ប្រាសាទនាងខ្មៅ ខេត្តតាកែវ

ប្រាសាទនាងខ្មៅមានទីតាំងស្ថិតក្នុងវត្តនាងខ្មៅ ភូមិចារ ឃុំរវៀង​​ ស្រុកសំរោង ខេត្តតាកែវ។ សព្វថ្ងៃ ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គ២ធ្វើអំពីឥដ្ឋ លំអដោយគ្រឿងស្ថាបត្យកម្មជាថ្មភក់ពណ៌ប្រផេះ និងមានគំនូរផាត់ពណ៌នៅលើផ្ទៃជញ្ជាំងខាងក្នុងទៀតផង។ តាមឯកសារលោក E. Lunet de Lajonquiere បានបង្ហាញថា ប្រាសាទនេះមានប្រាង្គចំនួន៣ ឈរជាជួរតាមអ័ក្សជើងត្បូង គឺខាងជើង កណ្តាល (បច្ចុប្បន្នជាប្រាង្គខាងត្បូង) និងប្រាង្គខាងត្បូង​​ (បានរលំបាត់ហើយ តែកុំពុំមានស្លាកស្នាមបញ្ជាក់ថាមានប្រាង្គខាងត្បូងនេះទេ)​។ ប៉ុន្តែជាក់ស្តែង សព្វថ្ងៃប្រាសាទនេះមានប្រាង្គចំនួនតែពីរទេ។ សិលាចារឹកនៅលើស៊ុំទ្វារប្រាង្គខាងត្បូង ជាសិលាចារឹកយ៉ាងសំខាន់ដែលបញ្ជាក់អំពីកាលបរិច្ឆេទនៃការឡើងសោយរាជ្យរបស់ព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័នទេវ (ទី៤) នៅកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ៩២៨គ.ស។

១. ប្រាង្គខាងត្បូង

ប្រាង្គខាងត្បូងមានទំហំធំ រីឯប្រាង្គខាងជើងមានទំហំតូច ដែលប្រាង្គទាំងពីរសង់នៅលើខឿនថ្មបាយក្រោមមួយ។ ប្រាសាទនេះសង់នៅលើទួលមានច្រកចូលពីខាងកើត និងដែលព័ទ្ធដោយកស្សិណទឹកមួយជុំវិញ តែបច្ចុប្បន្នមួយផ្នែកធំត្រូវបានលប់ និងសាងសង់ពីលើដោយព្រះវិហារព្រះពុទ្ធសាសនាថ្មី (នៅផ្នែកខាងត្បូង)។​ ប្រាង្គខាងត្បូងនេះមានទ្វារចូលមួយនៅទិសខាងកើត (ធ្វើអំពីថ្មភក់ពណ៌ប្រផេះ) និងមានទ្វារបញ្ឆោតបីផ្សេងទៀតនៅតាមទិសខាងត្បូង លិច និងជើង (ធ្វើអំពីឥដ្ឋទាំងអស់)។ ប្លង់ខាងក្នុងមានរាងជាការ៉េ រីឯខាងក្រៅមានបន្ថែមជ្រុងជាច្រើន (៥ផ្នត់) នៅតាមជ្រុងទាំង៤។ តាមស្លាកស្នាមដែលនៅសល់ ប្រាង្គមានសសរផ្អោបធ្វើអំពីឥដ្ឋ និងហោជាងធ្វើអំពីឥដ្ឋដែរ ហើយប្រហែលជាមាន៥ជាន់ (កំពូល)។ ហោជាងនៅតាមថ្នាក់នីមួយៗ ពុំមានបន្សល់ជាក្បាច់លំអអ្វីទេ។ 

ស៊ុំទ្វារខាងកើតធ្វើអំពីថ្មភក់ពណ៌ប្រផេះ មានចំនួន៤ផ្ទាំង ដែលគេបន្តុបលើគ្នាបង្កើតបានជាស៊ុំទ្វារ។ វាលំអដោយក្បាច់ខ្សែពកបញ្ឈរ និងដេកជាច្រើនជាន់។ ប្រាង្គមានសសរពេជ្រធ្វើពីថ្មភក់ពណ៌ប្រផេះ មានរាងជាឆកោណ ដែលជ្រុង៤មានក្បាច់លំអផ្សេងៗ និងជ្រុង២ផ្សេងទៀតផ្អិបជាប់នឹងជញ្ជាំង និងស៊ុំទ្វារ។ បើតាមស្លាកស្នាមដែលនៅសល់លើសសរពេជ្រនោះបញ្ជាក់ថា វានៅមិនទាន់បានធ្វើ ឬឆ្លាក់រួចរាល់ទេ ពីព្រោះពុំមានក្បាច់លំអដូចសសរពេជ្រនៅប្រាង្គខាងជើង ពោលមានត្រឹមតែក្បាច់ចិញ្ចៀនជាបន្ទាត់ដេកប៉ុណ្ណោះ។

ផ្តែរធ្វើពីថ្មភក់ពណ៌ប្រផេះមានក្បាច់លំអយ៉ាងប្រណិតលើពេញផ្ទៃផ្តែរទាំងមូល។ ក្បាច់កណ្តាលនៃក្បាច់ជួង (មេដាយ៉ុងកណ្តាល) ជារូបក្បាលព្រះកាល ធំស្ទើពេញផ្ទៃផ្តែរ មានដៃពីរកាន់ក្បាច់ដងធ្នូ។ មាត់ព្រះកាលខ្ជាក់គល់នៃដងធ្នូ និងក្បាច់សន្លឹកជារាង អណ្តាតធំមួយ ផ្គុំឡើងដោយក្បាច់ភ្ញីទេស ហើយនៅចំកណ្តាលក្បាច់សន្លឹកនោះ មានរូបមនុស្ស ឬទេពមួយអង្គុយពែនភ្នែន ដោយដៃទាំងសង្ខាងមានកាន់ដំបង ឬវត្ថុអ្វីមួយ។ នៅលើក្បាលកាលមានរូបមនុស្ស ឬទេពមួយផ្សេងទៀត អង្គុយពែនភ្នែនក្នុងក្បាច់ក្បាំង (គុដុ) ដោយដៃទាំងពីរប្រណមត្រឹមដើមទ្រូង។ គែមខាងលើនៃផ្តែរជាក្បាច់ក្បាំង ឬហោជាង ដែលមានទេពប្រណមនៅក្នុងក្បាំងនីមួយៗ សរុបមានចំនួន១៣ទេព។ គែមខាងក្រោមជាក្បាច់ត្របកឈូកបញ្ឈរមួយជួរ និងភ្ជាប់ជាមួយក្បាលសសរផងដែរ។

តាមរយៈឯកសារ និងរូបថតចាស់ៗដែលថតដោយជនជាតិបារាំង បង្ហាញថា នៅលើផ្ទៃជញ្ជាំងខាងក្នុងរបស់ប្រាង្គទាំង២ គឺមានគំនូរផាត់ពណ៌ បង្ហាញពីរូបព្រះវិស្ណុ និងព្រះនាងលក្ស្មី។ នៅប្រាង្គខាងត្បូងមានគំនូរលើជញ្ជាំងខាងត្បូង (ជារូបតួអង្គធំមួយ ឈរមានដៃ២ ដែលដៃខាងស្តាំលើកឡើងលើក្នុងកាយវិការទ្រអ្វីមួយ និងអមដោយតួអង្គតូចៗ២ទៀតនៅសង្ខាង។ រូបនេះប្រហែលទាក់ទងនឹងរឿងក្រឹស្ណៈទ្រភ្នំគោរវ៌ធន)។ ជញ្ជាំងខាងលិចជារូបព្រះវិស្ណុដៃ៨ និងអមដោយតួអង្គតូចៗជាច្រើននិងអមសង្ខាង។  ជញ្ជាំងខាងជើង ជាគំនូរព្រះវិស្ណុមានដៃ៤ កាន់កេតនភណ្ឌផ្សេងៗ មានកាយវិការក្នុងទំរង់ដើរ គឺអាចជារឿងទាក់ទងនឹងការសុំដី៣ជំហាន (វិស្ណុត្រិវិគ្រាម)។ 

នៅលើស៊ុំទ្វារប្រាង្គខាងត្បូងនេះមានសិលាចារឹក១ គឺ K.35​ មាន១០បន្ទាត់ (៥ស្លោក) ជាភាសាសំស្រ្កឹត និយាយអំពីការឧទ្ទិសដល់ព្រះវិស្ណុ ដែលមាននាមថា លោកនាថ ដែលមានទំរង់ជា វិស្ណុត្រិវិគ្រាម​ ក្នុងរាជ្យព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័នទេវ (ទី៤) ដែលព្រះអង្គបានឡើងសោយរាជ្យនៅកម្ពុជា ក្នុងឆ្នាំ៩២៨គ.ស ។ ​

   (១) នមស ឝ្ឝ្រីលោកនាតថាយ យោយតាយតិឝក្តិភិៈ  ត្រិបទក្រាន្តធរណិ             វ្យោរនវ្រហ្មាណ្ឌមន្ឌលៈ

   (២) ឝ្រីលោកនាថនិឥតិសវ្ទមឥមនទធាតិ           យុក្តំហរិសត្រិភូវនផប្រវិកីរណ្ណកីរត្តិហ

   (៣) បាទត្រិវិក្រាមរុចាម្វារាឝៃលឝ្ឫង្គ      ស្សលក្ឞិតោភគវតាយុគវិស្តរាន្តាត

   (៤) នម្រាវនីន្ទ្រោត្តមមូទ៌្ធមៅលិ រត្នទ្យុតិទ្យោតិតបាទបទ្មៈ

   (៥) ឝ្រីកម្វុជេន្ទ្រៈខសរាស្ឋរាជ្យោ           ររាជយឝ្ឝ្រីជយវ៌ម្មទេវៈ

   (៦) អរិវក្ឞស្ស្ថលោទ្ភ្រាន្ត.             ឝ្រិយាសេៈបាតនាទ្ភ្ឫឝំ  យស្យវក្ឞោម្វុជេប្រិត្យា យុទ្ធេឞ្វាឝ្វារឝ្រាយៈក្ឫតៈ

   (៧)​ យុទ្ធេឞុយេន​និរម្មុក្ត.             ឝានោឃៃៈបូរិតាំវរៃៈ   និឝាយាំទ្ឫប្តឝត្រូណាំ            លោចនេឞុក្ឫតន្តមៈ

   (៨) ប្រាកចេទអនង្គស្យវិភាស. .(អន)ង្គឝោភេវជិតាត្មឝោភា  ត្រិនេត្រនេត្រ . .    . . . . . . . . .

   (៩) បាណិគ្រហមកុវ៌្វានោ             លក្ឞ្យាយោម្ឫតមណ្ឌនេ    អវាប្តលក្ឞ្មីំយុទ្ធាវ្ធៅ នវាហុំវហ្វមន្យត

   (១០) យក្តីណ៌្នកិត៌្ត៓បីយូឞៃ  ឝ្ឝាន្តតាបាគ្និសញ្ចោយៈ    កេណាបិនិតរានទិក្ឞុ ​​  ជ្វលត្យទ្យាបិកាន្តិភិៈ

២. ប្រាង្គខាងជើង

 ប្រាង្គខាងជើងមានរូបរាង និងប្លង់ដូចប្រាង្គខាងត្បូងដែរ តែវាមានទំហំតូចជាង   បន្តិច។ ប្រាង្គនេះសាងអំពីឥដ្ឋ និងមានលំអដោយថ្មភក់ពណ៌ប្រផេះនៅផ្នែកទ្វារចូលខាងកើត មានទ្វារបញ្ឆោត៣នៅតាមទិសនីមួយៗ។ តាមភស្តុតាងហោជាងដែលនៅមានសល់បង្ហាញថា កំពូលរបស់ប្រាង្គមានចំនួន៥ថ្នាក់។ ផ្នែកខាងលើបង្អស់របស់កំពូលបានបាក់រលំបាត់អស់។

ទ្វារចូលរបស់ប្រាង្គ គឺស្ថិតនៅទិសខាងកើត ដែលសាងឡើងអំពីថ្មភក់ពណ៌ប្រផេះចំនួន៤ផ្ទាំង។ ស៊ុំទ្វារនេះមានសភាពពុកផុយ ទ្រុឌទ្រោម  ហើយសព្វថ្ងៃត្រូវបានគេប្រើឈើទល់ទ្រវាផងដែរ។ សសរពេជ្រមានរាងឆកោណ មានទំហំតូចជាងសសរពេជ្ររបស់ប្រាង្គខាងត្បូង។ ផ្នែកខាងក្រោមរបស់សសរពេជ្រទាំង២មានស្ថានភាពពុកផុយ និងបែកបាត់មួយផ្នែកធំ។ សសរពេជ្រទាំង២នេះត្រូវបានគេធ្វើនិងឆ្លាក់រួចរាល់ហើយ ខុសពីសសរពេជ្ររបស់ប្រាង្គខាងត្បូងដែលពុំមានក្បាច់លំអអ្វីទេ។

ចំពោះផ្តែរប្រាង្គខាងជើងមានទំហំតូចជាងបន្តិច ធ្វើពីថ្មភក់ពណ៌ប្រផេះដែរ។ ផ្តែរមានភាពសិករេចរិលស្ទើរទាំងស្រុង តែនៅផ្នែកខាងឆ្វេងនៃផ្តែរបង្ហាញថា វាមានក្បាច់ចំលាក់ស្ទើរដូចគ្នាទាំងស្រុងទៅនឹងផ្តែររបស់ប្រាង្គខាងត្បូង។ ចំនុចខុសគ្នាគឺត្រង់ថា ក្បាច់ចុងនៃក្បាច់ជួង ជារូបមករខ្ជាក់នាគដែរ តែនាគមានខ្ជាក់ផ្ការំយោលបន្តទៀត (នាគនៅផ្តែរខាងត្បូងពុំមានខ្ជាក់ផ្ការំយោលទេ)។ ម៉្យាងទៀត គែមខាងលើរបស់ផ្តែរលំអដោយក្បាច់ច័ក្កច័ន (ផ្កាចាន់) ដែលមានចំនួន៨ (៧បូកកន្លះសងខាង)។

ចំណែកគំនូរលើជញ្ជាំងរបស់ប្រាង្គខាងជើងក៏មាន៣ដែរ គឺជញ្ជាំងខាងត្បូងមានរូបទេព៣អង្គរឈរត្រង់ខ្លួន ជញ្ជាំងខាងលិចមានរូបព្រះវិស្ណុដៃ៤ឈរអមដោយទេព២នៅសង្ខាង និងជញ្ជាំងខាងជើងមានរូបទេព៣អង្គឈរដូចគ្នា។ ដោយពុំមានការថែរក្សាអភិរក្ស និងដោយមានការបំផ្លាញដោយផ្សែងទៀនធូបដែលគេបានអុជបន់ស្រន់ផងនោះ ធ្វើអោយគំនូរទាំងនោះបានរលប់បាត់អស់ស្ទើរតែទាំងស្រុងទៅហើយ។

សិលាចារឹក​ K.36 ចារជាភាសាសំស្រ្កឹត មាន៥បន្ទាត់ ដែលបានបង្ហាញម្តងដោយលោក Aymonier និង Lajonquiere និងបានសិក្សាបកប្រែជាថ្មីដោយលោកសឺដេស មានចារនៅលើស៊ុំទ្វារខាងជើង របស់ប្រាង្គខាងជើងនៃប្រាសាទនាងខ្មៅ។ សិលាចារឹកនេះពុំមានកាលបរិច្ឆេទទេ តែលោកសឺដេសគិតថា វាត្រូវបានចារក្នុងពាក់កណ្តាលសតវត្សទី៩​ ប្រហែលដោយបុគ្គលម្នាក់ឈ្មោះ វាសុទេវ ក្នុងការស្ថាបនាបដិមាមួយសំរាប់ប្រាសាទនេះ ហើយប្រហែលឧទ្ទិសដល់ព្រះវិស្ណុ និងលក្ស្មី។

៣. ពិភាក្សាទូទៅលើសិលាចារឹក និងកាលបរិច្ឆេទនៃការស្ថាបនា

ចំពោះអ្នកស្ថាបនា និងកាលបរិច្ឆេទនៃការសាងសង់ប្រាសាទនេះពុំត្រូវបានបង្ហាញដោយសិលាចារឹកណាមួយទេ។ ប៉ុន្តែ គេបានរកឃើញមានសិលាចារឹកចំនួន៤នៅក្បែរ និងនៅលើស៊ុំទ្វាររបស់ប្រាសាទនេះ។ សិលាចារឹកទាំងនោះត្រូវបានចុះលេខបញ្ជីដោយលោកសឺដេស រួមមាន K.35 K.36 K.37 និង K.765។ សិលាចារឹក K.37 ជាសិលាចារឹក ដែលបានបង្ហាញដោយលោក Aymonier និងលោក Lajonquiere ថាបានរកឃើញនៅគំនរឥដ្ឋនៅភាគខាងត្បូងប្រាង្គខាងត្បូង ហើយពួកគេបានជឿជាក់ថាជាសិលាចារឹកចារនៅលើស៊ុំទ្វាររបស់ប្រាង្គខាងត្បូងមួយទៀតដែលរលំបាក់បាត់អស់ ស្ថិតនៅលើផ្នែកនៃសំណង់បច្ចុប្បន្ន។ លោកសឺដេសបានសន្និដ្ឋានថាវាប្រហែលជាប្រាង្គប្រាសាទមុនប្រាសាទសតវត្សទី១០ (ប្រាង្គទាំង២សព្វថ្ងៃ) គឺស្ថិតនៅក្នុងសម័យមុនអង្គរ បើពិនិត្យ​លើលក្ខណៈអក្សររបស់សិលាចារឹកនោះ។ សិលាចារឹកនេះពុំមានកាលបរិច្ឆេទទេ តែតាមលក្ខណៈអក្សរ វាប្រហែលស្ថិតក្នុងសម័យមុនអង្គរ សរសេរជាភាសាខ្មែរ មាន១០បន្ទាត់។ ស្ថានភាពសិលាចារឹកនោះមានសភាពសិករេចរិលស្ទើរទាំងស្រុង ដោយ២បន្ទាត់ខាងលើរលប់បាត់អស់ ហើយ៨បន្ទាត់ខាងក្រោមនៅមានសល់អក្សរខ្លះ។ លោកសឺដេសបានធ្វើការសិក្សា និងបកប្រែសិលាចារឹកនោះ ហើយបង្ហាញថា អត្ថន័យនៃអត្ថបទនេះគឺចង់និយាយអំពីបញ្ជីឈ្មោះអ្នកបំរើ ដីធ្លី និងបន្ទាត់ចុងក្រោយនិយាយអំពីការធ្វើដង្វាយដល់ព្រះយម។

សិលាចារឹក K.765 សរសេរនៅលើថ្មថ្លើមអណ្តើកមួយផ្ទាំង មានកំពស់ ៧៥ស.ម និងផ្ទៃ៤៨ស.ម មានអក្សរចំនួន១១បន្ទាត់ ដោយ៦បន្ទាត់ខាងលើជាភាសាសំស្រ្កឹត និង៥បន្ទាត់ខាងក្រោមជាភាសាខ្មែរ និយាយអំពីការធ្វើអំណោយដល់ទេពមួយ​ ឬសិវលិង្គ ឈ្មោះ បុស្ករេស្វរៈ ដោយបុគ្គលម្នាក់ឈ្មោះ មហានុក្រ្ឫតវិខយាត រវាងចន្លោះឆ្នាំ៦៧៨គ.សនិង៦៨៧គ.ស។

សិលាចារឹក​ K.36 ចារជាភាសាសំស្រ្កឹត មាន៥បន្ទាត់ ដែលបានបង្ហាញម្តងដោយលោក Aymonier​​ និង Lajonquiere និងបានសិក្សាបកប្រែជាថ្មីដោយលោកសឺដេស មានចារនៅលើស៊ុំទ្វារខាងជើង របស់ប្រាង្គខាងជើងនៃប្រាសាទនាងខ្មៅ។ សិលាចារឹកនេះពុំមានកាលបរិច្ឆេទទេ តែលោកសឺដេសគិតថា វាត្រូវបានចារក្នុងពាក់កណ្តាលសតវត្សទី៩​ ប្រហែលដោយបុគ្គលម្នាក់ឈ្មោះ វាសុទេវ ក្នុងការស្ថាបនាបដិមាមួយសំរាប់ប្រាសាទនេះ ហើយប្រហែលឧទ្ទិសដល់ព្រះវិស្ណុ និងលក្ស្មី។

សិលាចារឹកចុងក្រោយ គឺ​ K.35​ ដែលត្រូវបានចារនៅលើស៊ុំទ្វារខាងត្បូងរបស់ប្រាង្គខាងត្បូង មាន១០បន្ទាត់ (៥ស្លោក) ជាភាសាសំស្រ្កឹត និយាយអំពីការឧទ្ទិសដល់ព្រះវិស្ណុ ដែលមាននាមថា លោកនាថ ដែលមានទំរង់ជា វិស្ណុត្រិវិគ្រាម​ ក្នុងរាជ្យព្រះបាទ ជ័យវរ្ម័នទេវ (ទី៤) ដែលព្រះអង្គបានឡើងសោយរាជ្យនៅកម្ពុជ ក្នុងឆ្នាំ៩២៨គ.ស។ ​

តាមរយៈសិលាចារឹកទាំងនេះ និងគំនូរលើជញ្ជាំងរបស់ប្រាង្គទាំងពីរ សបញ្ជាក់អោយឃើញថា ប្រាសាទដែលមានប្រាង្គពីររបស់ប្រាសាទនាងខ្មៅនេះ​គឺស្ថាបនាឡើងដើម្បីឧទ្ទិសថ្វាយ និងគោរពដល់ព្រះវិស្ណុ។ តែតាមរយៈសិលាចារឹក K.37 និង K.756 បង្ហាញអំពីការគោរពដល់ព្រះសិវៈ ហើយសិលាចារឹកមួយក្នុងចំណោមទាំងពីរនេះត្រូវបានចារនៅលើស៊ុំទ្វារមួយរបស់ប្រាង្គប្រាសាទចាស់មួយ ដែលបានរលំបាក់អស់ទៅហើយ។ ឯមួយផ្ទាំងទៀតចារនៅលើថ្មមួយផ្ទាំងដែលមិនមានជាប់ពាក់ព័ន្ធនិងប្រាង្គទាំង២ដែលនៅមានសព្វថ្ងៃនេះទេ។ ចំនុចនេះ យើងអាចធ្វើសេចក្តីសន្និដ្នានបាន១ថា មុនការស្ថាបនាប្រាង្គទាំង២នេះ គឺប្រហែលជាមានប្រាង្គប្រាសាទចាស់១រួចទៅហើយ តែក្រោយមកដោយសារប្រាង្គប្រាសាទចាស់នោះបានបាក់រលំអស់ ទើបចំនេរក្រោយមកមានព្រះរាជា ឬមន្រ្តីធំផ្សេង (អាចមិនមែនព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤ ព្រោះមានសិលាចារឹកមុន គឺ K.36 ដែលអាចមានកាលបរិច្ឆទក្នុងពាក់កណ្តាលសតវត្សទី៩ រីឯសិលាចារឹក មានកាលបរិច្ឆេទឆ្នាំ៩២៨គ.ស ជាឆ្នាំឡើងសោយរាជ្យពេញច្បាប់របស់ព្រះបាទជ័យវរ្ម័នទី៤) មកស្ថាបនាប្រាសាទថ្មី ដែលមានប្រាង្គ២ នៅលើនិងក្បែរទីតាំងបុរាណដ្ឋានេះ ដោយមានកសិន្ធុព័ទ្ធជុំវិញផង។

—————————————————.

Neang Khmao Temple in Takeo province

Neang Khmao temple is situated in Neang Khmao pagoda, Char village, Roveang commune, Samrong district, Takeo province. In the present, it has only two shrines made of brick and decorated with grey sandstone and painted on the wall. According to Lunet de Lajonquiere, it has three shrines in a row. There is an important inscription on the door-jam of the southern shrine. The inscription mentions the coronation date of King Jayavarman IV, 928caka.

Southern shrine 

The southern shrine has a big size and shares the same laterite platform with the northern shrine. It was built on a mound and surrounded by a moat. However, the moat has damaged by the new construction of a Buddhist Vihara. The temple faces east and has 3 false doors. The inner plan is square, but there is more extended outside. The remaining traces show that it has the column and pediment made of brick and probably has 5 levels roof.  

Eastern door-jam made of grey sandstone and piled on one another by 4 blocks with beautiful rings decoration. The unfinished small columns made of sandstone in octagonal shape. In contrast, it has a beautiful rich decoration lintel which has a Kala head in the centre and both hands hold the bow shape motif. There is probably a seated deity who put both worship hands on the chest on the tongue like Kala. The upper edge of the lintel has 13 praying divinities. On the inner wall has a painted figure of divinity who both hands holding something which could be related to the Hindu myth, Krishna lifting Mount Govardhana. The west wall painted the 8 arms Vishnu that surrounded by other deities. The northern wall has four arms Vishnu holds 4 attributes and put standing position which could be related to the Hindu myth, Vishnu Trivigrama. On the southern door-jam has the inscription K.35, 10 lines in Sanskrit that mention the name Loknath in the form of Vishnu Trivigrama. 

Northern shrine 

The plan of the northern shrine is similar to the southern shrine but in a smaller size. It made of brick and decorated with grey sandstone. It faces east and has 3 false doors. The remaining trace could be suggested that the roof has 5 levels. The door-jam made of grey sandstone, but in ruin state. Finished small columns are octagonal but smaller than the small columns of the southern shrine. The lintel is slightly small and has a very bad condition. The decoration on the lintel is very similar to the lintel in the southern shrine. The different point is Kala spits the motif of bow shape Naga and the Naga spits the garland of flowers. It has also painted on the inner walls. The southern wall has 3 stand deities, the west wall has Vishnu in the centre and one standing deity on both sides. The northern wall has 3 standing deities. There is an inscription on the door-jam, K.36, 5 lines in Sanskrit. It does not have the date. However, Coedès suggests that it was written in the mid-9th century by Vasudeva during the erection of a statue and dedicated to Vishnu and Laksmi. 

Inscription and the date  

The builder and the date of construction are unknown. However, there are 4 inscriptions found nearby and on the door-jam, K.35, K.36, K.37 and K.765. 

Inscription K.37, Aymonier and Lajonquiere address that it was found in the southern part of a southern shrine that could be from the temple that was completely ruined. However, Coedes suggests that it could be a time before the 10th century or the pre-Angkor period based on the script. It has 10 lines in Khmer and mentions the list of workers, the issue of the land and the offering to God Yama. 

Inscription K.765 has 11 lines in Sanskrit and 5 lines in Khmer mentions the donation to a deity or Shivalinga names Buskaresvara by Mhanukritavikhayata in 678Caka or 687CE. 

Inscription K.36 has 5 lines in Sanskrit. It has no date but Coedès suggests that could be written in the mid-9thn century.

Inscription K.35 has 10 lines in Sanskrit. It mentions paying homage to Vishnu names Loknath in the form of Vishnu Trivigrama by Jayavarman IV who became the King in 928CE.

អត្ថបទដើម៖​ លោក សុខ កែវ សុវណ្ណារ៉ា