ព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជាមានតំបន់ការពារធម្មជាតិជាច្រើនកន្លែង ដែលត្រូវបានកំណត់ដោយព្រះរាជក្រឹត្យ ចុះថ្ងៃទី១ ខែវិច្ឆិកា ឆ្នាំ១៩៩៣ ។ ឧទ្យានជាតិព្រះជ័យវរ្ម័ន-នរោត្តម «ភ្នំគូលែន» ជាផ្នែកមួយនៃតំបន់ការពារធម្មជាតិ ដែលមានផ្ទៃដីសរុបចំនួន ៣៧៥០០ហិចតា និងមានតួនាទីសំខាន់ក្នុងការរក្សាលំនឹងបរិស្ថាននៅតំបន់អង្គរ ដោយសារប្រភពធនធានធម្មជាតិ ព្រៃឈើ ប្រភពទឹក និងជីវចម្រុះ ដែលមាននៅទីនោះ ។ ក្នុងនោះភ្នំគូលែនជាទីតាំងប្រវត្តិសាស្ត្រដ៏សំខាន់មួយ ដែលបានរក្សាទុកនៅមរតកវប្បធម៌ជាច្រើន និងជាអតីតរាជធានីរបស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ។ មានប្រាសាទបុរាណជាច្រើន ដោយរួមទាំងចម្លាក់នៅបាតស្ទឹង ព្រមទាំងមរតកវប្បធម៌ផ្សេងៗទៀតដែលមាននៅទីនោះ ដោយពុំទាន់បានសិក្សា និងផ្សព្វផ្សាយពេញលេញនៅឡើយ ។
ហេតុអ្វីបានជាព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី២ ជ្រើសរើសភ្នំគូលែនជារាជធានី? ជាទូទៅ ការកសាងរាជធានីច្រើនតែធ្វើឡើងនៅលើទីតាំងដែលធ្លាប់មានមនុស្សរស់នៅ និងជាទីតាំង ដែលមានសក្តានុពលពីធម្មជាតិ ព្រមដោយជំនឿផងដែរ។ ក្រៅអំពីរចនាសម្ព័នទីក្រុង និងប្រាសាទបុរាណ តើភ្នំគូលែនមានសំណល់អ្វីផ្សេងទៀត?
តំបន់ភ្នំគូលែន ក៏មានគំនូរក្នុងរូងភ្នំផងដែរ ។ គួរឱ្យកត់សម្គាល់ដែរថា គំនូរត្រូវបានមនុស្សប្រើប្រាស់ជាយូរណាស់មកហើយ តួយ៉ាងដូចជាគំនូរនៅរូងភ្នំ Lascaux ប្រទេសបារាំង ដែលមានអាយុកាលចន្លោះ ៣៥០០០ឆ្នាំ-១០០០០ឆ្នាំ ហើយដែលជាគំនូរក្នុងរូងភ្នំដ៏ចំណាស់។ ទន្ទឹមនឹងនោះ នៅតំបន់អាស៊ីក៏មានគំនូរនៅតាមរូងភ្នំផងដែរ ឧទាហរណ៍ដូចជា គំនូរនៅប្រទេសថៃ ដែលជាគំនូរលាបពណ៌ក្រហមដែលបង្ហាញអំពីមនុស្សបាញ់ព្រួញ និងសត្វឆ្កែ ដែលគេបានកំណត់អាយុចន្លោះ ៤០០០ ទៅ២៥០០ ឆ្នាំមុនពេលបច្ចុប្បន្ន។ ក្នុងប្រទេសកម្ពុជា គេបានរកឃើញគំនូរនៅពើងគំនូរ ភ្នំក្រវ៉ាញ នៅពើងគំនូរ និងពើងតាខាបនៅភ្នំគូលែន។ គំនូរនៅតាមរូងភ្នំក៏ធ្លាប់បានសិក្សាដោយលោក ហេង ថាន។ ក្នុងនោះ លោកអ្នកបានបង្ហាញគំនូរនៅតាមពើងមួយចំនួនដែលនៅតាមចង្កេះភ្នំគូលែន ដូចជាពើងកោប ពើងវាលព្រះបាទ ពើងដៃរា ពើងគំនូរ និងពើងល្អាងធំ។
ពើងតាខាប ស្ថិតនៅក្នុងភូមិថ្មី ឃុំខ្នងភ្នំ ស្រុកស្វាយលើ ខេត្តសៀមរាប ដែលមានចំនុចនិយាមការ X= 404640 Y= 1496523។ ពើងតាខាប ជាប្រភេទថ្មភក់ ដែលជាថ្មមួយដុំធំ មានទំហំប្រមាណ២០ម៉ែត្រ រីកធំផ្នែកខាងលើ និងរាងតូចនៅផ្នែកខាងក្រោម ដែលអាចឱ្យមនុស្សជ្រកបាន និងមានពើងថ្មនៅក្បែរនោះជាច្រើនផងដែរ។ យើងបានប្រទះឃើញស្នាមគំនូរពណ៌ក្រហមព្រៀលៗនៅពើងតាខាបនេះ។ គំនូរទាំងនោះមានភាពរលប់ ហើយនៅសល់ស្នាកស្នាមតែបន្តិចបន្តួចប៉ុណ្ណោះ។ ជាការកត់សម្គាល់ គំនូរទាំងនេះស្ថិតនៅ លើជញ្ជាំងថ្ម ក្បែររូបចម្លាក់ព្រះគណេសដែលជាចម្លាក់ថ្មី។ បច្ចុប្បន្នទីតាំងនេះ គឺជាទីតាំងសំណាក់ធម៌ ។
គំនូរនៅពើងតាខាបរួមមានបង្ហាញអំពី រូបមនុស្ស និងរូបសត្វ ៖
១. រូបមនុស្ស ឈរ មានកម្ពស់ប្រមាណ៣៥ស.ម។ ផ្នែក ក្បាលជាគំនូសរង្វង់ៗច្រើនជាន់ ពីតូចមកធំ។ ដងខ្លួនលាបពណ៌ក្រហមពេញ ដៃខាងឆ្វេងមានស្នាមជាម្រៀម៣ និងខាងស្នាំមើលមិនឃើញម្រាមទេ ចំណែកជើងទាំងពីរឈរស្របគ្នាត្រង់។
២. រូបសត្វ ប៉ុន្តែហាក់មិនមានរូបរាងដែលអាចកំណត់ ច្បាស់លាស់ថា ជាសត្វអ្វីនោះទេ? តាមរយៈទម្រង់នោះ គឺប្រហែលជារូបសត្វពាហនៈ ឬអាចជាសត្វគោ? ដែលមានទំហំប្រមាណ ៣០ស.ម និងឈរនៅពីមុខរូបមនុស្ស។ ក្នុងនោះដែរ ជើងក្រោយទាំងពីរ ដែលមានម្រាមជើង២ និងកន្ទុយ គឺអាចនៅកំណត់បានច្បាស់។ ដោយឡែក ផ្នែកខាងមុខរលប់ខ្លាំង និងពិបាកកំណត់រូបរាងថាជាអ្វី (រូបលេខ៤) ។ ដោយឡែក គំនូរត្រង់នេះ តើអាចនឹងបង្ហាញអំពីទំនាក់ទំនងរវាងមនុស្ស និងការសត្វចិញ្ចឹមដែរឬទេ?
៣. រូបភាបជារង្វង់មូល(រូបលេខ៥) ដែលមានទម្រង់ពីតូចទៅធំ ប្រមាណជាទំហំ១០ស.ម ក៏ប៉ុន្តែគ្មានដៃជើងនោះទេ ដែលទំហំនេះប្រហាក់ប្រហែកគ្នា និងរូបក្បាលមនុស្សដែលបានបញ្ជាក់ក្នុងចំណុចទី១។ នៅមានស្នាកស្នាមគំនូររូបផ្សេងៗនៅក្បែរនោះផងដែរ តែមិនអាចមើយល់ថាជារូបអ្វីនោះទេ? ត្រង់ចំណុចត្រង់នេះអាចជាការប្រសើរណាស់ ប្រសិនបើរូបគំនូរទាំងនេះអាចនឹងបានសិក្សា និងថតរូបដោយប្រើប្រាស់បច្ចេកទេសទំនើប ឬតួយ៉ាងដូចជាបច្ចេកទេសដែលធ្លាប់ប្រើប្រាស់ដើម្បីថតរូបគំនូរ នៅប្រាសាទអង្គរវត្តជាដើម។
៤. ក្រៅពីរូបគំនូរ នៅផ្ទៃខាងក្រោមក្បែរគំនូរនោះ មានស្នាកស្នាមរន្ធមូលតូចៗជាច្រើន ហើយរន្ធដែលធំជាងគេមានទំហំប្រមាណ១០ស.ម(រូបលេខ៦)។ រន្ធនេះមិនមែនជារន្ធដែលកើតឡើងដោយសំណឹកថ្មនោះទេ ប៉ុន្តែបានបង្កើតដោយមនុស្ស ។ ដោយឡែក មិនមានពត៌មានអំពីតួនាទីនៃរន្ធទាំងនោះទេ? តើរន្ធទាំងនេះមានទំនាក់ទំនងនឹងគំនូរ ដែរឬទេ?
សរុបសេចក្តីមក ទីតាំងគំនូរនេះមិនទាន់មានការសិក្សាស្រាវជ្រាវ បែបវិទ្យាសាស្ត្រនៅឡើយទេ។ តាមរយៈបច្ចេកទេសគូរ អាចកំណត់ថាគំនូរទាំងនេះមានអាយុចំណាស់។ ស្នាកស្នាមដែលជារង្វង់ៗទាំងនេះធ្លាប់បានបង្ហាញនៅលើខ្អម ឆ្នាំង សម័យបុរេប្រវត្តិសាស្ត្រ។ ចំពោះសំនួរថាតើគំនូរទាំងនេះបានគូរតាំងពីពេលណា? តើវាស្ថិតនៅក្នុងសម័យស្របគ្នានឹងការតាំងទីព្រះរាជវាំងនៅលើភ្នំគូលែន ឬមានវ័យចំណាស់ជាង? យើងសង្ឃឹមថាសំនួរទាំងនេះនឹងអាចស្រាយបំភ្លឺនៅពេលណាដែលគំនូរទាំងនេះ បានសិក្សាស្រាវជ្រាវច្បាស់លាស់។ លើសពីនេះ ការសិក្សានឹងផ្តល់សារសំខាន់បន្ថែមទៅលើសិល្បៈគំនូររូងភ្នំ ដែលកម្ររបស់កម្ពុជា។
—————————————————————————
Rock painting in the cave of Perng Ta Khab, Kulen Mountain
Cambodia has significantly reserved forests. Among those, Preah Jayavarman Norodom National Park of Phnom Kulen (37500 ha) is helping to maintain the environment in the area and also Angkor Park. It is not only the Nation Park but also an important historical direction as it was an ancient city in the reign of King Jayavarman II. The temples and carvings on the bottom of the river are vital and draw very much attention from the tourists. Besides, there are rock paintings that have been found in the area. Remarkably, an ancient rock painting has been found in Lascaux, France which could be dated to 35000-10000 years.
In Cambodia, rock paintings have been found in Kravanh Mountain (Perng Kumnou), Kulen mountain (Perng Kumnou and Perng Ta Khab). Additionally, there are some more rock paintings on the foot of Kulen mountain, Perng Kob, Perng Veal Preah, Perng Aira, Perng Kumnou and Perng Laang Thom. Although there are significant rock paintings in Kulen mountain, rock painting in the cave of Perng Ta Khab will be described.
Perng Ta Khab (Rock shelter) is located in Tmei village, Khnang Phnom commune, Svay Loeu district, Siem Reap province. In this shelter, rock paintings of red pigment have been found. Unfortunately, the red pigment could not maintain but fade away which is hardly providing a clear picture. Few figures could be read.
Firstly, a standing figure of a man in 35cm height. The head was drawing with several layers of circles from smaller to bigger size. The body was painted in red pigment. The left hand has 3 figures. However, the right hand has no finger.
Secondly, the figure of an animal or maybe the cow as it has shown the legs and the tail. It is about 30cm and standing in front of a human.
Thirdly, the layer of circles is about 10cm in diameter. However, the size is similar to the head of a man mentioned in the first point.
Fourth, besides the paintings, there are many small holes below the paintings. It is not known the function of these holes.
In conclusion, rock painting in Perng Ta Khab has not been scientifically studied. However, according to the painting technique, they might be ancient paintings. The lines and especially the circles’ designs have been found on pre-historical ceramics. Accordingly, scientific study on these rock paintings is important to provide the date to rarely rock paintings and the site.
អត្ថបទដើម៖ លោក លឹម វណ្ណច័ន្ទ
