លាក់មិនទាន់រួច ដែលស្ថិតនៅពើងថ្មមួយទៀតនៅខាងត្បូង។
៦. អ្នកតាដេកផ្អៀង នៅភាគខាងជើងនៃពើងគំនូរប្រមាន៥០០ម៉ែត្រ មានទឹកហូរដែលមានចម្លាក់ព្រះវិស្ណុផ្ទុំលើនាគ ក៏មានទំនាក់ទំនងនិងពើងគំនូរផងដែរ។ តាមរយៈការសិក្សាសនេះ យើងអាចយល់ឃើញថាទីតាំងនេះជាកន្លែងសំខាន់មួយ ជាអាស្រមនៃព្រះរាជគ្រូរបស់ព្រមហាក្សត្រ។ ដែលអាចសាងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១០៧៤គ.ស។ តែទីតាំងនេះក៏មានទំនាក់ទំនងនិងព្រះរាជគ្រូនៃព្រះមហាក្សត្រមុនៗផងដែរ។ ដូចជាមានសិលាចារឹកចារពីឈ្មោះព្រាហ្មសិវសោម ដែលជាព្រះរាជគ្រូរបស់ ព្រះបាទឥន្ទ្រវរ្ម័ន ចុងស.វទី៩ តើនេះអាចជាទីតាំងចាស់នៃសិវៈស្រម ក្នុងសម័យនោះដែរទេ? ក្រោយមកព្រាហ្មផ្សេងៗបានប្រតិបត្តិជាបន្តបន្ទាប់ និងបានកសាងចម្លាក់ ទីសក្ការៈនាស.វទី១១គ.ស។ រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះក៏នៅតែមានប្រជាជនទៅគោរពបូជាជាបន្តបន្ទាប់។ ទីតាំងនេះស្ថិតក្នុងឧទ្យានជាតិ ព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលែន» មានសក្តានុពលសម្រាប់វិស្ស័យទេសចរណ៍ និងធម្មជាតិ។
តាមរយៈការសិក្សាសនេះ យើងអាចយល់ឃើញថាទីតាំងនេះជាកន្លែងសំខាន់មួយ ជាអាស្រមនៃព្រះរាជគ្រូរបស់ព្រមហាក្សត្រ។ ដែលអាចសាងក្នុងអំឡុងឆ្នាំ១០៧៤គ.ស។ តែទីតាំងនេះក៏មានទំនាក់ទំនងនិងព្រះរាជគ្រូនៃព្រះមហាក្សត្រមុនៗផងដែរ។ ដូចជាមានសិលាចារឹកចារពីឈ្មោះព្រាហ្មសិវសោម ដែលជាព្រះរាជគ្រូរបស់ ព្រះបាទឥន្ទ្រវរ្ម័ន ចុងស.វទី៩ តើនេះអាចជាទីតាំងចាស់នៃសិវៈស្រម ក្នុងសម័យនោះដែរទេ? ក្រោយមកព្រាហ្មផ្សេងៗបានប្រតិបត្តិជាបន្តបន្ទាប់ និងបានកសាងចម្លាក់ ទីសក្ការៈនាស.វទី១១គ.ស។ រហូតមកដល់ពេលបច្ចុប្បន្ននេះក៏នៅតែមានប្រជាជនទៅគោរពបូជាជាបន្តបន្ទាប់។ ទីតាំងនេះស្ថិតក្នុងឧទ្យានជាតិ ព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលែន» មានសក្តានុពលសម្រាប់វិស្ស័យទេសចរណ៍ និងធម្មជាតិ។
—————————————–
Peuong Kumnu: Peuong Kumnu or The Caves of Kumnu is a sandstone boulder Located in the eastern foothill of Phnom Kulen or Kulen Mountain that well known in Angkor period. Today, it established as Preah Jayavarman-Norodom Phnom Kulen National Park in Trapeang Tim village, Ta Siem commune, Svay Leu district, Siem Reap province. Peung Kom Nuo is a complex of many archeological sites such as Nak Ta Trachiek Thom, Nak Ta Dek Phaeng, Svay Leu temple, and many caves etc. Peung Kom Nuo compound is a quiet place, easy for meditating, because this place is full of caves around which people from difference places specially hermits come here and spend most of their time in prayer and meditation. According on the inscriptions indicate that this area was used as hermitage in the 12th century.
In addition, the area is also home of many artistic evidence of Brahmanism deities, rock paintings and inscriptions carved on the rock. These rocks are adorned with beautiful bas-relief carvings that depict an eight-armed Ganesh, Vishnu reclining on Ananda, Vishnu and Garuda, and a fantastic piece with Vishnu, Shiva and a host of other divas and followers. A part of the Peung Kom Nuo contains an inscription K.176, in which it is also called Peung Keng Kang (not called Peung Kom Nuo?) inscribed in Sanskrit with 17 lines dated in 996 BC, corresponding to 1074 AD in the reign of King Hasavarman III (1066-1080AD), after King Udayadiyavarman II (1050-1066 AD), who was the son of King Suryavarman I (1010-1050AD). Moreover, these sites were painted on rockshelter containing red painting depicting animals and other abstract figures but none can be regarded as securely dated at this point.
Through this study, we can understand that this location is an important place as the hermitage of the King’s master. Which can be built during the year 1074 AD. But this location is also related to the master of previous kings. For example, there is an inscription from the name of Brahma Sivasom, the master of King Indravarman in the late 9th century. Could this be the old location of Siva Sram in that period? Later, various Brahmins continuously practiced and built shrines in the 11th century AD. Today, people continue to worship at the area. This location is located in Preah Jayavarman-Norodom National Park “Phnom Kulen” has potential for tourism and nature.
អត្ថបទដើម៖ លោក លឹម វណ្ណច័ន្ទ
