នៅខែមីនាឆ្នាំ២០២២នេះ ក្រុមការងារសិក្សាផូស៊ីលនៃនាយកដ្ឋានតំបន់បេតិកភណ្ឌ អគ្គសហគមន៍មូលដ្ឋាន នៃក្រសួងបរិស្ថាន បានចុះសិក្សាផូស៊ីលនៅក្នុងភូមិសាស្ត្រខេត្តឧត្តរមានជ័យជាច្រើនទីតាំង។ ក្នុងនោះស្ថានីយផូស៊ីលសត្វសមុទ្រភ្នំចង្ក្រានយក្សត្រូវបានរកឃើញពពួកសត្វសមុទ្រដែលកប់នៅក្នុងថ្មកំបោរ។ ភ្នំចង្ក្រានយក្សមានភ្នំចំនួន៣នៅក្បែរៗគ្នាដូចមុំចង្ក្រាន នៅក្នុងស្រុកបន្ទាយអំពិល ខេត្តឧត្តរមានជ័យ ក្នុងតំបន់ការពារទេសភាពបន្ទាយឆ្មារ។ ក្រុមការងារបានពិនិត្យភ្នំមួយដែលនៅជាប់និងថ្នល់គ្រួសក្រហមក្នុងចំណោមភ្នំ៣នៃភ្នំចង្ក្រានយក្ស។ ភ្នំមួយក្នុងចំណោមភ្នំទាំង៣នោះកំពង់ធ្វើអាជីវកម្មថ្មកិន។ តាមរយៈផែនទីភូគព្ភសាស្ត្រនៃព្រះរាជាណាចក្រកម្ពុជា មានអក្សរសំគាល់ PLS ដែមមានអាយុកាលស្ថិតនៅក្នុងសម័យកាល Permian (២៥១-២៩៩លានឆ្នាំ) ក្នុងស័ក Paleozoic។ យើងបានពិនិត្យផ្នែកខាងលិចភ្នំ ដោយដើរឆ្លងកាត់ពីខាងជើងឈៀងខាងលិចទៅលើភ្នំ និងចុះមកខាងត្បូងឈៀងខាងលិច។
![](https://asset.ams.com.kh/khmercivilization/media/%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%B8%E1%9F%A2-copy-15-1024x576.jpg)
តាមរយៈការពិនិត្យផ្នែកមួយនៃភ្នំនេះ យើងបានជួបពពួកសត្វគ្រីណូអ៊ីត Crinoids ច្រើនជាងគេ ដែលប្រទះឃើញចាប់ពីជើងភ្នំឡើងទៅលើភ្នំ។ គ្រីណូអ៊ីត (Crinoids) គឺជាសត្វសមុទ្រមួយក្រុម ដែលបង្កើតជាក្រុម Crinoidea ដែលជាផ្នែកមួយនៃសាខា phylum Echinodermata ក្នុង Class Crinodea ដែលរួមបញ្ចូលទាំងក្រុមផ្កាយសមុទ្រ starfish, brittle stars ក្រុមនេះក៏មានរូបរាងប្រហាក់ប្រហែលនឹងផ្កាយសមុទ្រដែរ, sea urchins ក្រុមកាំប្រមាសមុទ្រ និង ក្រុមឈ្លើងសមុទ្រ sea cucumbers។ គ្រីណូអ៊ីតបានបន្តមករស់នៅរហូតដល់ពេលបច្ចុប្បន្នមានប្រមាណជា៥៤០ពូជន៍។ សម្រាប់ក្នុងប្រទេសកម្ពុជាពពួកសត្វនេះ ក៏ប្រទះឃើញមានខ្លះដែរ ដែលបានបន្តរស់នៅដល់បច្ចុប្បន្ន។ពពួកសត្វគ្រីណូអ៊ីត Crinoids ដែលប្រទះឃើញជាបំណែកក្បាល ដែលកប់ក្នុងថ្មកំបោរ ប្រសិនមានការសំអាតនោះ យើងអាចឃើញពីលក្ខណៈនៃរូបរាងសត្វនោះ ដែលអាចមានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលនិងពូជន៍ខ្លះ។ ក្រៅពីនេះយើងបានជួយនៅប្រភេទខ្យងខ្លះ ពួកនេះមានទំហំតូចៗ ពិបាកក្នុងការកំណត់រូបរាង។ ចំណែកឯប្រភេទខ្យងម៉្យាងទៀត ដែលរកឃើញនៅភ្នំចង្ក្រានយក្សនេះ ក៏បានរកឃើញនៅភ្នំព្រះភ្នំវែងផងដែរ។ សំណាកផូស៊ីលមួយចំនួនពិបាកក្នុងការកំណត់ថាជាសត្វក្នុងក្រុមណា ដែលយើងបានប្រទះនៅស្រទាប់មួយ។ តំបន់ភ្នំចង្ក្រានយក្សដែលមានភ្នំចំនួន៣ស្ថិតនៅខាងត្បូងឈៀងខាងលិច មានចំងាយប្រមាណ៥គីឡួម៉ែត្រ ពីភ្នំកំបោរដែលមានភ្នំចំនួន៣ដែរ។ តែតាមការពិនិត្យជាបឋម ភ្នំកំបោរ បានរកឃើញភាគច្រើនជាពពួកសត្វគ្រីណូអ៊ីត និងមានចំនួនច្រើននៅពាសពេញលើភ្នំ និងពុំបានជួបប្រទះពពួកផូស៊ីលផ្សេងៗទេ។ ចំណែកសំណាកនៅផូស៊ីលដែលរកឃើញនៅភ្នំចង្ក្រានយក្សវិញ ក្រុមការងារបានរកឃើញ៤ប្រភេទ តែមិនសម្បូរច្រើនពេកនោះទេ គឺមានទៅតាមស្រទាប់ថ្មខ្លះៗតែប៉ុណ្ណោះ។ ចំណែកស្ថានីយផូស៊ីលសត្វសមុទ្រភ្នំព្រះភ្នំវែង ស្ថិតនៅខេត្តបន្ទាយមានជ័យ នៅចំណាយប្រមាណ៥គីឡូម៉ែត្រ ខាងត្បូងឈៀងខាងលិចភ្នំចង្ក្រានយក្ស គឺមានលក្ខណៈប្រហាក់ប្រហែលគ្នា តែមានសំណាកផូស៊ីលច្រើនប្រភេទជាង។ តាមរយៈការប្រៀបធៀបស្ថានីយសត្វសមុទ្រចំនួន៣ទីតាំងផ្សេងៗគ្នាដែលស្ថិតនៅបន្តគ្នា ហើយដាច់គ្នាប្រមាណ៥គីឡូនោះ ឃើញថាសត្វដែលរកឃើញមានភាពខុសគ្នាខ្លះនិងដូចគ្នាខ្លះ តែវាមានទំនាក់ទំនងគ្នា នេះអាចមកពីជម្រៅទឹកក្នុងសម័យកាលនោះឬយ៉ាងណា? តែយ៉ាងណាស្ថានីយផូស៊ីលនៅភ្នំចង្រ្កានយក្សនេះ ត្រូវមានការសិក្សាស្រាវជ្រាវបន្ថែមទៀត ដើម្បីប្រមូលព័ត៌មាន និងសំណាកផូស៊ីលផ្សេងៗទៀតយកធ្វើការប្រៀបធៀបគ្នា និងជាមួយសំណាកផូស៊ីលដែលបានរកឃើញគន្លងមកតាមស្ថានីយមួយចំនួនក្នុងប្រទេសកម្ពុជា៕
![](https://asset.ams.com.kh/khmercivilization/media/%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%B8%E1%9F%A3-copy-25-1024x683.jpg)
![](https://asset.ams.com.kh/khmercivilization/media/%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%B8%E1%9F%A4-copy-18-1024x683.jpg)
![](https://asset.ams.com.kh/khmercivilization/media/%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%B8%E1%9F%A7-copy-20-1024x683.jpg)
![](https://asset.ams.com.kh/khmercivilization/media/%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%B8%E1%9F%A8-copy-19-1024x683.jpg)
![](https://asset.ams.com.kh/khmercivilization/media/%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%B8%E1%9F%A9-copy-13-1024x683.jpg)
![](https://asset.ams.com.kh/khmercivilization/media/%E1%9E%9A%E1%9E%BC%E1%9E%94%E1%9E%91%E1%9E%B8%E1%9F%A1%E1%9F%A0-copy-11-1024x683.jpg)
អត្ថបទដើម៖ លោក លឹម វណ្ណច័ន្ទ