ពពិលជាវត្ថុមួយដែលខ្មែរទូទៅធ្លាប់ស្គាល់ និងតែងតែប្រើក្នុងពិធីមួយ ក្នុងចំណោមពិធីនានានៃពិធីរៀបមង្គលការដែលគេហៅថា «ពិធីបង្វិលពពិល»។ តែអ្នកក្រុងមួយចំនួនពុំដែលឃើញពិធីបង្វិលពពិលនេះ ដែលគេប្រើទាក់ទងដល់ការឆ្លងវ័យដូចជា ក្នុងពិធីកាត់សក់បង្កក់ឆ្មប, កោរជុក, ចូលម្លប់, បួសនាគ និងបុណ្យសព ជាដើម។ ជាទូទៅពពិលមានសណ្ឋានស្រដៀងនឹងស្លឹកពោធិ៍ ឬស្លឹកម្លូ ជាវត្ថុធ្វើពីសំរិទ្ធ ស្ពាន់ ឬលោហៈផ្សេងៗសម្រាប់ បិទទៀនអុជកាន់ហុចបន្តគ្នា បង្វិលបក់ផ្សែងចូលជុំវិញមនុស្ស ឬវត្ថុអ្វីមួយ ដើម្បីឱ្យមានមង្គល។
ពាក្យពពិលត្រូវបាន ឃើញតាំងពីសម័យបុរាណកាលមក ជាក់ស្តែងពាក្យពពិលមានបង្ហាញក្នុងសិលាចារិកជាច្រើនក្នុងសម័យមុនអង្គរ និងសម័យអង្គរ និងរហូតដល់សម័យកណ្តាលក៏ប្រទះឃើញការលើកឡើងពីពាក្យពពិល ដោយបង្ហាញជាគ្រឿង ដង្វាយលាយឡំជាមួយនឹងគ្រឿងដង្វាយផ្សេងៗទៀតថ្វាយដល់ព្រះពុទ្ធ។
ការរចនាពពិល គឺមានច្រើនសណ្ឋានណាស់ តែពុំចេញឆ្ងាយពីសណ្ឋានជាស្លឹកពោធិ៍ ឬស្លឹកម្លូ ដោយឃើញ មានឆ្លាក់ជាក្បាច់លម្អ និងរូបច្រើនបែបច្រើនយ៉ាងផ្សេងៗពីគ្នាលើពពិល នេះប្រហែលជាជំនឿ ឬការគោរពបូជា និងការនិយមទៅតាមតំបន់និមួយៗ។ ក្នុងនោះគេមានឆ្លាក់ជារូបនាងគង្ហីងច្បូតសក់រូបតាបសឥសី រូបហនុមាន ដើមចេក រូបពិស្ណុការ ទេពប្រណម្យ ហៅថា “នារីផល“ ពោលគឺស្រីដែលមានតែខ្លួនផុសចេញពីរុក្ខជាតិ មានទងជានាគ ដែលមានមតិខ្លះថា ជានាងនាគជាដើម។
សម្រាប់វត្តមានពពិលក្នុងពីធីឆ្លងវ័យ គឺគេយកទៅប្រើក្នុងកិច្ចបង្វិលពពិលដែលជាកិច្ចសំខាន់មួយក្នុងពិធីឆ្លងវ័យ ដោយយកទៀនធ្វើពីក្រមួនសុទ្ធយកមកបិទភ្ជាប់ពីលើពពិល ដើម្បីអុជហើយបង្វិល។ កិច្ចបង្វិលពពិល ជាកិច្ចដែលភ្ជាប់ទៅនឹងព្រលឹង ដោយជាទូទៅគេជឿថាមនុស្សម្នាក់ៗមានព្រលឹង១៩ ដូចនេះគេត្រូវតែបង្វិលពពិលឱ្យគ្រប់ចំនួន១៩ជុំ ដែលត្រូវនឹងព្រលឹងទាំង១៩របស់មនុស្ស តែបើធ្វើតាមក្រិត្យក្រមវាអាចអូសបន្លាយពេលវេលាច្រើនឧទាហរណ៍ក្នុងពិធីបំបួសនាគ ករណីដែលមានកូននាគច្រើនគេអាចកាត់មកត្រឹម៩ជុំ និងនៅតំបន់ខ្លះគេបង្វិលត្រឹម៧ ឬ៣ជុំ ប៉ុណោះ។
សម្រាប់អ្នកស្រុកខ្លះយល់ថាពពិល គឺតំណាងយោនីនាងឱមាភតវតី និងទៀនជាប់ពីលើជាលិង្គរបស់ព្រះ ឥសូរ ឬម្យ៉ាងទៀតជាកេរភេទមនុស្សប្រុស និងស្រី ដោយ បញ្ជាក់ពីការរីកដុះដាលចម្រុងចម្រើនទៅមុខច្រើនផ្អែកលើមូលដ្ឋានរួមភេទ ព្រោះបំណងផ្សំផ្គុំជាប្តីប្រពន្ធ កើតជាកូន ជាចៅ ឬអាចនិយាយបានថាការបង្កើតភោគផលថ្មី។
ចំពោះកិច្ចបង្វិលពពិលក្នុងពិធីឆ្លងវ័យទាំងអស់ មិនថាពិធី កាត់សក់បង្កក់ឆ្មប, កោរជុក, ចូលម្លប់, បួសនាគ, មង្គលការ និងបុណ្យសពជាដើម គឺស្រដៀងទៅនឹងជំនឿ និងការគិតរបស់អ្នកស្រុក ដ្បិតពិធីបង្វិលពពិលក្នុងពិធីទាំងអស់នោះ ដូចជាពុំសូវខុសប្លែកពីគ្នាប៉ុន្មានទេ ដោយសុទ្ធ តែបង្ហាញពីការឱ្យពរជ័យសេរីមង្គល ការរីកដុះដាលចម្រុងចម្រើនទៅថ្ងៃអនាគត ឬបញ្ជាក់ពីង្កើតភោគផលថ្មី។
ដូច្នេះពិធីបង្វិលពពិលក៏មិនខុសពីពិធីជាច្រើនទៀតនៅក្នុងជំនឿរបស់ខ្មែរដែរ គឺជាការលាយឡំគ្នារវាងពុទ្ធសាសនា ព្រហ្មញ្ញសាសនា និងជំនឿជីវចល ឬជំនឿដែលខ្មែរធ្លាប់មានតាំងពីមុនពេលទទួលឥទ្ធិពលវប្បធម៌ និងសាសនាពីប្រទេសឥណ្ឌា។ ហើយការប្រតិបត្តិរបស់ប្រជាជនខ្មែរទៅលើកិច្ចបង្វិលពពិលនេះ នៅបន្តជាហូរហែមកដល់បច្ចុប្បន្នទៅតាមទំនៀមទម្លាប់ខ្មែរតាំងពីបុរាណ និងក្នុងពិធីផ្សេងៗ ពិសេសពិធីឆ្លងវ័យ ព្រោះគេយល់ថាកិច្ចបង្វិលពពិលនេះនឹងនាំឱ្យមានភាពថ្កុំថ្កើងទៅអនាគត។
អត្ថបទដើម៖ លោក ថាន់ មនោមយិទ្ធិ
